Cây bất ngờ gãy đổ đè trúng người đi đường, chuyên gia chỉ các phòng tránh

Có thể dự đoán cây sắp gãy đổ?

Khoảng 19h ngày 22/8, một người đàn ông đứng dưới tán si cao khoảng 10m ở TP Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh) khi mưa lớn đã bị cây đổ đè tử vong. Sự cố xảy ra khi đường vắng xe. Một số người dân ở gần phát hiện sự cố đã báo lực lượng chức năng. Đơn vị quản lý cây xanh dùng cưa phân nhỏ thân cây để đưa nạn nhân cùng xe máy ra ngoài, giải tỏa những tán cây chắn ngang đường.

Tai nạn do cây gãy đổ trong mùa mưa bão không phải hiếm gặp. Tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh những năm trước đây đã ghi nhận không ít trường hợp cây xanh bật gốc, gãy cành gây thương vong cho người dân. Một trong những điểm chung của các vụ tai nạn này là cây gãy đổ là cây cổ thụ, có chiều cao và đường kính lớn. PGS.TS Trần Hợp, nguyên giảng viên Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh cho biết, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến cây bị hư hỏng ngay từ bên trong mà mắt thường chúng ta không phải nhìn thấy, dẫn đến nguy cơ ngã đổ bất cứ lúc nào.

Nguy cơ cây xanh gãy đổ trong mùa mưa bão gia tăng, đặc biệt là cây cổ thụ.

Cây cổ thụ sống lâu năm nên khả năng bị bệnh, bị sâu và lão hóa rất cao. Những quá trình lão hóa trên cây, khiến chúng già yếu đi mà chúng ta không quan sát được. Những yếu tố được biết đến rộng rãi là nguyên nhân gây ra "sự lão hóa" của cây đó là điều kiện trồng trọt không phù hợp, côn trùng phá hoại, cây bị suy dinh dưỡng trầm trọng, điều kiện đất kém, lũ lụt, tổn thương rễ do nền móng công trình xây dựng, do cây già và các nguyên nhân khác.

Theo chuyên gia, để dự đoán chính xác cây sắp đổ là điều không thể. Tuy nhiên, chúng ta có thể phát hiện các dấu hiệu và cần làm gì đó với chúng trước khi quá muộn. Khi nhìn thấy những cành cây chết kèm theo đó là những chiếc lá héo úa, mặc dù không có nghĩa là toàn bộ thân cây sẽ đổ nhào tuy nhiên đây là một manh mối về tình trạng hiện tại của cây. Khi xuất hiện dấu hiệu này, cần báo với công ty cây xanh để có biện pháp xử lý.

Dấu hiệu nữa là tán cây xuất hiện nhiều nhánh nhỏ và lá khô. Khi một cây đang cố gắng thu hẹp khả năng sinh trưởng, điều này đồng nghĩa với việc cây đã không có đủ dinh dưỡng. Có thể nguyên nhân đến từ côn trùng, sâu đục thân hoặc các nguyên nhân khác. Trên thân cây xuất hiện các vết nứt sâu hoặc thiếu vỏ là dấu hiệu cây có thể chết. Có một cách khá tin cậy để kiểm tra xem rễ cây có bị yếu hoặc thối hay không. Hãy kiểm tra các loại nấm mọc xung quanh gốc cây hoặc trên thân cây. Nếu nấm phủ nhiều hơn trên gốc hoặc vỏ thì đó là dấu hiệu của thân gỗ bên trong đã mục nát, cây có nguy cơ bị ngã bất cứ lúc nào.

Giám sắt chặt chẽ cây cổ thụ già cỗi

Về giải pháp, PGS.TS Trần Hợp cho biết, lâu dài cần có kế hoạch thay thế dần các loại cây cổ thụ quá già tuổi; phân loại nhóm tuổi tồn tại, sinh trưởng cho phép của từng loại cổ thụ để có những biện pháp thích hợp bảo vệ, thay thế… Đó cũng là cơ sở để các cơ quan quản lý nghiên cứu và đưa ra những can thiệp kịp thời đối với hệ thống cây xanh, kể cả những công trình xây dựng hạ tầng làm ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây xanh, nhằm đảm bảo an toàn cho con người và cảnh quan đô thị.

Theo TS Đinh Quang Diệp, nguyên Trưởng Bộ môn Cảnh quan và Kỹ thuật hoa viên - Trường Đại học Nông Lâm TP HCM, phương pháp khả thi nhất để tránh xảy ra các sự cố cây xanh chính là thường xuyên kiểm tra, cắt tỉa cây, nhất là trước mùa mưa bão. Song song đó, cần có kế hoạch thay thế cây mới.

Cây sinh trưởng trong tự nhiên có thể lên đến 100 năm nhưng cây trồng trong đô thị thì tuổi thọ chỉ đạt từ 50-70 năm. Tuổi thọ của cây xanh trong đô thị lúc nào cũng ngắn hơn nhiều so với cây trong tự nhiên. Phải có nghiên cứu bài bản về vấn đề này, từ đó có phương án thay mới cây xanh phù hợp, kịp thời.

Theo chuyên gia, giải pháp trước mắt cho vấn đề cây xanh gãy đổ là cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra kiểm soát hệ thống cây xanh, phát hiện nhanh và sớm nhất những cây bị sâu bệnh. Giải pháp mang tính căn cơ dài hạn là cần huy động tri thức và tinh túy của các chuyên gia, giới khoa học trong vấn đề bảo tồn và phát triển hệ thống cây xanh đường phố.

Phát triển đô thị là tốt nhưng việc phát triển phải đảm bảo không làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái, bởi chỉ có thể phát triển bền vững nếu hệ sinh thái không bị phá vỡ. Một trong những biện pháp để giữ gìn và duy trì ổn định hệ sinh thái là không đốn hạ hàng loạt cây xanh, còn khi cần đốn bỏ cây xanh vì phát triển đô thị thì phải đốn hạ từ từ, đồng thời việc đốn hạ phải đi liền với thay thế cây mới.

Với người dân, khi di chuyển dưới trời mưa bão, tuyệt đối không trú mưa dưới gốc cây, tránh các khu vực cao hơn xung quanh. Những loại cây dễ đổ là loại cây có rễ chùm như xà cừ, muồng... Cẩn thận với các khu vực có công trường thi công, nơi có nhiều tấm tôn, sắt lớn. Giữ khoảng cách khi đi gần các xe cỡ lớn như xe buýt, xe tải, xe chở rác… có thể bị nước bắn lên người làm hạn chế tầm nhìn hoặc nguy hiểm hơn là bị xô ngã khi các xe này có thể tạo sóng mạnh ở những đoạn ngập lụt…

Tô Hội