Các băng đảng thuyền nhỏ, biến tướng mới của tội phạm đưa người di cư

Hầu hết các băng nhóm tội phạm có tổ chức đều tạo điều kiện thuận lợi nhất cho ngành công nghiệp buôn người di cư trên khắp eo biển Manche (tên khác là Eo biển Anh). “Những băng nhóm thuyền nhỏ” này kiếm lời khủng từ những người di cư tuyệt vọng đang tìm cách lọt vào đất Anh, và trong một số trường hợp chúng sử dụng thiết bị yếu kém gây nguy hiểm cho tính mạng người di cư đang vượt qua Eo biển Anh.

Nghành công nghiệp đưa lậu người

Luồng di cư của những người cố vượt qua Eo biển Anh đã tăng lên đáng kể từ năm 2020 kể từ khi bùng phát đại dịch COVID-19. Thêm vào đó, số lượng người tiến vào đất Anh bất hợp pháp trong năm 2022 đã chạm mốc 45.000 người, mức cao kỷ lục. Khoảng 16% những người đi vượt biên là trẻ em dưới 16 tuổi. Quốc tịch của những người đi thuyền nhỏ vào Anh từ giữa thời gian năm 2018 đến năm 2020 gồm: 51% Iran, 26% Iraq, 6% Syria và 4% Afghanistan.

Cảnh sát Anh bắt giữ một thuyền nhỏ chở người di cư mà họ tin rằng đây là một phần trong mạng lưới buôn người quốc tế chuyên tìm cách đưa người vượt eo biển Anh.

Cơ quan tội phạm quốc gia Vương quốc Anh đã phân các loại băng đảng này là Tội phạm di cư có tổ chức (OIC). Họ định nghĩa dạng tội phạm này là “đưa ai đó vượt biên mà không có sự cho phép hoặc giấy tờ hợp lệ”. Những kẻ tham gia vào OIC có thể kiếm một lượng lớn tiền mặt bằng cách đẩy giá dịch vụ lên.

Hơn nữa, giá mà những kẻ buôn người tính phí ước tính dao động từ 500 euro đến 6.000 euro mỗi người. Các báo cáo cho thấy rằng khoảng ¾ những tay buôn người đã “rửa tiền” bằng cách mua bất động sản Anh hoặc đầu tư vào các doanh nghiệp nhỏ trên đất nước này. Ước tính các tổ chức tội phạm đã thu về khoản lợi nhuận 30 triệu euro thông qua những hoạt động đưa lậu người chỉ riêng trong năm 2022. Nhưng một câu hỏi nóng: những ai đang tham gia vào các băng thuyền nhỏ? Một số nhóm tội phạm có tổ chức đã vận hành tuyến buôn lậu người từ Pháp sang Anh.

Hiện thời cơ quan tội phạm quốc gia Anh đang tiến hành các cuộc điều tra nhằm vào những băng đưa lậu người sang Anh. Năm 2022, giới chức Anh đã thành công khi triệt phá một mạng lưới tội phạm lớn. Nhóm này bị nghi ngờ đã đưa lậu khoảng 10.000 người vào Anh bằng những chiếc thuyền nhỏ. Nhóm tội phạm có tổ chức đặc biệt này có các thành viên giữ vai trò “đưa đò” ở Anh, Đức, Hà Lan và Pháp.

Điều quan trọng cần lưu ý là không phải tất cả các chuyến vượt biên đều được vận hành bởi những băng tội phạm này. Một số báo cáo đã chỉ ra rằng các nhóm người và các gia đình đã tự bỏ tiền túi để mua các loại xuồng ba lá và thuyền nhỏ di cư từ Pháp sang Anh. Cơ quan tội phạm quốc gia Anh nhắc lại rằng một số nhóm tội phạm có tổ chức không tham gia vào một số trường hợp đưa lậu người. Vậy mánh khóe hoạt động sẽ ra sao?

Thông thường các thành viên của băng đưa lậu người sẽ tăm tia các trại người di cư và tìm ra những khách hàng ở đó. Các băng đảng tội phạm cũng dùng Internet và web đen để liên lạc và quảng cáo về dịch vụ của họ. Tuy nhiên, các băng thuyền nhỏ đang bắt đầu sử dụng những phương thức hiện đại hơn nhằm đạt doanh thu. Các báo cáo từ đài BBC đã khám phá ra rằng những kẻ buôn người đang khai thác tính năng của TikTok.

Buôn lậu người di cư bằng thuyền nhỏ, chiêu mới của các băng đảng tội phạm có tổ chức. Ảnh nguồn: Sky News.

Chúng dùng các video nhỏ trên mạng để quảng cáo về ngày vượt biên và cạnh tranh với các băng nhóm buôn người đối thủ xem ai là người đưa vượt biên cừ nhất. Mặt khác, các thành viên của mạng lưới buôn người có thể tiếp cận người di cư ở Pháp, hoặc những quốc gia châu Âu khác như Đức. Họ sẽ vận chuyển các nhóm người đến miền Bắc nước Pháp. Tại đó, các băng đảng tội phạm sẽ sử dụng thuyền nhỏ để đưa hành khách sang Anh.

Nhiều thành phố duyên hải của Pháp từ lâu đã không còn bán thuyền nhỏ và xuồng ba lá nhằm nỗ lực hạn chế nạn buôn người. Giờ đây các băng tội phạm đang mua thuyền ở Đức, Hà Lan hay thậm chí mãi tận Thổ Nhĩ Kỳ để chở “khách” sang Pháp. Theo giải mật tình báo thì những loại thuyền thông dụng mà bọn buôn người đang sử dụng là Thuyền bơm hơi thân cứng (RHIBs); thuyền bơm hơi mềm cỡ nhỏ (SIBs); và thuyền bơm hơi kiểu Zodiac.

Các nước phải làm gì để chống loại tội phạm này?

Người di cư thường thanh toán tiền cho các băng buôn người thông qua Hawadalar. Hawadalar hoặc Hewala (tiếng Arập có nghĩa là chuyển nhượng hoặc tin tưởng), là một hệ thống chuyển giá trị không chính thức nhưng lại rất phổ biến, không dựa vào sự chuyển động của tiền mặt hay vào chuyển khoản điện tín hoặc qua mạng máy tính giữa các ngân hàng, mà thay vào đó là sự thực hiện và danh dự của một mạng lưới các nhà môi giới tiền khổng lồ (được gọi là các Hawaladar).

Mặc dù các hawaladar trải rộng khắp thế giới, nhưng họ chủ yếu tập trung ở Trung Đông, Bắc Phi, vùng Sừng Châu Phi và tiểu lục địa Ấn Độ. Hawadalar hoạt động bên ngoài hoặc song song với các kênh ngân hàng, tài chính truyền thống và các hệ thống chuyển khoản. Hawadalar tuân theo truyền thống Hồi giáo nhưng việc sử dụng nó không chỉ giới hạn ở người theo đạo Hồi.

Các đại lý sẽ sắp xếp một mức giá không chính thức đã thỏa thuận và cung cấp tiền ở một nước khác. Phương pháp này nhằm đảm bảo rằng những hệ thống ngân hàng chính thức sẽ không gắn cờ các tổ chức tội phạm. Cảnh sát Hình sự châu Âu (Europol) đã thành lập một lực lượng chuyên biệt cao nhằm điều tra các mạng lưới tội phạm sử dụng thuyền nhỏ để đưa lậu người di cư vượt eo biển Anh.

Hoạt động của lực lượng đặc nhiệm này còn có sự tham gia của Bỉ, Pháp, Đức, Hà Lan và Anh. Ngoài ra vương quốc Anh đang tài trợ cho một trung tâm giam giữ người di cư mới được xây dựng ở miền Bắc nước Pháp. Xa hơn, Bộ trưởng Nội vụ Anh đã ban hành một dự luật mới cho phép chính phủ Anh có khả năng trục xuất những người đến bất hợp pháp thông qua eo biển Anh.

Eo biển Anh, đích ngắm đến đổi đời của người di cư sang Anh. Ảnh nguồn: World Atlas.

Dự luật này chủ yếu nhằm ngăn chặn những người đến Anh bằng thuyền nhỏ vượt eo biển. Hội đồng nhân quyền châu Âu (ECHR, tên khác là Tòa án Strasbourg) đã lên tiếng phản đối dự luật cấm những người di cư đi bằng thuyền nhỏ đến Anh xin tị nạn. Anh cũng thiết lập một “Bộ chỉ huy chiến dịch thuyền nhỏ” và thuê 730 nhân sự bổ sung để nhắm mục tiêu vào những ai đang đến Anh bằng thuyền nhỏ. Hoạt động này sẽ kết hợp các viên chức quân sự với nhân sự của Cơ quan tội phạm quốc gia Anh cùng các đối tác phía Pháp để tạo ra một phản ứng phối hợp.

Nạn nhân của các băng đảng thuyền nhỏ, họ là ai? Hồi năm 2021, khoảng 33 người đã bị thiệt mạng trong một nỗ lực vượt eo biển Anh bằng thuyền nhỏ. Những vụ tai nạn này đến từ phần lỗi của các băng đảng buôn người đã thiếu quan tâm đến nơi đến chốn trong những chuyến đi bão táp. Phần lớn các tổ chức “xã hội đen” chỉ quan tâm đến tiền và sử dụng những con thuyền giá rẻ và không hề an toàn khi vượt eo biển Anh trong tình hình thời tiết xấu.

Trong một lần phỏng vấn với hãng tin Al Jazeera (kênh tin tức quốc tế 24 giờ bằng tiếng Anh thuộc sở hữu của Mạng lưới truyền thông Al Jazeera, cũng thuộc sở hữu của chính phủ quân chủ Qatar. Đây là kênh tin tức tiếng Anh đầu tiên có trụ sở tại Trung Đông), tay buôn lậu người tên là Abu Sharif xổ toẹt: “Khi tôi đưa quý vị ra biển, ai biết chắc có thành công hay không. Cứ nắm tiền trong tay là chắc nhất!”.

Văn Chương