Bộ trưởng Bộ Y tế: Lạm dụng xét nghiệm do 'xã hội hóa' liên danh liên kết

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) cho biết, theo Báo cáo số 3006 của Tổng Thư ký Quốc hội và qua phản ánh của cử tri thì hiện nay tình trạng lạm dụng chỉ định các dịch vụ kỹ thuật lâm sàng như: xét nghiệm, nội sôi, chẩn đoán hình ảnh, chỉ định các dịch vụ kỹ thuật cao và thuốc quá mức và không cần thiết trong khám, chữa bệnh, gây tốn kém cho người dân, nhất là người nghèo.

Trước thực trạng trên, đại biểu đặt câu hỏi về trách nhiệm của Bộ Y tế như thế nào và Bộ Y tế có giải pháp gì căn cơ để khắc phục?

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan.

Về vấn đề về lạm dụng xét nghiệm, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết việc áp dụng các thiết bị cận lâm sàng hiện đại hỗ trợ nhiều quá trình chẩn bệnh, điều trị và theo dõi sau điều trị. Với sự phát triển khoa học kĩ thuật có nhiều thiết bị tốt đã giúp phát hiện bệnh từ ngay từ đầu có thêm cơ hội chữa bệnh tốt hơn. Thời gian qua, ngành y tế đã tăng cường để có trang thiết bị tốt hơn để khám chữa bệnh cho người bệnh.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng thừa nhận, vừa qua có tình trạng lạm dụng xét nghiệm quá mức cần thiết gây tốn kém chi phí cho người bệnh và tâm lý bức xúc cho người bệnh, đồng thời ảnh hưởng đến Quỹ bảo hiểm y tế - là quỹ của toàn dân mà trách nhiệm của các cơ quan ban ngành, người dân để Quỹ được phát triển, ổn định, phục vụ người dân.

Lý giải về tình trạng trên, Bộ trưởng cho rằng nguyên nhân chính là nhận thức trình độ của người chỉ định xét nghiệm muốn nhanh, chính xác, điều này đòi hỏi chỉ đạo để có nhận thức xét nghiệm ở hợp lý cao nhất. Ngoài ra việc xã hội hóa liên danh liên kết đòi hỏi thu hồi vốn dẫn đến xét nghiệm nhiều. Mặt khác người bệnh cũng có nhu cầu xét nghiệm.

Lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, Bộ Y tế đã có tăng cường chỉ đạo để tránh lạm dụng xét nghiệm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Mới đây nhất là Luật Khám bệnh, chữa bệnh mới được thông qua đã có nhiều quy định về vấn đề này, Quyết định 316/2016/QĐ-TTG về vấn đề xét nghiệm, cùng với đó là các thông tư quy định về các định mức kỹ thuật, trần thanh quyết toán, tăng cường giám định bảo hiểm y tế, kết nối liên thông để kiểm soát chi phí.

Về vấn đề bệnh nhân có bảo hiểm y tế phải tự mua thuốc ngoài, Bộ trưởng cho biết, về mặt nguyên tắc cơ sở khám, chữa bệnh theo quy định phải đảm bảo đủ thuốc chữa bệnh và không để người bệnh phải mua thuốc ngoài trong thời gian điều trị nội trú. Nếu cho người bệnh tự mua có thể có nhiều nguy cơ liên quan đến chất lượng thuốc, an toàn người bệnh và giải quyết tranh chấp khi có tai biến rủi ro, lạm dụng chỉ định hoặc bệnh nhân mua phải giá cao, khó xác định trong vấn đề thanh toán.

Theo Bộ trưởng, Bộ Y tế trong quá trình mà thực hiện phòng, chống dịch Covid-19 đã phát sinh nhiều vấn đề liên quan đến thiếu thuốc và thực tế là nhiều cơ sở y tế không đảm bảo đủ thuốc và bệnh nhân có hiện tượng ra ngoài mua thuốc để tự điều trị.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Y tế đề nghị các cơ sở y tế thực hiện các chỉ đạo, các quy định liên quan đến việc mua thuốc, vật tư y tế để đảm bảo phục vụ cho công tác khám, chữa bệnh.

Đề xuất các cơ chế để nghiên cứu làm sao các cơ sở khám chữa bệnh có thể điều chuyển thuốc giữa các cơ sở khi các kết quả thầu còn hiệu lực.

Rà soát lại các danh mục thuốc và dự kiến đầu năm 2024 sẽ bổ sung thêm danh mục thuốc này, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế.

Liên quan đến vấn đề cơ chế để thanh toán tiền cho người bệnh, Bộ trưởng cho biết, Bộ Y tế đã giao cho Vụ Bảo hiểm y tế xây dựng thông tư và hiện nay nội dung này đang được đơn vị chuyên môn xây dựng để đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế.

Tranh luận với Bộ trưởng Bộ Y tế, đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) cho rằng, bệnh nhân phải đi viện mà phải mua thuốc ở bên ngoài với giá rất đắt thì không phải ai cũng mua được. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng Y tế chỉ đạo phối hợp với cơ quan Bảo hiểm y tế có giải pháp kịp thời cho bệnh nhân khi tham gia bảo hiểm, khám chữa bệnh, đặc biệt là đảm bảo quyền lợi cho bệnh nhân nghèo, có điều kiện kinh tế khó khăn.

Đại biểu Dương Khắc Mai cũng chia sẻ với Bộ trưởng và ngành Y tế trong thời gian vừa qua khi có đủ thuốc, thiết bị y tế gặp rất nhiều khó khăn nhưng mà mong rằng Chính phủ và các Bộ ngành liên quan phối hợp với Bộ Y tế để đảm bảo quyền lợi cho người dân và chăm sóc sức khỏe tốt cho Nhân dân.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, về thanh toán cho người bệnh khi phải ra ngoài mua thuốc khi cơ sở y tế không đủ thuốc cung ứng, Bộ trưởng đã có chỉ đạo cụ thể. Ngay chiều qua, Bộ Y tế đã họp bàn về những nội dung này để có phương án cụ thể. Bộ Y tế đang tích cực chỉ đạo triển khai để khi có dự thảo chính thức sẽ xin ý kiến các bộ ngành địa phương.

Hà Giang