Bước chuyển trong công tác quản lý về giáo dục mầm non, tiểu học và THCS
Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, công tác quản lý nhà nước về giáo dục mầm non, tiểu học và THCS được phân cấp về UBND xã, phường. Bước chuyển này nhằm tăng tính chủ động, linh hoạt của chính quyền cơ sở trong quản lý giáo dục, đồng thời đặt ra những yêu cầu cao hơn về trình độ, kỹ năng và khả năng điều hành của cán bộ được giao phụ trách lĩnh vực này.

Khen thưởng học sinh Trường THCS Đại Đồng (xã Đại Đồng) có thành tích học tập tiêu biểu.
Sau khi hợp nhất từ 4 xã (Đông Quang, Đông Xuyên, Đông Trà, Đông Long), xã Đông Tiền Hải có 15 trường học với 176 nhóm/lớp, gần 6.000 học sinh và 420 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Với mô hình phân cấp mới, UBND xã trực tiếp quản lý các nhà trường trên địa bàn từ cấp học mầm non đến THCS. Ông Trần Văn Linh, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đông Tiền Hải cho biết: UBND xã đã ban hành quyết định tiếp nhận các trường học, rà soát đội ngũ cán bộ, viên chức, tổ chức hội nghị tổng kết năm học, triển khai nhiệm vụ năm học mới. Công tác kiểm tra cơ sở vật chất, tu sửa trường lớp, đối chiếu lương, phụ cấp, thực hiện phổ cập giáo dục... cũng được triển khai đồng bộ. Địa phương bố trí một cán bộ chuyên trách tham mưu lĩnh vực giáo dục và công tác thi đua, khen thưởng. Tuy nhiên, một cán bộ đảm nhiệm toàn bộ các nội dung từ xây dựng trường chuẩn quốc gia, phổ cập giáo dục, thi đua, chế độ chính sách, đến tổ chức các hội thi, cuộc thi..., khối lượng công việc rất lớn. Mỗi nhiệm vụ đều đòi hỏi sự hiểu biết sâu về chuyên môn và tinh thần trách nhiệm cao để vừa nghiên cứu văn bản, vừa bám sát thực tiễn, tham mưu kịp thời với lãnh đạo xã.

Giờ học của cô và trò Trường Mầm non Đông Long (xã Đông Tiền Hải).
Không phải cán bộ nào ở cơ sở cũng có nền tảng chuyên môn về giáo dục như ở xã Đông Tiền Hải. Bà Phạm Thị Dung, cán bộ làm công tác quản lý giáo dục, thông tin truyền thông xã Tân Thuận là một ví dụ. Chuyển từ lĩnh vực truyền thông sang quản lý giáo dục, một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ. Bà Dung cho biết: Ban đầu, tôi thực sự bối rối đối với vị trí công tác mà phải nắm rất nhiều nội dung mà mình chưa từng đảm nhiệm. Tôi phải tự học, tự nghiên cứu tài liệu, học hỏi kinh nghiệm người đi trước và xin ý kiến lãnh đạo UBND xã để làm từng việc cho đúng quy định. Qua thực tiễn công việc, bà Dung kiến nghị: Sở Giáo dục và Đào tạo cần có kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý giáo dục cho cán bộ cấp xã, đặc biệt là những người chưa qua đào tạo sư phạm. Ngoài ra, cần tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo cụm xã, xây dựng nhóm hỗ trợ nghiệp vụ để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho cán bộ cơ sở. Công nghệ thông tin cũng cần được ứng dụng mạnh hơn trong quản lý để giảm áp lực công việc.

Giờ học của cô và trò Trường Tiểu học Bách Thuận (xã Tân Thuận).
Tại xã Đại Đồng, sau khi tiếp nhận quản lý giáo dục, UBND xã đã chủ động nắm tình hình trường lớp, rà soát cơ sở vật chất, cập nhật dữ liệu cán bộ, giáo viên và học sinh để có phương án điều hành phù hợp. Ông Tôn Ngọc Chuẩn, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đại Đồng cho rằng: Việc phân cấp quản lý giáo dục về cấp xã giúp địa phương chủ động hơn trong triển khai các chủ trương, chính sách và thuận lợi trong công tác đầu tư cơ sở vật chất cho các nhà trường. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ mới, rất cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền cấp xã với ngành giáo dục. UBND xã Đại Đồng đã phân công cán bộ phụ trách giáo dục có năng lực, tinh thần trách nhiệm cao. Dù khối lượng công việc nhiều và có nhiệm vụ còn khá mới mẻ, song cán bộ xã đang từng bước thích nghi, chủ động tiếp cận văn bản hướng dẫn, phối hợp hiệu quả với các phòng, ban liên quan để triển khai nhiệm vụ. Chị Nguyễn Thị Thu, phụ huynh có con học lớp 7 tại Trường THCS Đại Đồng chia sẻ: Nếu chính quyền cấp xã quản lý sát sao, gần gũi với nhà trường thì phụ huynh cũng thuận tiện hơn trong việc kiến nghị, góp ý. Tôi mong cán bộ phụ trách giáo dục phải am hiểu về môi trường sư phạm, nếu không sẽ khó điều phối công việc một cách hiệu quả. Để việc quản lý đi vào nền nếp, theo tôi, cần có lộ trình rõ ràng và thường xuyên tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ đảm nhiệm nhiệm vụ này. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng kỳ vọng, với mô hình chính quyền mới, việc đầu tư cơ sở vật chất như thiết bị, đồ dùng dạy học, sân chơi... sẽ được quan tâm nhiều hơn.

Hoạt động trải nghiệm của trẻ tại Trường Mầm non Việt Hưng (xã Đại Đồng).
Việc phân cấp quản lý giáo dục về cấp xã là một chủ trương lớn, tạo điều kiện để chính quyền địa phương chủ động hơn trong quản lý, đầu tư và chăm lo cho giáo dục. Tuy nhiên, để cán bộ cấp xã đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới, rất cần sự quan tâm hỗ trợ từ ngành dọc, sự đầu tư về đào tạo, bồi dưỡng và cơ chế phối hợp linh hoạt, hiệu quả giữa chính quyền và ngành chuyên môn.