Cá khô các làng chài Lâm Đồng vào vụ tết

Tranh thủ trời nắng ráo, ngư dân phơi cá dọc bến cảng Phan Rí Cửa

Về xã biển Phan Rí Cửa, dọc các tuyến đường Bến Đò, cảng cá, kè biển… dễ bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ tranh thủ nắng đẹp, trải vỉ tre, giàn phơi cá, mực bằng nứa khắp đường làng, sân nhà. Cá khô tuy là món ăn dân dã nhưng mang đậm dấu ấn văn hóa trong đời sống ngư dân các làng chài ven biển; không chỉ là cách bảo quản hải sản từ xa xưa, mà còn thể hiện sự khéo léo, kiên nhẫn để giữ trọn vị ngọt tự nhiên dưới nắng gió biển.

Thông thường, vào vụ cá nam, các cơ sở sản xuất cá khô tranh thủ nguồn hải sản dồi dào để gom hàng, phơi bán dịp tết. Thế nhưng năm nay, thời tiết biến động liên tục, nhiều tàu thuyền vươn khơi đạt sản lượng thấp, khiến nguồn hải sản không phong phú như mọi năm. Từ tháng 10 đến nay, mưa bão, áp thấp nhiệt đới và gió bấc kéo dài khiến phần lớn ghe thuyền phải nằm bờ, làm cho các loại cá phục vụ chế biến cá khô như: nhồng, chỉ, dãnh, ét, đù… trở nên khan hiếm hơn so với những năm trước.

Có nhiều năm gắn bó với nghề làm cá khô, chị Nhan Thị Phượng (thôn Hải Tân, xã Phan Rí Cửa) cho biết: “Những năm trước, thời điểm này cá, mực nhiều, cơ sở phải thuê thêm người xẻ, ướp, phơi. Năm nay, tôi chỉ phơi được vài trăm kg khô đù, cá cơm, dãnh, cá chỉ…”. Theo chị Phượng, dù là loại cá nào, yếu tố quan trọng nhất vẫn là cách làm. Cá phải tươi, rửa bằng nước biển, xẻ, ướp theo công thức riêng và phơi đều tay để không bị ươn, tránh ruồi nhặng. Đặc biệt, việc canh nắng cho cá, mực phơi 1 - 3 nắng đòi hỏi sự khéo léo, trở bề nhanh và đều; với cá nhỏ, chỉ cần phơi 2 nắng là đạt.

Vừa nhanh tay trở bề từng mẻ cá khô dưới nắng gắt, anh Nguyễn Văn Lai (thôn Hải Tân) chia sẻ: “Cá được ướp theo công thức riêng để khô vừa vị, không quá mặn cũng không quá lạt, bảo đảm tỷ lệ 10:1 (10 kg cá - 1 kg gia vị). Chất lượng khô phụ thuộc hết vào nguồn cá tươi và nhất thiết phải phơi nắng tự nhiên; nếu hấp, sấy sẽ làm giảm độ ngon của sản phẩm”.

Khi Tết Nguyên đán cận kề, thị trường cá khô ở các làng chài càng thêm nhộn nhịp, bởi đây là món quà biếu quen thuộc dành cho bạn bè, người thân, đối tác. Theo các chủ cơ sở, từ 50 - 60 kg cá tươi cho ra khoảng 15 - 20 kg khô, với giá bán trung bình 170.000 - 300.000 đồng/kg tùy loại. Riêng mực có giá cao hơn, khoảng trên dưới 1 triệu đồng/kg; nhờ vị ngon, ngọt đặc trưng của vùng biển này nên càng gần tết, khách ở nhiều tỉnh, thành đặt mua nhiều, không ít lúc cung không đủ cầu.

Tuy nhiên, do nguồn cung hạn chế, giá sản phẩm tăng nhẹ, trong khi kinh tế khó khăn, mưa bão, lũ lụt thời gian qua khiến nhiều gia đình phải “thắt lưng buộc bụng”, nên các cơ sở dự báo sức mua cá khô dịp tết năm nay sẽ giảm. Dù vậy, các chủ cơ sở khẳng định chất lượng cá, mực vùng biển Tuy Phong vẫn bảo đảm tươi ngon, đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Bên cạnh những sản phẩm truyền thống như: mực khô, cá khô, tôm khô, năm nay nhiều cơ sở còn chế biến thêm các sản phẩm hải sản ăn liền như: mực tẩm gia vị, cá chỉ vàng tẩm, cá bò tẩm, cá mai rim, ruốc sấy…nhằm đáp ứng nhu cầu làm quà tiện lợi. Đặc biệt, các cơ sở đã đẩy mạnh kênh bán hàng online thay cho hình thức truyền thống, kỳ vọng có thêm nhiều đơn hàng trong những ngày cận tết sắp tới.

Minh Vân .