Ảnh hưởng ngoài dự tính

Cuối tuần trước, cả ba chỉ số chính của chứng khoán Mỹ cùng lập kỷ lục nhờ hy vọng Mỹ - Trung Quốc sớm ký kết một thỏa thuận thương mại. Trong khi Tổng thống Donald Trump ca ngợi việc chứng khoán Mỹ lập kỷ lục, cho rằng đây là một dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang tăng trưởng mạnh mẽ, thì trong tháng 9 vừa qua, số phá sản liên quan đến các nông trại ở Mỹ tăng 24%, mức cao kỷ lục trong vòng 8 năm qua.

Tình hình tài chính ở các bang sản xuất nông nghiệp chính của Mỹ như Colorado, Kansas, Nebraska, Oklahoma, Wyoming, cũng như vùng phía Tây của bang Missouri và phía Bắc bang New Mexico rất u ám. Tính đến hết tháng 9 vừa qua, có 580 vụ phá sản liên quan đến nông trại, dẫn đầu là Wisconsin - bang nằm trong tốp 5 bang sản xuất nhiều sữa nhất của Mỹ - với 48 vụ. Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo, nợ của các nông trại nước này sẽ sớm đạt kỷ lục 416 tỷ USD.

Dữ liệu từ Cục Dự trữ Liên bang (FED) chi nhánh Kansas cho thấy, thu nhập của nông dân ở các bang này đang giảm mạnh so với cách đây 1 năm, trong khi các điều kiện tín dụng đối với các nông trại ngày càng trở nên thắt chặt.

Tại Iowa - tiểu bang dẫn đầu nước Mỹ về sản lượng bắp, trứng gia cầm và thịt heo - nợ của các nông trại đã lên tới 18,9 tỷ USD trong quý 2 năm nay, cao hơn ở bất kỳ một bang nào khác. Dù chính quyền Tổng thống Donald Trump đã có một số gói cứu trợ dành cho ngành nông nghiệp, nhưng nông dân ở Iowa vẫn phải đối mặt với tình hình tài chính sa sút nghiêm trọng.

Theo một báo cáo của Đại học bang Iowa, 44% nông trại ở nước này chật vật với việc thanh toán hóa đơn trong năm 2019. Chuyên gia kinh tế Alejandro Plastina, một trong số các tác giả của báo cáo nhận định: “Tình hình rất đáng lo, các nông trại gặp nhiều khó khăn trong việc tạo ra dòng tiền từ hoạt động sản xuất nông nghiệp”. Ông Plastina dự báo, nông dân Iowa tiếp tục chật vật đến hết năm nay, thậm chí sang cả năm 2020 vì thời tiết xấu và giá nông sản khó hồi phục.

Trong 2 năm qua, Tổng thống Donald Trump đã triển khai các gói cứu trợ có tổng trị giá 28 tỷ USD cho ngành nông nghiệp, nhằm bù đắp ảnh hưởng tiêu cực của thương chiến. Nhưng ông Plastina cho rằng, sự hỗ trợ mà nông dân Iowa nhận được chỉ làm chậm lại chứ không thể đảo ngược xu hướng xấu đi của bức tranh tài chính.

Nhiều chủ trang trại giờ đây phải làm việc ngày đêm để giảm chi phí và tái cơ cấu nợ. Một số phải bán bớt thiết bị không cần thiết, thậm chí bán đất, để duy trì hoạt động. Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo, thu nhập ròng của các nông trại ở nước này chỉ đạt 88 tỷ USD trong 2019, giảm 29% so với năm 2013. Điều đáng nói là gần 40% thu nhập này, tương đương khoảng 33 tỷ USD, đến từ các chương trình hỗ trợ của liên bang như hỗ trợ thương mại, hỗ trợ giảm nhẹ tác động thiên tai…

Tình hình khó khăn của nông dân Mỹ cho thấy ảnh hưởng tiêu cực của thuế quan mà Trung Quốc áp lên hàng hóa nông sản Mỹ nhằm trả đũa việc ông Donald Trump áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc. Điều này còn được các nhà phân tích dự báo có thể tác động ít nhiều đến khả năng tái cử của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2020, bởi nông dân Mỹ là lực lượng cử tri quan trọng đưa ông vào Nhà Trắng trong cuộc bầu cử năm 2016.

VIỆT LÊ