Chuyên gia dinh dưỡng chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tăng cholesterol trong cơ thể

Cứ 10 người trưởng thành có 3 người thừa cholesterol

Tại lễ phát động "Tháng hành động đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể”, TS. Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: Bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu, là một trong những thách thức chủ yếu trong thế kỷ 21. Trong năm 2016, bệnh không lây nhiễm gây ra 71% (41 triệu) trong tổng số 57 triệu tử vong trên toàn cầu.

Các bệnh không lây nhiễm chính gây ra các tử vong này là bệnh tim mạch (chiếm 44% trong tổng số tử vong do bệnh không lây nhiễm và 31% tử vong toàn cầu); ung thư: chiếm 22% tổng số tử vong do bệnh không lây nhiễm, 16% tử vong toàn cầu; bệnh phổi mạn tính: chiếm 9% tổng số tử vong do bệnh không lây nhiễm, 7% tử vong toàn cầu; đái tháo đường chiếm 4% tử vong do bệnh không lây nhiễm và 3% tử vong toàn cầu.

Tại Việt Nam, bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Trong năm 2016, có 548.800 ca tử vong, trong đó tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm 77%. “Cứ 10 người chết có 7 người chết do bệnh không lây nhiễm tập trung ở các bệnh như: tim mạch đa phần do lượng người mắc cholesterol cao. Cứ 10 người có 3 người chỉ số cholesterol cao vượt ngưỡng”, TS. Nguyễn Trường Sơn nêu.

Theo TS. Nguyễn Trường Sơn, ước tính, trung bình mỗi năm nước ta có khoảng 12,5 triệu người bị tăng huyết áp; 3,5 triệu người bị bệnh đái tháo đường; 2 triệu người mắc bệnh tim, phổi mạn tính và gần 126.000 ca mắc mới ung thư, rối loạn tâm thần.

Chia sẻ tại lễ phát động, PGS-TS. Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết, thực trạng người Việt Nam thừa cholesterol trong cơ thể đang ở mức cao. Theo ghi nhận gần đây nhất, trong kết quả điều tra quốc gia, yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm năm 2015, tỷ lệ người Việt Nam rơi vào tình trạng thừa cholesterol ở mức đáng báo động và có xu hướng tiếp tục gia tăng.

Cụ thể: Trung bình cứ 10 người trưởng thành thì có 3 người thừa cholesterol trong cơ thể; hơn 50% phụ nữ trung niên trong độ tuổi 50-69 tuổi đang trong tình trạng thừa cholesterol, đái tháo đường, ung thư và bệnh phổi mạn tính.

Đây là thực trạng đáng báo động vì thừa cholesterol trong cơ thể chính là một trong những nguyên nhân trực tiếp làm gia tăng tỷ lệ các bệnh tai biến mạch máu não (đột quỵ), nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành, tăng huyết áp… trong thời gian gần đây.

PGS-TS. Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia chia sẻ các biện pháp giảm thiểu cholesterol trong cơ thể. Ảnh: T. A

Thừa cholesterol gây nhiều biến chứng nguy hiểm

Theo TS. Bạch Mai, cholesterol là một chất béo quan trọng, cần thiết cho hoạt động của cơ thể. Tuy nhiên, nếu hàm lượng cholesterol trong máu vượt quá ngưỡng cần thiết sẽ làm lắng đọng các mảng lipid, tích tụ lâu ngày sẽ hình thành các mảng xơ vữa động mạch ở thành mạch máu dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm có thể gây tử vong như các bệnh nói trên. Đáng nói, trong hai nguồn sản sinh cholesterol cho cơ thể là nội sinh (do gan tự tổng hợp) và ngoại sinh (đến từ các thực phẩm), thì nguồn ngoại sinh hầu như là nơi khởi phát chính của tình trạng thừa cholesterol.

Có 5 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng thừa cholesterol. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống và chế độ ăn uống như ăn thực phẩm chứa nhiều cholesterol.

Để ngăn ngừa tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể, TS. Bạch Mai khuyến nghị cộng đồng cần hạn chế ăn, uống các thực phẩm chứa nhiều cholesterol; Bổ sung chất béo có lợi (nhóm chất béo không bão hòa) vào chế độ ăn uống: Nhóm chất béo không bão hòa như omega 3-6-9 được tìm thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích và các loại dầu thực vật như dầu gạo lứt, dầu đậu nành, dầu hướng dương... Đặc biệt, dưỡng chất Gamma-Oryzanol & Phytosterol có trong một số loại dầu ăn và gạo lứt đã được khoa học chứng minh có tác dụng trong việc giảm hấp thụ cholesterol xấu từ thực phẩm.

Cùng đó là thực hiện lối sống khoa học; Thay đổi chế độ ăn uống, hoạt động thể chất: hạn chế ăn, uống các thực phẩm chưa nhiều cholesterol, cần tăng cường các hoạt động thể chất như tập thể dục thường xuyên (đi bộ, đạp xe, bơi lội…); Không hút thuốc, hạn chế rượu bia.

Thịnh An