Chuyên gia lưu ý biến chứng bệnh cúm mùa ở người cao tuổi
Dù bệnh cúm mùa có thể tự khỏi sau một thời gian, nhưng ở người cao tuổi, người có bệnh nền và hệ miễn dịch yếu, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Thời tiết chuyển mùa là cơ hội thuận lợi lây lan bệnh cúm mùa. Những người cao tuổi, người có bệnh nền và hệ miễn dịch suy giảm cần đặc biệt chú ý bởi nguy cơ biến chứng.
Nguy cơ biến chứng ở bệnh nhân cao tuổi có các bệnh lý nền
Bệnh cúm mùa (seasonal flu) đã có từ rất lâu ở hầu hết các nơi trên thế giới, thường gây ra bởi virus cúm A/H1N1, A/H3N2 và cúm B, lây trực tiếp từ người sang người qua đường hô hấp.
Tại Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai lúc nào cũng có bệnh nhân mắc các bệnh truyền nhiễm như cúm mùa, thủy đậu, sởi,... từ các cơ sở y tế tuyến dưới chuyển nhập viện với các biến chứng nặng.
PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Không chỉ riêng những bệnh nhân ở đây mà thời gian qua, nước ta đã ghi nhận nhiều bệnh nhân mắc cúm mùa phải thở máy và đã có trường hợp tử vong. Tính từ năm 2024 đến thời điểm hiện tại, Viện Y học Nhiệt đới Bạch Mai đã điều trị cho hàng ngàn bệnh nhân cúm mùa, trong đó có nhiều trường hợp nặng và phải thở máy.
PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai
Bác sĩ Cường cho biết, với người khỏe mạnh có hệ miễn dịch tốt thì các biểu hiện cúm thường nhẹ như là sổ mũi, ngạt mũi, hắt hơi, ho, đau người, sốt. Nếu họ được nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ và uống thuốc cảm cúm thông thường thì thường tự khỏi và không phải nhập viện. Tuy nhiên, ở những người cao tuổi có hệ miễn dịch yếu có sẵn bệnh nền như tim mạch, hô hấp, tăng huyết áp hoặc người cao tuổi thì virus sẽ tấn công mạnh vào hệ hô hấp và gây ra những biến chứng như viêm phổi, bội nhiễm các vi khuẩn, viêm cơ tim, suy hô hấp nặng, suy đa tạng có thể phải thở máy, lọc máu, dẫn tới nguy cơ tử vong cao.
"Ở nhóm bệnh nhân cao tuổi có các bệnh lý nền mạn tính đi kèm như tim mạch, hô hấp, đái tháo đường… khi nhiễm cúm, khả năng nhồi máu cơ tim tăng gấp 6-10 lần, khả năng đột quỵ cũng tăng 3-10 lần, suy tim tăng 24%”, bác sĩ Cường nhấn mạnh.
Tiêm vaccine là giải pháp hữu hiệu phòng bệnh cúm mùa
Theo bác sĩ Vũ Hoài Nam, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Hữu Nghị, từ đầu năm đến nay, số ca mắc cúm tăng so với mọi năm, trong đó có một số bệnh nhân nặng suy hô hấp cần phải thở ô xy và thở máy. Rất may mắn, các bệnh nhân được chăm sóc và điều trị kịp thời nên chưa ghi nhận trường hợp nào tử vong do cúm ở người cao tuổi.
Bác sĩ Vũ Hoài Nam thăm khám cho bệnh nhân tại Bệnh viện Hữu Nghị
Bác sĩ Vũ Hoài Nam cho biết, thời tiết mùa hè nóng ẩm, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại virus, vi khuẩn phát triển. Với người cao tuổi, sức đề kháng suy giảm, nên rất dễ nhiễm cúm, covid, lao phổi… “Người cao tuổi khi nhiễm virus, vi khuẩn thường biểu hiện kín đáo, chính vì thế, đến khi có biểu hiện thường bệnh đã nặng mới đến bệnh viện. Do các chức năng ở người cao tuổi bị suy giảm, nên khi bị nhiễm virus, vi khuẩn dễ dẫn đến các biến chứng tổn thương gan, thận, suy hô hấp, suy đa tạng.
Dù bệnh cúm mùa có thể tự khỏi sau một thời gian, nhưng ở các đối tượng nguy cơ cao như trẻ nhỏ dưới 5 tuổi (đặc biệt là dưới 2 tuổi), người cao tuổi, người có bệnh nền và hệ miễn dịch yếu, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm phế quản, viêm cơ tim, viêm não, suy đa tạng và thậm chí tử vong. Tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng ngừa nhờ tiêm vaccine.
PGS.TS Đỗ Duy Cường lưu ý: Cảm cúm là bệnh do virus gây ra, chưa có thuốc đặc trị mà chủ yếu điều trị các triệu chứng và biến chứng liên quan đến hô hấp. Phòng bệnh là biện pháp quan trọng nhất. Trước hết, người dân cần lưu ý các biện pháp phòng bệnh không đặc hiệu như tăng cường vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang, vệ sinh mũi, họng, tay sạch sẽ. Ăn uống đầy đủ chất để tăng sức đề kháng, duy trì môi trường sống thông thoáng, sạch sẽ, và đặc biệt nên chủ động tiêm vaccine cúm mùa cùng các loại vaccine phòng bệnh khác. Nếu người dân có các triệu chứng như ớn lạnh, sốt cao, mệt mỏi, đau cơ cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị theo chỉ định.
“Thuốc kháng virus điều trị cúm là Oseltamivir (Tamiflu) giúp điều trị giảm nhanh triệu chứng. Tuy nhiên, người dân không nên dùng tùy tiện mà cần phải có chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa. Cần lưu ý, virus cúm mỗi năm thay đổi thành nhiều chủng khác nhau, việc tiêm phòng vaccine cúm cần nhắc lại hàng năm chứ không phải tiêm 1 lần mà miễn dịch lâu dài”, PGS.TS Đỗ Duy Cường khuyến cáo.
Hiện nay, tình hình bệnh truyền nhiễm trên thế giới vẫn đang diễn biến phức tạp, trong đó một số bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết, sốt rét, cúm A(H5N1) tiếp tục ghi nhận và bùng phát tại nhiều quốc gia. Để chủ động triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh, Bộ Y tế vừa có công văn gửi UBND các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương và các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur về việc tăng cường chỉ đạo công tác phòng, chống dịch trong giai đoạn giao mùa. Trong đó, giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trên địa bàn, chủ động phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh ngay từ cửa khẩu, trong cộng đồng và tại các cơ sở y tế; triển khai quyết liệt các biện pháp phòng chống, xử lý triệt để ổ dịch, không để bùng phát hoặc phát sinh mới các ổ dịch, nhất là các bệnh truyền nhiễm có số mắc, tử vong cao (dại, cúm A(H5N1), sốt xuất huyết, tay chân miệng, sởi, ho gà, bạch hầu…). Phối hợp chặt chẽ với các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur chủ động, thường xuyên phân tích tình hình và đánh giá nguy cơ để đề xuất, triển khai các biện pháp phòng, chống dịch phù hợp, kịp thời, hiệu quả.
Bác sĩ Vũ Hoài Nam khuyến cáo: Người cao tuổi, người già cần ăn uống đủ chất và tập luyện thể dục điều độ. Thời tiết nắng nóng, ngoài bổ sung chất đạm, chất béo, mỡ, cần đặc biệt chú ý uống đủ nước và đeo khẩu trang khi đến nơi đông người đẻ phòng tránh các bệnh truyền nhiễm.
