3 giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả của Dự án 8

Ảnh minh họa: TL

Trong các chính sách phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS&MN những năm qua, Dự án 8 "Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em" được quan tâm với những mục tiêu, đối tượng, nội dung cụ thể, thiết thực..

Đến nay Dự án đã đi gần hết giai đoạn 1 đạt được những hiệu quả thiết thực song những gì đã làm được và tầm nhìn đến 2030 và 2045 cho thấy còn không ít vấn đề mang tính cấp thiết cần quan tâm, tiếp tục thực hiện để có hiệu quả hơn trong giai đoạn tới.

Vấn đề cấp thiết được xác định trong Dự án 8

Một hoạt động trong khuôn khổ Dự án 8 "Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em" vùng đồng bào DTTS&MN"

Qua Mục tiêu, Đối tượng, Nội dung của Dự án số 8: "Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em" vùng đồng bào DTTS&MN cho thấy những vấn đề cấp thiết, quan trọng cần xác định rõ thêm và quan tâm thực hiện như sau:

- Bình đẳng giới và mối quan hệ hữu cơ, tất yếu, mật thiết với các vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em gái vùng đồng bào DTTS&MN.

- Nhận thức và nâng cao nhận thức về bình đẳng giới; về thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và trẻ em gái vùng đồng bào DTTS&MN trong đời sống và sự phát triển kinh tế-xã hội hiện nay.

- Thay đổi định kiến về giới - một nguyên nhân sâu xa, bám rễ lâu đời trong đời sống của các cộng đồng tộc người (gia đình, dòng họ, cộng đồng) và trong đời sống xã hội ở các địa phương, nguyên nhân hữu hình và vô hình cản trở phụ nữ và trẻ em gái vùng đồng bào DTTS&MN thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp; phát huy vai trò trong đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa của cộng đồng, địa phương.

- Chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho phụ nữ và trẻ em gái vùng đồng bào DTTS&MN trong đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa của cộng đồng, địa phương.

- Bảo vệ, chăm sóc phụ nữ và trẻ em gái vùng đồng bào DTTS&MN trong đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa của cộng đồng, địa phương.

- Đời sống kinh tế của nhóm phụ nữ, trẻ em gái tại các xã, thôn bản đặc biệt khó khăn, hộ nghèo, hộ cận nghèo vùng đồng bào DTTS&MN.

- Nhóm phụ nữ và trẻ em gái là nạn nhân của các vấn đề xã hội: bị mua bán, bị bạo lực gia đình, bị xâm hại tình dục, di cư lao động không an toàn/lấy chồng nước ngoài trở về, người khuyết tật.

- Nâng cao quyền năng kinh tế của phụ nữ vùng đồng bào DTTS&MN trong đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa của cộng đồng, địa phương.

- Đảm bảo tiếng nói và sự tham gia thực chất của phụ nữ và trẻ em trong các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của cộng đồng, trong giám sát và phản biện; tham gia lãnh đạo trong hệ thống chính trị.

Những vấn đề trên vừa là định hướng, cụ thể hóa các nội dung, nhiệm vụ hoạt động của Dự án 8, vừa là những vấn đề cần được xác định làm rõ hơn về nội dung và phương án đầu tư từ phía chủ thể thực hiện đến các ngành, các cấp liên quan đồng thời cũng là những vấn đề cần xác định để đánh giá các hoạt động đã đạt được và những nhiệm vụ cần hoàn thiện trong giai đoạn đoạn 2026-2030.

Trong những năm gần đây, vấn đề Giới và Bình đẳng giới trong cộng đồng các DTTS ở Việt Nam ngày càng được quan tâm trên các phương diện nghiên cứu khoa học, chính sách, luật pháp của các tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế. Đây là những nghiên cứu, phát hiện và những vấn đề cấp thiết cần tiếp tục quan tâm trong giai đoạn 2026-2030.

Có thể nhận thấy đó là những vấn đề cơ bản cần được xem nhưng là "hệ quy chiếu", là "bộ tiêu chí" khi nhận diện và giải quyết các vấn đề về bình đẳng giới đối với Phụ nữ các tộc người thiểu số trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung của Dự án 8 trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào DTTS&MN năm 2030.

Những giải pháp cần tập trung thực hiện

Trong thời gian tới, song hành với việc thực hiện Dự án 8, cần tập trung thực hiện một số giải pháp sau:

* Thứ nhất, phát huy tinh thần đoàn kết, nhân ái trong truyền thống văn hóa của các dân tộc kết hợp với việc hoàn thiện, cụ thể hóa các chính sách theo hướng chú trọng hơn đến đối tượng phụ nữ và trẻ em gái vùng DTTS.

Đây là nội dung quan trọng, khơi gợi, đánh thức và đưa các giá trị tinh thần nhân văn vốn có lâu đời của các dân tộc đối với phụ nữ và trẻ em gái. Các giá trị đó tiềm ẩn trong các tập quán, tín ngưỡng liên quan đến phụ nữ - yếu tố âm, sinh nở, "phồn thực"…gắn với các yếu tố thiên nhiên thời tiết, mùa vụ, sinh sôi…; tiềm ẩn trong các tập quán quý trọng, yêu thương trẻ em trong đó có trẻ em gái… Phải tiếp tục nghiên cứu, khai thác, phát huy các giá trị nhân văn đó làm cơ sở cho đổi mới nhận thức và hành vi trong thực hiện Bình đẳng đối với Phụ nữ và Trẻ em gái ở vùng DTTS.

- Thứ hai, hoàn thiện, ban hành những chính sách đặc thù đối với phụ nữ vùng DTTS để giảm thiểu những rào cản, khó khăn về điều kiện, cơ hội… của họ so với nam giới và so với phụ nữ ở các vùng, miền khác trên cả nước. Trong từng lĩnh vực cụ thể, cần đề ra những chính sách ưu tiên, ưu đãi, mở rộng thêm các cơ hội để phụ nữ DTTS có thể tham gia học tập ở nhiều loại hình, phương thức đào tạo nhằm nâng cao trình độ, năng lực, bao gồm cả trình độ…

Tạo điều kiện giúp phụ nữ DTTS tiếp cận dễ dàng hơn với các nguồn lực để tự chủ làm kinh tế; gia tăng cơ hội có việc làm với thu nhập ổn định; tăng cường đầu tư chăm sóc sức khỏe, bảo vệ sức khỏe sinh sản… Cần có chính sách thúc đẩy, gia tăng cơ hội tham chính cho phụ nữ DTTS ở các cấp. Bổ sung, hoàn thiện các quy định pháp luật, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm các quy định bình đẳng giới, có thái độ, hành vi phân biệt đối xử, kỳ thị, ngược đãi, bạo hành, làm tổn thương phụ nữ và trẻ em gái DTTS.

- Thứ ba, các cấp ủy, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội cần đẩy mạnh hoạt động truyền thông một cách phù hợp, hiệu quả với vùng miền, tộc người nhằm phổ biến, tuyên truyền sâu rộng và triển khai nhanh chóng, đầy đủ các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bình đẳng giới ở vùng đồng bào DTTS. Tăng cường sự phối hợp, đoàn kết, thống nhất giữa các tổ chức trong việc thực hiện mục tiêu bình đẳng giới theo đúng chức năng, nhiệm vụ, vai trò của từng tổ chức.

PGS.TS. Lê Ngọc Thắng, Tổng Biên tập Tạp chí Dân tộc & Thời đại