Ba yếu tố khiến bão YAGI có sức phá hủy kinh hoàng

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn nhận định, YAGI là cơn bão rất đặc biệt, mạnh nhất trên Biển Đông trong ít nhất 30 năm qua. Hình thành từ một áp thấp nhiệt đới ngoài khơi Philippines, mạnh lên thành bão vào đêm 1/9, đi vào Biển Đông sáng 3/9, YAGI tăng cấp rất nhanh.

Chỉ trong hai ngày, bão từ cấp 8 lên cấp 16, trở thành siêu bão thứ ba mạnh lên trên Biển Đông, sau cơn bão RAI năm 2021 và Bão SAOLA năm 2023. Đây cũng là cơn bão có thời gian tăng cấp nhanh nhất trên Biển Đông (8 cấp chỉ trong hai ngày).

Nếu như RAI, SAOLA không ảnh hưởng đến đất liền nước ta thì YAGI lại có sức phá hủy kinh hoàng, nhất là tại vùng tâm bão đi qua. Tính đến sáng 8/9, thống kê sơ bộ, bão làm 14 người chết, 167 người bị thương. Thiệt hại về vật chất là vô cùng to lớn với các công trình hạ tầng bị sập, gãy đổ, hư hại, tàu chìm, khoảng 121.500ha lúa và hoa màu bị ngập trong nước.

Bãi Cháy, nơi ghi nhận gió mạnh nhất tan hoang sau bão. Ảnh: Hoàng Mạnh Thắng.

Từ hôm nay đến 11/9, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão kết hợp với hội tụ gió đi qua Bắc Bộ, mưa rất lớn còn tiếp tục ở vùng núi và trung du Bắc Bộ nước ta với thiệt hại dự báo còn tăng lên.

Theo các chuyên gia, bão YAGI có sức phá hủy kinh hoàng nhờ 3 yếu tố là cường độ quá mạnh, thời gian quần thảo đất liền lâu và vùng đổ bộ dịch xuống phía nam, nơi có địa hình bằng phẳng và đông dân cư.

Bão số 3 mạnh lên thành siêu bão vào sáng ngày 5/9, duy trì cường độ của một siêu bão mạnh cấp 16, giật cấp 18-19 trên Biển Đông trong suốt 30 giờ. Chỉ khi đi qua, đảo Hải Nam, bão mới suy yếu đi một chút.

Thời điểm đổ bộ đất liền nước ta trưa qua (7/9), khu vực Bãi Cháy (Quảng Ninh) ghi nhận gió mạnh cấp 14, giật cấp 17, là cường độ gió mạnh nhất từng ghi nhận được khi bão đổ bộ ở nước ta.

Người dân bãi cháy dọn dẹp sau khi bão đi qua. Ảnh: Hoàng Mạnh Thắng.

Khi vào đất liền, bão có đường đi khá thấp xuống phía Nam, quét qua các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ như Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Ninh, Hà Nội trước khi di chuyển sang Hòa Bình, Phú Thọ, Sơn La và suy yếu nhanh.

Do thời gian đầu đi qua khu vực có địa hình khá bằng phẳng nên bão ít chịu ma sát và giữ được cường độ mạnh. Sau nhiều giờ quần thảo dữ dội ở Quảng Ninh, Hải Phòng và Thái Bình, bão dịch chuyển dần về Hải Dương từ tối qua với cường độ còn rất mạnh. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, một địa phương không phải ven biển ghi nhận được gió cấp 12, giật cấp 13 khi bão vào.

Vào 21 giờ tối qua, khi quét qua thủ đô Hà Nội, bão vẫn duy trì sức mạnh cấp 9-10, giật cấp 12. Đến 22 giờ tối qua, vùng tâm bão trên khu vực Phú Thọ, Hòa Bình với cường độ giảm xuống cấp 8-9, giật cấp 11.

Nhiều khu vực đã ghi nhận gió giật rất mạnh như đảo Cô Tô (Quảng Ninh) cấp 13, giật cấp 16; đảo Bạch Long Vỹ (Hải Phòng) cấp 13, giật cấp 14; Ba Lạt (Thái Bình) cấp 9, giật cấp 12; Lục Ngạn (Bắc Giang) cấp 10, giật cấp 12.

Bão cũng đã gây mưa rất lớn ở khu vực Bắc Bộ. Chỉ trong ngày và đêm 7/9, nhiều nơi ghi nhận mưa từ 200-400mm như Vàng Danh (Quảng Ninh) 346mm, Hòn Dấu (Hải Phòng) 240mm, Phù Dực (Thái Bình) 432mm, Thượng Cát (Hà Nội) 244mm, Kỳ Sơn (Hòa Bình) 379mm, Lào Cai (Lào Cai) 346mm, Pú Dảnh (Sơn La) 349mm.

Ngoài ra, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hoàn lưu bão YAGI có phạm vi ảnh hưởng rộng khắp khu vực Bắc Bộ đến Thanh Hóa với 26 tỉnh, thành chịu tác động. Các hình thái thiên tai sau bão như lũ quét, sạt lở đất, ngập úng còn diễn biến phức tạp trong những ngày tới.

Nguyễn Hoài