CEO Anthropic cảnh báo: 50% việc làm văn phòng có thể biến mất trong 5 năm tới

Theo Amodei, gần 50% số công việc văn phòng cấp thấp có thể bị thay thế hoàn toàn trong vòng 5 năm nếu không có biện pháp ứng phó kịp thời. Đây là nhận định tiếp nối chuỗi cảnh báo trước đó của nhà sáng lập Amodei về tốc độ phát triển “nhanh hơn những gì từng thấy” của AI.

Dự báo thất nghiệp ở mức 10 - 20%

Ông Amodei cho biết AI có thể khiến tỷ lệ thất nghiệp lên mức 10 - 20% trong tương lai gần. Những ngành chịu tác động mạnh nhất bao gồm tư vấn, luật và tài chính - những lĩnh vực vốn dựa nhiều vào phân tích tài liệu, tổng hợp dữ liệu và đưa ra đánh giá ban đầu. Ông nhận định các mô hình AI hiện nay đã có khả năng đảm nhiệm phần lớn các tác vụ này.

CEO Anthropic, ông Dario Amodei - Ảnh: Getty

“AI đã làm khá tốt nhiều việc mà các chuyên viên tư vấn, luật sư hay nhân viên tài chính mới vào nghề thực hiện hằng ngày. Khó có thể hình dung rằng không có sự thay đổi lớn trong thị trường việc làm”, Amodei nói và cho rằng việc không có sự can thiệp chính sách hay điều chỉnh thích hợp sẽ dẫn đến tác động rộng và sâu hơn những biến đổi công nghệ trước đây.

CEO Anthropic nhấn mạnh tốc độ cải thiện của các mô hình AI hiện nay là “khó dự đoán và nhanh hơn nhiều so với lịch sử công nghệ”. Điều khiến ông lo ngại không chỉ là quy mô ảnh hưởng mà còn là sự thiếu chuẩn bị của lực lượng lao động.

Amodei khẳng định “điều tồi tệ nhất” là khi xã hội đã biết rõ sự thay đổi lớn đang tiến đến nhưng không dành đủ thời gian để người lao động tự thích ứng; đồng thời cho rằng các mô hình AI hiện không chỉ hỗ trợ, mà đang dần thay thế con người trong các nhiệm vụ đòi hỏi lập luận, phân tích và ra quyết định ở phạm vi ngày càng rộng.

Lo ngại vượt khỏi phạm vi thị trường lao động

Bên cạnh ảnh hưởng kinh tế, Amodei cũng cảnh báo về các rủi ro hệ thống khi AI tiến gần đến khả năng vượt qua trí thông minh con người. Khi được hỏi liệu AI có thể trở nên thông minh hơn toàn bộ nhân loại, ông trả lời: “Tôi tin rằng nó sẽ đạt tới mức đó - thông minh hơn hầu hết, nếu không nói là tất cả, con người trong nhiều khía cạnh”.

Ông thừa nhận nhiều yếu tố chưa thể dự đoán, và chính điều đó khiến Anthropic tập trung đầu tư mạnh vào nghiên cứu an toàn. Amodei cho biết công ty đang xem xét đồng thời nguy cơ lạm dụng công nghệ, nguy cơ mất kiểm soát mô hình và tác động của AI đối với nền kinh tế. “Khi đối mặt với một công nghệ phát triển quá nhanh, bạn phải nói rõ những gì bạn thấy và chấp nhận khả năng mình có thể sai”, ông nhấn mạnh.

Amodei cũng nhắc lại tầm quan trọng của sự minh bạch trong phát triển AI. Ông cảnh báo rằng nếu bỏ qua rủi ro, ngành AI có thể lặp lại sai lầm của các lĩnh vực từng đối mặt hậu quả nghiêm trọng, như thuốc lá hay dược phẩm opioid - những ngành bị chỉ trích vì che giấu thông tin rủi ro.

Theo ông, điều thiết yếu là các nhà phát triển phải thẳng thắn về những khả năng tiêu cực ngay từ giai đoạn sớm, thay vì để hệ quả xảy ra rồi mới tìm cách khắc phục. Quan điểm này là một phần lý do ông cùng sáu đồng nghiệp, trong đó có em gái Daniela Amodei, rời OpenAI năm 2021 để thành lập Anthropic với định hướng ưu tiên an toàn.

Dù cảnh báo nhiều về rủi ro, Amodei vẫn đang dẫn dắt Anthropic trong cuộc cạnh tranh trị giá hàng nghìn tỉ USD để phát triển mô hình AI mạnh mẽ hơn. Điều này tạo nên nghịch lý: những người hiểu rõ nhất về mối nguy lại cũng là những người đẩy nhanh tiến trình công nghệ. Tuy nhiên, ông khẳng định sự phát triển không thể tách rời trách nhiệm xây dựng “hàng rào an toàn”, bởi AI đang trở thành một thí nghiệm quy mô lớn mà hậu quả có thể vượt xa dự đoán.

Em gái ông, Daniela Amodei, đồng sáng lập Anthropic, cũng cho rằng sự chuyển đổi của AI diễn ra “vô cùng nhanh chóng”, và điều quan trọng là xã hội cần có đủ thời gian để thích ứng. Theo bà, việc công khai rủi ro không nhằm gây lo ngại mà để thúc đẩy chuẩn bị sớm.

Lời cảnh tỉnh cho giai đoạn 5 năm then chốt

Những cảnh báo của Amodei được giới phân tích xem là tín hiệu rõ ràng về một giai đoạn chuyển đổi mạnh mà thị trường lao động toàn cầu sắp đối mặt.

Với tốc độ phát triển hiện tại, AI không chỉ thay đổi cách làm việc mà còn tái định hình cấu trúc lực lượng lao động, đặc biệt ở nhóm nhân sự mới vào nghề.

Do đó, yêu cầu đặt ra đối với các chính phủ và doanh nghiệp là xây dựng kế hoạch đào tạo lại kỹ năng, thiết kế chính sách bảo vệ lao động và chuẩn bị hành lang pháp lý phù hợp nhằm giảm thiểu cú sốc kinh tế có thể xảy ra.

Hoàng Vũ