Bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng và quyền riêng tư trong kỷ nguyên số

Tọa đàm nhằm mục tiêu tăng cường lấy ý kiến rộng rãi của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, chuyên gia, đồng thời góp phần trang bị kiến thức và nâng cao nhận thức xã hội về bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng và quyền riêng tư trong kỷ nguyên số. Đây cũng là hoạt động góp phần hoàn thiện dự thảo Luật trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 vào tháng 5 tới.

Phát biểu khai mạc, Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho biết, trong bối cảnh công nghệ thông tin ngày càng lan tỏa vào cuộc sống con người, người dùng càng cung cấp nhiều hơn thông tin, dữ liệu cá nhân cá nhân lên không gian mạng và cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.

"Mức độ phổ biến của dữ liệu cá nhân trên không gian mạng tỷ lệ thuận với hậu quả xảy ra khi dữ liệu cá nhân không được bảo vệ tương xứng, đúng cách", Trung tướng Nguyễn Minh Chính nhận định.

Trong khi đó, nhận thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân còn hạn chế; nhiều thông tin sinh trắc học, lý lịch cá nhân, mối quan hệ, tình trạng sức khỏe, tài chính được đăng tải công khai, trở thành nguồn dữ liệu cho các chương trình thu thập thông tin tự động. Tình trạng lộ, lọt, đánh cắp, buôn bán thông tin cá nhân trên không gian mạng cũng thường xuyên diễn ra.

Nhiều dịch vụ trên không gian mạng mới xuất hiện, có hoạt động thu thập, khai thác, phân tích thông tin, dữ liệu cá nhân nhưng không có cơ chế quản lý dữ liệu người dùng đặt ra nhiều vấn đề liên quan tới an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Những thách thức này đặt ra yêu cầu cấp bách xây dựng và hoàn thiện Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân nhằm thể chế hóa các quy định của Hiến pháp và pháp luật về quyền bảo vệ bí mật cá nhân, quyền con người, quyền công dân, an ninh mạng; bảo đảm hài hòa với thông lệ, quy định quốc tế về bảo vệ dữ liệu cá nhân; tạo nền tảng pháp lý cho hoạt động kinh doanh có liên quan tới dữ liệu cá nhân; hạn chế, tiến tới khắc phục tình trạng dữ liệu cá nhân đang bị mua bán, lộ, mất tràn lan; giúp nâng cao nhận thức, ý thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

"Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân đã được Bộ Công an xây dựng trên tinh thần hết sức cầu thị, nghiên cứu kỹ lưỡng kinh nghiệm quốc tế; lấy ý kiến góp ý rộng rãi các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; tiến hành khảo sát một số cơ quan, doanh nghiệp trong các lĩnh vực quan trọng có hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân quy mô lớn; tổ chức Hội thảo quốc tế tiếp thu kinh nghiệm xây dựng chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân với sự tham gia của hơn 700 cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế", Trung tướng Nguyễn Minh Chính thông tin thêm.

Tại tọa đàm, Thiếu tá Đào Đức Triệu - đại diện Ban soạn thảo, Tổ Biên tập, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Nghiên cứu, tư vấn chính sách và pháp luật Hiệp hội An ninh mạng quốc gia đã trình bày những nội dung trọng tâm trong dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, bao gồm: phạm vi điều chỉnh, nguyên tắc xử lý dữ liệu cá nhân, quyền và nghĩa vụ của các chủ thể, trách nhiệm bảo vệ dữ liệu, cơ chế xử lý vi phạm và bảo đảm quyền riêng tư trong môi trường số.

Thiếu tá Đào Đức Triệu, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, Trưởng Ban Nghiên cứu, tư vấn chính sách và pháp luật Hiệp hội.

Bài trình bày cũng làm rõ định hướng xây dựng luật trên tinh thần tiếp nối Nghị định số 13/2023/NĐ-CP, nhưng ở cấp độ cao hơn, đồng bộ và mang tính nền tảng.

Các đại biểu cũng được lắng nghe những tham luận chuyên sâu đến từ đại diện các tổ chức, doanh nghiệp, trong đó Viện Quản trị chính sách và Chiến lược phát triển đưa ra kiến nghị về hoàn thiện pháp luật bảo vệ dữ liệu cá nhân từ góc độ nghiên cứu và so sánh quốc tế; đại diện Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel) chia sẻ những khó khăn và đề xuất hỗ trợ chính sách cho doanh nghiệp viễn thông trong quá trình triển khai Luật; Công ty cổ phần An ninh dữ liệu Việt Nam (VNDS) trình bày kinh nghiệm thực tiễn trong việc tuân thủ các yêu cầu bảo vệ dữ liệu cá nhân tại doanh nghiệp công nghệ.

Phần thảo luận mở đã nhận được nhiều câu hỏi chất lượng xoay quanh các vấn đề quan trọng: định nghĩa và phân loại dữ liệu cá nhân, cơ chế bảo vệ dữ liệu nhạy cảm, chuyển dữ liệu ra nước ngoài, xếp hạng tín nhiệm bảo vệ dữ liệu, năng lực thực thi của doanh nghiệp vừa và nhỏ, và vai trò giám sát của cơ quan nhà nước sau khi luật có hiệu lực...

Bà Đoàn Thị Thu Nga, Phó Ban Pháp chế, Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel) chia sẻ tại tọa đàm.

Các đại biểu đồng thuận rằng, dữ liệu cá nhân là yếu tố gắn liền với quyền con người, quyền công dân, đồng thời có tác động sâu rộng đến an ninh mạng, an ninh quốc gia và toàn bộ hệ sinh thái số. Trong khi đó, hệ thống pháp luật hiện hành về bảo vệ dữ liệu còn phân tán, thiếu tính thống nhất.

Theo thống kê, hiện đang có 69 văn bản quy phạm pháp luật đề cập đến dữ liệu cá nhân, nhưng mới chỉ có Nghị định 13/2023/NĐ-CP là văn bản đầu tiên cung cấp định nghĩa và nguyên tắc bảo vệ dữ liệu một cách tương đối đầy đủ. Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc chuyển đổi số, việc xây dựng một đạo luật chuyên biệt về bảo vệ dữ liệu cá nhân là cấp thiết.

Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân gồm 7 chương, 69 điều, quy định đầy đủ về các nội dung: nguyên tắc xử lý dữ liệu, quyền và nghĩa vụ của chủ thể dữ liệu và bên liên quan, chuyển dữ liệu ra nước ngoài, đánh giá tác động dữ liệu, xếp hạng tín nhiệm bảo vệ dữ liệu, xử lý vi phạm và cơ chế kiểm tra, giám sát. Luật cũng điều chỉnh cả các tổ chức, cá nhân nước ngoài có hoạt động thu thập, xử lý dữ liệu công dân Việt Nam.

VĂN TOẢN