3 kịch bản về tác động từ chính sách thuế của Mỹ tới GDP

Theo Cục Thống kê, chính sách thuế mới của Mỹ, đặc biệt là mức thuế đối ứng 46% áp dụng cho hàng hóa từ Việt Nam, đang tạo ra những thách thức lớn đối với tăng trưởng kinh tế Việt Nam.

Trong đó, các ngành xuất khẩu chủ lực như gỗ, dệt may, sắt thép, sản phẩm kim loại, sản phẩm điện tử, máy vi tính, điện thoại, máy móc thiết bị… có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, làm giảm khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường Mỹ. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động sản xuất các mặt hàng này và tác động tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế Việt Nam.

Qua phân tích các số liệu, Cục Thống kê đã đưa ra 3 kịch bản về các tác động chính sách thuế của Mỹ đối với tình hình tăng trưởng GDP của Việt Nam.

Cụ thể, trường hợp Mỹ áp thuế trung bình 10,0% đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ hầu như không ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu vào thị trường Mỹ, không tác động đến tăng trưởng kinh tế;

Trường hợp Mỹ áp thuế trung bình 15% đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ tác động giảm 6 - 7,2 tỷ USD trị giá hàng xuất khẩu vào Mỹ (giảm khoảng 5 - 6% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa). Tác động giảm GDP khoảng 0,4 - 0,5 điểm %.

Còn trường hợp Mỹ áp thuế trung bình 20% đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ tác động giảm 11 - 12 tỷ USD trị giá hàng xuất khẩu vào Mỹ (giảm khoảng 9 - 10% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa). Tác động giảm GDP khoảng 0,7 - 0,8 điểm %.

Các kịch bản này đánh giá tác động trên cơ sở giả thiết với điều kiện hệ số co giãn cầu theo giá trong khoảng từ 1 - 1,2%. Tuy nhiên, có thể do tỷ trọng các mặt hàng xuất khẩu vào Mỹ có nhu cầu cao hoặc thay thế giá rẻ hơn ở các thị trường cạnh tranh khác sẽ hệ số co giãn khác.

Điều kiện nữa là không có ràng buộc chặt về điều kiện hàng xuất, nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc (về nguồn gốc nguyên vật liệu, hàng trung chuyển); và giả thiết không có sự tác động tăng thêm hay mở rộng thị trường xuất khẩu và thúc đẩy các FTA hiện có.

Trường hợp Mỹ áp thuế trung bình 20% đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ tác động giảm 11 - 12 tỷ USD trị giá hàng xuất khẩu vào Mỹ.

Theo ông Lê Trung Hiếu, Cục phó Cục Thống kê, giả định áp dụng thuế suất mới làm giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ giảm khoảng 10%, tăng trưởng GDP sẽ giảm khoảng 0,8 điểm %.

Trong đó, một số nhóm ngành giảm mạnh như: sản phẩm dệt may, sản xuất trang phục và sản phẩm linh kiện điện tử, điện thoại, máy tính và thiết bị ngoại giảm khoảng 4 điểm %; sản phẩm thiết bị đo lường, kiểm tra, định hướng và điều khiển; đồng hồ giảm 5,3 điểm %; ngành giày, dép, vali, túi xách các loại giảm 4 điểm%; nhóm sản phẩm máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác giảm 4,1 điểm %; nhóm sản gỗ và các sản phẩm từ gỗ, nội thất và ngành thủy sản giảm 2,6 điểm %; một số sản phẩm nông sản như: hồ tiêu, cá tra, rau đậu các loại, hạt điều, cà phê, tôm giảm khoảng 1,4 điểm % ... .

Ngoài ra, chính sách này có thể làm giảm đầu tư nước ngoài (FDI) vào Việt Nam, đặc biệt từ các doanh nghiệp Mỹ, Trung Quốc và Hàn Quốc, do chi phí xuất khẩu tăng cao. Điều này có thể dẫn đến giảm việc làm và thu nhập trong nước, ảnh hưởng đến tiêu dùng nội địa.

Để đối phó với những biến động từ thay đổi chính sách thuế của Mỹ, Việt Nam cần có các biện pháp khuyến khích đầu tư, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, khai thác thị trường nội địa và cải thiện môi trường kinh doanh. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng nâng cao nội lực và tăng trưởng bền vững.

Hoàng Yến