Anh và EU: Hướng tới một quan hệ đối tác chiến lược mới

Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen tại Hội nghị thượng đỉnh Anh-EU ở London, ngày 19/5/2025. (Nguồn: European Union)

Hội nghị thượng đỉnh Anh-EU hồi tháng 5 vừa qua được xem là bước ngoặt quan trọng trong việc tái lập quan hệ giữa hai bên, sau nhiều năm căng thẳng hậu Brexit.

Việc ký kết thỏa thuận Đối tác An ninh và Quốc phòng, cùng các tiến bộ trong lĩnh vực năng lượng và ngư nghiệp, cho thấy sự chuyển biến thực chất trong quan hệ London-Brussels. Đây là tín hiệu tích cực về một tương lai hợp tác sâu rộng hơn, không chỉ trong an ninh mà cả trong kinh tế, thương mại và công nghệ.

Tuy nhiên, để những cam kết chính trị này đi vào thực chất, hai bên còn bề bộn việc phải làm, cần sớm thiết lập các nhóm công tác chuyên ngành, đàm phán chi tiết trên từng lĩnh vực với lộ trình cụ thể và khung pháp lý rõ ràng. Những bước đi này sẽ là nền móng cho việc xây dựng lại lòng tin và hình thành một cơ chế hợp tác dài hạn, thay vì chỉ dựa trên các toan tính chính trị ngắn hạn.

Tái kết nối kinh tế

Trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, cả Anh và EU đều hiểu rằng không thể đơn độc ứng phó với những thách thức về kinh tế và an ninh. Trong khi quan hệ song phương với Mỹ vẫn quan trọng, sự bất ổn trong chính sách của Washington - đặc biệt dưới thời chính quyền "Tổng thống Trump 2.0" đã khiến nhiều doanh nghiệp châu Âu và Anh ngần ngại đầu tư dài hạn.

EU là đối tác thương mại gần gũi và lớn nhất của Anh. (Nguồn: European Union)

EU là đối tác thương mại gần gũi và lớn nhất của Anh. Việc nối lại hợp tác kinh tế sâu rộng giữa hai bên không chỉ góp phần đảm bảo tăng trưởng bền vững, mà còn giúp giảm thiểu rủi ro từ các cú sốc bên ngoài. Cụ thể, những lĩnh vực như an toàn thực phẩm, thương mại điện tử, dược phẩm, hóa chất và năng lượng đang được đề xuất làm ưu tiên trong lộ trình đàm phán mới. Đặc biệt, việc hình thành thị trường chung về tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch thực vật (SPS), kết nối hệ thống giao dịch phát thải (ETS), hay phối hợp về chính sách dược phẩm sẽ là các bước tiến có ý nghĩa chiến lược.

Song song đó, những sáng kiến như xây dựng cơ sở công nghiệp quốc phòng chung, thúc đẩy tài chính quốc phòng sáng tạo, và hài hòa quy định về thuế VAT sẽ góp phần gia tăng mức độ hội nhập giữa hai nền kinh tế. Đây cũng là điều kiện thuận lợi để hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ - vốn chịu ảnh hưởng nặng nề sau Brexit - tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

Lòng tin và cam kết

Muốn tiến trình đàm phán mới thành công, điều kiện tiên quyết là cả Anh và EU phải thừa nhận vai trò của nhau, đồng thời cam kết cùng bảo vệ những giá trị chung của châu Âu. Điều này không chỉ xoa dịu những nghi ngại rằng Anh chỉ muốn “hợp tác chọn lọc” vì lợi ích riêng, mà còn giúp Brussels tin tưởng rằng London sẵn sàng tham gia một cách xây dựng và trách nhiệm.

Sau nhiều năm bất định hậu Brexit, Anh và EU đang đứng trước cơ hội thực sự để khôi phục và làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược. (Nguồn: European Union)

Về mặt kỹ thuật, các bên cần đầu tư nhiều hơn về nguồn lực - cả nhân lực và pháp lý - để chuẩn bị cho quá trình đàm phán chi tiết và phức tạp. Phía Anh được khuyến nghị tăng cường Phái đoàn tại Brussels và nâng cao năng lực phối hợp trong nước giữa các bộ ngành. Phía EU cũng cần có nhóm chuyên trách về chính sách và pháp lý để theo kịp nhịp độ hợp tác.

Hội nghị thượng đỉnh mùa Xuân năm 2026 được xác định là mốc quan trọng, nơi các kết quả cụ thể đầu tiên - như thỏa thuận về SPS, dược phẩm, hóa chất, giao dịch điện - sẽ được trình bày. Nếu đạt được, đây sẽ là nền tảng để mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực khác, bao gồm tự do hóa dịch vụ, công nhận bằng cấp, và tự do di chuyển lao động có kiểm soát.

Sau nhiều năm bất định hậu Brexit, Anh và EU đang đứng trước cơ hội thực sự để khôi phục và làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược. Thành công không chỉ mang lại lợi ích kinh tế to lớn cho cả hai phía, mà còn đóng góp vào việc củng cố trật tự thương mại toàn cầu, tăng cường năng lực phòng thủ châu Âu, và định hình vai trò của châu lục trong một thế giới đầy cạnh tranh và bất ổn. Vấn đề giờ đây không nằm ở tầm nhìn - mà ở việc hiện thực hóa tầm nhìn đó bằng hành động cụ thể, đều đặn và có trách nhiệm.

Nhất Phong