Bài cuối: Lần theo dòng tiền 'bẩn', đột kích tận hang ổ

Chặt đứt dòng tiền bẩn nhiều tỷ USD

Trong những tháng cuối năm 2025, lực lượng Công an Việt Nam đã đồng loạt triển khai nhiều chiến dịch triệt phá các đường dây "rửa tiền" liên quan đến tội phạm lừa đảo xuyên biên giới, đặc biệt là những nhóm hoạt động tại Campuchia và khu vực Đông Nam Á, mở rộng phạm vi đấu tranh từ Hà Nội, TPHCM đến Đà Nẵng và các tỉnh biên giới. Đây là những chuyên án phức tạp, quy mô lớn, có sự tham gia của mạng lưới tội phạm quốc tế, doanh nghiệp "ma", nhân viên ngân hàng cấu kết và cả người lao động bình thường bị lợi dụng.

Ngày 16/12, Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân TPHCM vừa hoàn tất cáo trạng truy tố Đỗ Viết Đại, chủ tiệm vàng Đức Long, cùng vợ là Nguyễn Thị Kim Ngân và nhiều đồng phạm, về hai tội "Rửa tiền" và "Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới". Theo kết quả điều tra, các đối tượng đã cấu kết với Công ty thực phẩm Vua, sử dụng hoạt động mua bán yến sào qua Campuchia làm vỏ bọc để vận chuyển tiền trái phép giữa hai nước từ năm 2016. Từ tháng 8/2023 đến tháng 4/2024, nhóm của Đại đã chuyển tiền từ Campuchia về Việt Nam với tổng cộng gần 11 triệu USD, 2.048 tỷ đồng; chuyển từ Việt Nam sang Campuchia khoảng 8,2 triệu USD, hơn 35 tỷ đồng.

Công an TP.Đà Nẵng tống đạt quyết định khởi tố các đối tượng liên quan đường dây "rửa tiền" xuyên quốc gia, quy mô 67.000 tỷ đồng

Nhóm này thuê mặt bằng tại TPHCM làm địa điểm nhận tiền, thuê người phối hợp giao nhận ở Campuchia và thực hiện hàng trăm giao dịch, với số tiền luân chuyển hàng trăm tỷ đồng, tương đương hàng triệu USD. Những người lao động như thợ hồ, công nhân cũng bị thu hút tham gia các khâu trong đường dây để nhận tiền và chuyển tiền, làm tăng tính tinh vi và khó lường của hoạt động "rửa tiền" này. Sự phức tạp thể hiện qua việc các đối tượng sử dụng công nghệ xâm nhập email doanh nghiệp, lập các công ty "ma", mở hàng trăm tài khoản ngân hàng để luân chuyển tiền và chuyển tiền nhiều chiều giữa Việt Nam và Campuchia.

Cuối tháng 11 vừa qua, Công an TP.Đà Nẵng cũng triệt phá một trong những đường dây "rửa tiền" lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam với hàng ngàn tài khoản được tạo ra để phục vụ lừa đảo và "rửa tiền" xuyên biên giới. Ban đầu xác định số tiền giao dịch khoảng 30.000 tỷ đồng, sau mở rộng điều tra xác định tổng quy mô lên tới hơn 67.000 tỷ đồng. Nhóm này cấu kết với nhân viên ngân hàng, sử dụng giấy tờ giả để mở hơn 1.000 tài khoản doanh nghiệp "ma", đồng thời mua khoảng 10.000 tài khoản cá nhân không chính chủ. Hệ thống tài khoản này sau đó được chuyển cho các băng nhóm ở Campuchia sử dụng vào mục đích "rửa tiền" và giao dịch lừa đảo. Công an TP.Đà Nẵng đã khởi tố thêm nhiều bị can ở các tỉnh, thành trong cả nước, thu giữ khoảng 100 tỷ đồng, thu giữ 15 máy khắc dấu, 500 con dấu và hình dấu giả, gần 100 căn cước và phôi căn cước công dân giả.

Trước đó, đầu tháng 8/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM đã hoàn tất kết luận điều tra vụ đường dây "rửa tiền" và vận chuyển tiền tệ trái phép quy mô lớn, đề nghị truy tố 21 bị can, trong đó 4 người bị truy tố tội "Rửa tiền" bao gồm Mai Vũ Minh (30 tuổi), Lê Thị Thắm (49 tuổi), Okoye Christian Ikechukwu (40 tuổi, quốc tịch Nigeria) và một người khác; 14 người bị truy tố tội "Vận chuyển tiền tệ trái phép qua biên giới"; cùng 2 bị can bị truy nã về tội "Rửa tiền" là Mai Trà My (33 tuổi) và Eneh Davidson Caleb (29 tuổi, quốc tịch Nigeria). Vụ án khởi nguồn từ công hàm của Đại sứ quán Ukraine năm 2024, sau khi một công ty Ukraine bị lừa 314.000 USD chuyển vào tài khoản ngân hàng Việt Nam. Nhóm tội phạm gốc Nigeria này cấu kết với một số phụ nữ Việt Nam lập khoảng 300 công ty "ma" giả mạo tên công ty đối tác nạn nhân, hack email để yêu cầu chuyển tiền lừa đảo vào tài khoản ngoại tệ, sau đó đổi sang VND, rút tiền mặt và chuyển trái phép qua biên giới Campuchia. Tổng số tiền được "rửa" và chuyển trái phép lên đến 4.150 tỷ đồng (160 triệu USD).

Nhóm tội phạm Nigeria cùng nhiều người trong nước lập khoảng 300 công ty lừa đảo rồi thông qua các tiệm vàng, dịch vụ trái phép để chuyển tiền sang nước ngoài

Hợp tác xuyên biên giới để chống rửa tiền

"Rửa tiền" là một thách thức lớn đối với khu vực Đông Nam Á, nơi các hoạt động tội phạm xuyên quốc gia như lừa đảo trực tuyến, buôn bán ma túy và tham nhũng tạo ra dòng tiền bất hợp pháp khổng lồ, ước tính hàng nghìn tỷ USD hàng năm. ASEAN, với 10 quốc gia thành viên, đã xây dựng các khung hợp tác chặt chẽ. Các nước thành viên tăng cường chia sẻ thông tin và tình báo qua cơ chế như Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về tội phạm xuyên quốc gia (AMMTC) và Nhóm Công tác cao cấp (SOMTC), bao gồm trao đổi dữ liệu về tội phạm, phương thức "rửa tiền" và mạng lưới tổ chức tội phạm, đồng thời thực hiện hỗ trợ pháp lý lẫn nhau trong điều tra và tịch thu tài sản. Các chiến lược cụ thể bao gồm tiến hành điều tra chung hoặc song song, thiết lập đơn vị chuyên trách chống "rửa tiền" và lừa đảo, hài hòa luật pháp về dẫn độ và bảo vệ nhân chứng, cũng như sử dụng cơ sở dữ liệu chung để theo dõi xu hướng "rửa tiền".

Cặp vợ chồng Eneh Davidson Caleb - Nguyễn Thị Thanh Thúy là mắt xích quan trọng trong đường dây "rửa tiền" bị Công an TPHCM triệt phá

Trong cấu trúc hoạt động của các băng nhóm lừa đảo xuyên biên giới, đặc biệt là những ổ nhóm đặt "đại bản doanh" tại Campuchia, Myanmar hay một số quốc gia Đông Nam Á, các đường dây "rửa tiền" giữ vai trò sống còn, được ví như "hệ tuần hoàn" nuôi dưỡng toàn bộ guồng máy tội phạm. Lừa đảo chỉ là khâu đầu, còn việc hợp thức hóa dòng tiền phi pháp mới quyết định sự tồn tại và khả năng mở rộng của các tổ chức này. Nếu không có mạng lưới "rửa tiền" tinh vi, số tiền chiếm đoạt được sẽ nhanh chóng bị phong tỏa, truy vết, biến thành bằng chứng buộc tội thay vì nguồn lực tài chính phục vụ tái đầu tư cho các hoạt động phạm pháp tiếp theo. Chính vì vậy, các băng nhóm tội phạm sẵn sàng chi tiền lớn để xây dựng hệ thống công ty "ma", tiệm vàng, tài khoản ngân hàng trung gian, thuê người Việt trong nước mở tài khoản, đứng tên pháp nhân hoặc trực tiếp tham gia giao dịch nhằm cắt đứt dấu vết giữa nạn nhân và kẻ cầm đầu ở nước ngoài.

Không chỉ giúp "rửa sạch" tiền lừa đảo, các đường dây này còn tạo điều kiện để tội phạm phân phối lợi nhuận cho các mắt xích trong hệ thống, trả lương cho người trực tiếp gọi điện, nhắn tin dụ dỗ nạn nhân, chi phí thuê địa điểm, mua thiết bị công nghệ, thậm chí hối lộ hoặc mua chuộc nhân sự ở những khâu nhạy cảm. Dòng tiền được luân chuyển liên tục, chia nhỏ qua nhiều lớp tài khoản và quốc gia khác nhau giúp các ông trùm phía sau gần như "vô hình" trước pháp luật. Bởi vậy, khi lực lượng Công an Việt Nam tập trung đánh mạnh vào các đường dây "rửa tiền", phong tỏa tài khoản, thu giữ tài sản và bóc gỡ mạng lưới trung gian trong nước, tác động không chỉ dừng ở việc thu hồi tiền cho nạn nhân mà còn trực tiếp làm tê liệt hoạt động của các trung tâm lừa đảo ở bên kia biên giới. Đây cũng là lý do các chuyên án "rửa tiền" thời gian qua được xem là mũi nhọn then chốt trong cuộc chiến chống tội phạm công nghệ cao và lừa đảo xuyên quốc gia.

Tân Phong