Ba cơn bão liên tiếp tàn phá, thiên tai ngày càng khốc liệt và 'dị thường'

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, thời kỳ từ 11/9-10/10/2025, Biển Đông ghi nhận tới 4 cơn bão, gồm Mitag (bão số 8), Ragasa (bão số 9), Bualoi (bão số 10) và Matmo (bão số 11). Trong đó, ba cơn bão sau ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta, gây ra những hậu quả nặng nề về người, tài sản và đời sống.

Dồn dập bão mạnh, nhiều bất thường

Bão số 9 Ragasa hình thành ngày 22/9, được đánh giá là siêu bão mạnh nhất thế giới năm 2025, với sức gió cấp 17, giật trên cấp 17. Dù khi tiến vào Quảng Ninh (ngày 25/9), bão đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) và sau đó thành vùng áp thấp, nhưng vẫn gây mưa lớn diện rộng.

Quỹ đạo của các cơn bão: (a) bão số 8 (Mitag); (b) bão số 9 (Ragasa); (c) bão số 10 (Bualoi); (d) bão số 11 (Matmo). Nguồn: NCHMF

Ngay sau đó, tối 26/9, bão số 10 Bualoi đi vào giữa Biển Đông với tốc độ di chuyển rất nhanh, 30-35km/h (gấp đôi trung bình), trở thành cơn bão đặc biệt nguy hiểm. Bualoi đổ bộ vào khu vực Hà Tĩnh - Bắc Quảng Trị vào đêm 28/9 với sức gió mạnh cấp 11, giật cấp 14. Cơn bão không chỉ gây gió mạnh, mà còn mang theo hoàn lưu mưa cực lớn trải dài từ Bắc Bộ đến Huế, lưu trên đất liền hơn 12 giờ - một điều hiếm gặp.

Chưa kịp khắc phục hậu quả từ bão Bualoi, Việt Nam tiếp tục hứng chịu bão số 11 Matmo - hình thành ngày 3/10 với sức gió cấp 10, giật cấp 13. Dù đi vào Trung Quốc rồi suy yếu khi tiếp cận biên giới Lạng Sơn (Việt Nam), bão vẫn kết hợp với các hình thái thời tiết khác gây mưa lũ nghiêm trọng tại các tỉnh miền núi phía Bắc và thủ đô Hà Nội.

Ngập lụt kéo dài, thiệt hại nặng nề

Mưa lớn kéo dài từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10 khiến lũ từ thượng nguồn đổ về, làm mực nước sông Cầu, sông Thương, sông Trung và sông Cà Lồ liên tục vượt báo động 3, có nơi vượt đỉnh lũ lịch sử.

Nhiều khu vực hạ lưu như Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Ninh, Cao Bằng và Hà Nội xảy ra ngập lụt nghiêm trọng, nhiều nơi bị cô lập, giao thông tê liệt. Người dân phải sơ tán, nhiều gia đình vẫn đang nỗ lực khắc phục hậu quả sau lũ.

Lượng mưa cao kỷ lục, nhiều nơi vượt giá trị lịch sử

Ảnh hưởng từ hoàn lưu bão và các hình thái kết hợp khiến nhiều khu vực ghi nhận lượng mưa rất lớn. Đợt mưa từ 25/9-1/10 ghi nhận tổng lượng mưa phổ biến 150-250mm, có nơi trên 450mm tại Hà Nội, Phú Thọ, Lào Cai.

Đợt mưa lớn ngày 7/10 khiến nhiều đường phố thủ đô Hà Nội chìm trong biển nước. Ảnh: Hoàng Hà

Từ 6-8/10, lượng mưa tại Đông Bắc Bộ, Thái Nguyên và Hà Nội tiếp tục ở mức 150-300mm, riêng Thái Nguyên lên tới 450mm. Tại miền Trung, đặc biệt từ Thanh Hóa đến Huế, lượng mưa từ 26/9-1/10 vượt 600mm ở nhiều điểm.

Đáng chú ý, một số trạm quan trắc ghi nhận lượng mưa ngày cao nhất vượt cả giá trị lịch sử tháng 10 và cao nhất trong năm. So với trung bình nhiều năm, lượng mưa tại Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An cao hơn 100-200%, riêng vùng núi phía Bắc cao hơn tới 450%.

Trong vòng một tháng tới tiếp tục tiềm ẩn rủi ro thiên tai

Dự báo từ nay đến 10/11/2025, thời tiết tiếp tục diễn biến phức tạp. Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định, có khả năng xuất hiện 2–3 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, trong đó 1-2 cơn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam.

Không khí lạnh bắt đầu gia tăng. Ảnh minh họa: Nam Khánh

Đồng thời, không khí lạnh có xu hướng gia tăng tần suất và cường độ, kết hợp với các hình thái thời tiết khác, dễ gây mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất và các hình thái cực đoan.

Nhiệt độ trung bình ở Bắc Bộ và các tỉnh từ Thanh Hóa đến Huế dự kiến xấp xỉ trung bình nhiều năm, trong khi các khu vực khác cao hơn từ 0,5-1 độ C. Lượng mưa ở khu vực Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi cũng được dự báo cao hơn trung bình từ 20-40%.

Cảnh báo và khuyến nghị ứng phó

Các chuyên gia khí tượng cảnh báo, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng khó lường, cực đoan và dữ dội hơn. Những hình thái như mưa lớn trong thời gian ngắn, bão mạnh di chuyển nhanh, lũ quét, sạt lở… ngày càng trở nên phổ biến.

Do đó, chính quyền các cấp và người dân cần chủ động theo dõi sát các bản tin dự báo, cảnh báo ngắn hạn (1-3 ngày), cập nhật phương án ứng phó phù hợp, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, thủy sản và cơ sở hạ tầng tại các vùng dễ bị tổn thương.

Bảo Anh