Biến di sản thành nguồn lực phát triển

Lễ rước nước chùa Côn Sơn. Ảnh: Sở VHTTDL Hải Phòng

Trong 2 ngày 27-28/9, Khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc (phường Trần Hưng Đạo, Hải Phòng), một phần của Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đã đón khoảng 6,5 vạn lượt du khách, tăng nhiều lần so với cùng kỳ năm 2024. Theo bà Nguyễn Thị Thùy Liên - Trưởng Ban Quản lý Khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc, con số này cho thấy sức hút đặc biệt của di sản thế giới dù chưa bước vào ngày chính hội của Lễ hội mùa Thu Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2025.

Bên cạnh di sản thế giới, Hải Phòng còn có 9 di tích, cụm di tích quốc gia đặc biệt, 257 di tích quốc gia, 722 di tích cấp thành phố và 33 bảo vật quốc gia. Không chỉ giàu di sản vật thể, Hải Phòng còn có 2 di sản phi vật thể được UNESCO vinh danh: Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt (Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại) và Hát Ca trù (Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp) cùng 24 di sản phi vật thể quốc gia, hơn 1.200 lễ hội truyền thống và nhiều làng nghề.

Bà Trần Thị Hoàng Mai - Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố cho biết: Trong những năm qua, Hải Phòng đã quan tâm, chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Thành phố dành nguồn lực lớn để trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử - văn hóa. Từ năm 2021 đến nay, thành phố đã công trợ gần 38 tỷ đồng, huy động xã hội hóa hơn 146 tỷ đồng để tu bổ 70 di tích, dành trên 3.000 tỷ đồng tôn tạo và đầu tư cơ sở hạ tầng, giao thông kết nối tại các di tích.

Với phương châm biến di tích, di sản trở thành tài nguyên nhân văn, tạo giá trị kinh tế, thành phố đã phê duyệt chủ trương khai thác các giá trị di sản với các Đề án, kế hoạch, chương trình cụ thể. Nhiều chương trình sáng tạo, ghi dấu ấn riêng đã được triển khai như: Sân khấu truyền hình, “Sáng đèn Nhà hát”, quảng bá Di sản Cát Bà trên CNN, ứng dụng công nghệ số tại đình Hàng Kênh… Tất cả đều mang lại hiệu ứng tích cực. Nhờ đó, các tuyến, điểm du lịch gắn với di sản ngày càng hấp dẫn. Nhiều sản phẩm chuyên đề được hình thành như: “Danh nhân đất Việt”, “Dòng thiền phái Trúc Lâm”, “Con đường khoa cử Việt”, du lịch tâm linh, du lịch làng nghề...

Bên cạnh đó, hệ thống lễ hội diễn ra quanh năm, từ lễ hội mùa Xuân tại các di tích lịch sử, mùa Hạ với Lễ hội Hoa Phượng Đỏ, Chọi trâu Đồ Sơn, Lễ hội biển Cát Bà; đến mùa Thu với di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc và mùa Đông với lễ hội Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, đã góp phần đưa Hải Phòng trở thành điểm đến sôi động, đặc sắc.

Dù đạt nhiều kết quả, tuy nhiên, việc khai thác giá trị di sản vẫn chưa tương xứng tiềm năng. Bà Mai nhận định: Hiện, công tác bảo tồn di sản đôi lúc thiếu đồng bộ. Hạ tầng du lịch – dịch vụ còn hạn chế; sản phẩm du lịch gắn với di sản chưa thật sự phong phú và đặc sắc. Nguồn nhân lực làm du lịch, văn hóa chưa thực sự bài bản, chuyên nghiệp.

Ngành du lịch thành phố mong muốn sẽ tổ chức thêm các sự kiện quốc tế tại di sản, phát triển du lịch đêm, sân khấu thực cảnh; huy động nguồn lực đa dạng thông qua hợp tác công – tư, thành lập Quỹ bảo tồn di sản văn hóa, tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ quốc tế. Song song, thành phố chú trọng đào tạo nhân lực chuyên nghiệp, đẩy mạnh truyền thông đa kênh để đưa hình ảnh di sản đến gần hơn với cộng đồng và du khách quốc tế.

Phát huy lợi thế từ 2 di sản thế giới cùng hệ thống di tích đặc sắc, Hải Phòng đang đứng trước cơ hội lớn để biến di sản thành nguồn lực phát triển bền vững, tạo động lực bứt phá trong trong kỷ nguyên mới.

Phương Thanh