Chính thức giảm thời gian đóng BHXH, tăng quyền lợi hưu trí
Luật BHXH sửa đổi đã chính thức giảm thời gian đóng bảo hiểm để hưởng lương hưu xuống còn 15 năm và tăng cường các chế độ hỗ trợ, phản ánh cam kết mạnh mẽ của chính phủ trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho tất cả mọi người.
Ngày 29/6/2024, Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đã chính thức được Quốc hội Việt Nam thông qua, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc cải thiện quyền lợi cho người lao động liên quan đến hưu trí và trợ cấp xã hội. Luật mới này đã giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm và mở rộng quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Thay đổi thời gian đóng BHXH
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là việc giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm để hưởng lương hưu. Điều này không chỉ giúp nhiều người lao động sớm hưởng lương hưu, mà còn thể hiện sự linh hoạt của chính sách an sinh xã hội nhằm phù hợp với thực tế đời sống và sự thay đổi của thị trường lao động. Đặc biệt, trong điều kiện kinh tế biến động và tuổi thọ trung bình của người dân tăng cao, sự thay đổi này cung cấp một lưới an toàn tốt hơn cho người lao động khi về hưu.
Các chức danh quản lý khác của hợp tác xã hay liên hiệp hợp tác xã, mà không hưởng tiền lương cũng được bao gồm trong diện phải tham gia bảo hiểm xã hội.
Luật mới cũng điều chỉnh mức hưởng lương hưu, bắt đầu từ 45% mức bình quân tiền lương đã đóng BHXH cho 15 năm đầu, và mỗi năm đóng thêm sau đó, mức hưởng sẽ tăng thêm 2%. Điều này không chỉ tạo động lực cho người lao động đóng BHXH lâu dài, mà còn đảm bảo rằng họ có thể có một cuộc sống ổn định sau khi nghỉ hưu, phù hợp với mức sống ngày càng cao.
Cụ thể, mức lương hưu cho lao động nữ được tính bắt đầu từ 45% của mức bình quân tiền lương được dùng làm cơ sở đóng BHXH, áp dụng cho 15 năm đầu tiên. Sau đó, mỗi năm đóng thêm sẽ tăng thêm 2% và có thể đạt tối đa 75%. Đối với lao động nam, họ cũng bắt đầu từ mức 45% cho 20 năm đóng BHXH đầu tiên, với mỗi năm đóng thêm sau đó tăng thêm 2%, và cũng có thể đạt mức tối đa là 75%. Nếu lao động nam chỉ đóng từ 15 đến dưới 20 năm, mức lương hưu hàng tháng sẽ là 40% của mức bình quân tiền lương, và mỗi năm đóng thêm tăng thêm 1%.
Luật mới không chỉ tăng cường quyền lợi cho những người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà còn mở rộng quyền lợi cho người tham gia tự nguyện, bao gồm cả trợ cấp thai sản. Các cá nhân tham gia BHXH tự nguyện có quyền hưởng một trợ cấp thai sản là 2 triệu đồng cho mỗi con được sinh và mỗi trường hợp thai chết từ tuần thứ 22 trở đi trong quá trình mang thai hoặc khi chuyển dạ.
Luật sửa đổi cũng mở rộng chế độ trợ cấp cho người cao tuổi không đủ điều kiện hưởng lương hưu. Bắt đầu từ tuổi 75, người dân sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí, với mục tiêu hỗ trợ tài chính cho những người già cô đơn hoặc không có nguồn thu nhập ổn định. Điều này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho gia đình, mà còn thể hiện sự quan tâm của nhà nước đối với người cao tuổi.
Mở rộng đối tượng tham gia BHXH
Các chức danh quản lý khác của hợp tác xã hay liên hiệp hợp tác xã, mà không hưởng tiền lương cũng được bao gồm trong diện phải tham gia bảo hiểm xã hội.
Những người tham gia bảo hiểm xã hội bao gồm cả những người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn và những người làm việc theo hợp đồng có thời hạn từ một tháng trở lên. Điều này cũng áp dụng cho trường hợp người lao động và người sử dụng lao động có thỏa thuận khác miễn là có các điều kiện về công việc được trả lương và quản lý, điều hành.
Luật mới mở rộng danh sách người tham gia bảo hiểm xã hội bằng cách bổ sung thêm các chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, theo quy định của Chính phủ. Ngoài ra, những người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện vốn nhà nước, thành viên hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc, và các chức danh quản lý khác của hợp tác xã hay liên hiệp hợp tác xã, mà không hưởng tiền lương cũng được bao gồm trong diện phải tham gia bảo hiểm xã hội.
Sự bổ sung các đối tượng tham gia BHXH là một bước tiến trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho tất cả người lao động, kể cả những người làm việc trong khu vực kinh tế tư nhân và khu vực không chính thức. Điều này mở rộng phạm vi bảo vệ của luật BHXH, đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển kinh tế và xã hội.
Mặc dù luật mới mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đặt ra thách thức cho quỹ BHXH về mặt tài chính, đặc biệt trong bối cảnh dân số già hóa nhanh chóng. Việc giảm thời gian đóng BHXH và tăng mức hưởng có thể dẫn đến áp lực lên quỹ BHXH, yêu cầu phải có các giải pháp quản lý và tài chính bền vững để đảm bảo quỹ có thể đáp ứng nhu cầu của người hưởng trong dài hạn.
Luật BHXH sửa đổi là một bước tiến tích cực trong hệ thống an sinh xã hội của Việt Nam, mang lại nhiều lợi ích cho người lao động và người cao tuổi, đồng thời phản ánh sự thích ứng của chính sách với các thay đổi kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu lâu dài, cần có sự quản lý hiệu quả và bền vững đối với quỹ BHXH, cũng như các chính sách điều chỉnh linh hoạt phù hợp với điều kiện thực tế của đất nước.
