Bệnh tim mạch và đại dịch COVID

Điểm đặc biệt của dịch COVID-19 lần này là tốc độ lây nhiễm rất nhanh trong cộng đồng và những trường hợp diễn biến nặng, nguy cơ tử vong thường tập trung chủ yếu vào nhóm đối tượng cao tuổi, có bệnh lý nền từ trước như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, ung thư, suy thận... vốn khả năng đề kháng của hệ miễn dịch cơ thể đã bị suy giảm.

Ngoài ra, dịch bệnh đã đặt ra và đòi hỏi chính phủ mỗi quốc gia phải có những biện pháp mạnh mẽ, quyết liệt để kiềm chế sự lây lan, tiến tới kiểm soát được dịch bệnh như đẩy mạnh truyền thông về tình hình dịch bệnh, sự nguy hiểm, đặc biệt với những nhóm đối tượng nguy cơ, yêu cầu thực hiện giãn cách xã hội, hạn chế đi lại, tiếp xúc,... Điều này ở một khía cạnh nào đó sẽ ảnh hưởng đến những bệnh nhân tim mạch của chúng ta.

Bệnh nhân tim mạch cần được quan tâm, chăm sóc cẩn thận hơn trong giai đoạn dịch COVID - 19. Ảnh minh họa

Bệnh nhân có thể lo lắng về tình hình dịch bệnh cũng như bệnh tật của bản thân, khiến số đo huyết áp không ổn định, tăng cao hơn so với mức huyết áp nền.

Một số bệnh nhân vì yêu cầu hạn chế đi lại nên có thể trì hoãn việc khám lại theo hẹn, không liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và cũng không tiếp tục mua thuốc để dùng tiếp, nghĩ là “chờ vài bữa dịch bệnh qua rồi đi khám cũng được!”. Điều này thật sự nguy hiểm vì bệnh tim mạch nói chung, bệnh tăng huyết áp nói riêng đều là những bệnh lý mạn tính, thường không có các triệu chứng, dấu hiệu rõ ràng; tuy nhiên, nếu không tuân thủ điều trị tốt có thể gây ra các biến chứng cấp tính, nặng nề, thậm chí đe dọa tính mạng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, phình tách thành động mạch chủ,... Không phải ngẫu nhiên mà thế giới đã gọi tăng huyết áp là “kẻ giết người thầm lặng” vì chỉ riêng tăng huyết áp mỗi năm đã là nguyên nhân gây tử vong của hàng chục triệu người trên thế giới, cao hơn số ca tử vong vì COVID-19 nhiều lần.

Về mặt xã hội, hạn chế đi lại trong mùa dịch bệnh có thể ảnh hưởng phần nào đến việc mua các thực phẩm thiết yếu cho các gia đình. Chế độ ăn cho bệnh nhân tim mạch có thể bị thay đổi, thay vì duy trì không ăn mặn, hạn chế đường và tinh bột, đồ mỡ, đồ chiên xào và phủ tạng động vật, tăng cường rau xanh, hoa quả tươi... bệnh nhân có thể lại dùng các thực phẩm công nghiệp như mỳ gói ăn liền, đồ hộp,... vốn không được khuyến cáo.

Giãn cách xã hội, hạn chế tiếp xúc cũng có thể làm giảm sự quan tâm của con cháu dành cho ông bà, bố mẹ, nhất là ở khu vực đô thị với xu hướng sống riêng giữa các thế hệ đã tương đối phổ biến. Do suy nghĩ “giữ cho ông bà, hạn chế nguy cơ lây nhiễm” nên trong giai đoạn dịch bệnh, con cháu có thể ít về thăm, ít để ý đến chế độ ăn uống, dùng thuốc của bố mẹ, ông bà, mà chủ yếu là hỏi thăm sức khỏe qua điện thoại, nghĩ là mọi việc vẫn ổn; trong khi bố mẹ, ông bà cũng không muốn làm phiền, ảnh hưởng đến con cháu. Con cháu có thể không nắm được việc dùng thuốc, theo dõi huyết áp gần đây, thậm chí cả một số dấu hiệu báo trước bệnh của ông bà, bố mẹ như mệt, tức nặng ngực,...

Việc hạn chế đi lại trong mùa dịch khiến bệnh nhân tim mạch khó thực hiện chế độ ăn nhiều rau xanh.

Do vậy, chúng tôi nhận thấy những bệnh nhân tim mạch cần được quan tâm, chăm sóc cẩn thận hơn trong giai đoạn dịch COVID bùng nổ do đây là những đối tượng có bệnh nền, có thể diễn biến nặng hơn nếu bị nhiễm virus. Đồng thời, cần tăng cường tuyên truyền cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân về những thay đổi cuộc sống trong thời kỳ dịch bệnh có thể ảnh hưởng đến việc tuân thủ điều trị (chế độ ăn uống, dùng thuốc, theo dõi bệnh) cùng những nguy cơ, biến chứng có thể xảy ra nếu không thực hiện tốt. Người nhà cần quan tâm đến chế độ dinh dưỡng, tăng cường các thực phẩm có lợi cho sức khỏe, hỗ trợ hệ miễn dịch, đảm bảo việc tuân thủ điều trị, phối hợp với bác sĩ điều trị để điều chỉnh phác đồ thuốc cho bệnh nhân nếu cần thiết.

GS.TS. Nguyễn Lân Việt (Trưởng ban quản lý dự án Phòng chống bệnh tim mạch - Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai)