Xuất khẩu gỗ tăng trưởng ấn tượng nhưng chưa bền vững
Trong hai tháng đầu năm 2021, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tăng trưởng ấn tượng, tương đương 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả năm 2020. Với đà tăng trưởng này, xuất khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ có thể đạt mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, theo các chuyên gia ngành gỗ, các con số này vẫn ẩn chứa các khía cạnh chưa bền vững.
Hai tháng đầu năm 2021, xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ tăng trưởng ấn tượng.
Trong hai tháng đầu năm 2021, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tăng trưởng ấn tượng, tương đương 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả năm 2020. Với đà tăng trưởng này, xuất khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ có thể đạt mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, theo các chuyên gia ngành gỗ, các con số này vẫn ẩn chứa các khía cạnh chưa bền vững.
Tiềm ẩn nhiều rủi ro
Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số sản xuất công nghiệp của ngành gỗ và các sản phẩm từ gỗ trong hai tháng đầu năm 2021 tăng 4,3%, còn kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm hai tháng đầu năm 2021 đạt 2.441 triệu USD, tăng 51% so với cùng kỳ năm trước. Gỗ và sản phẩm gỗ là một trong những sản phẩm xuất khẩu mũi nhọn của cả nước và là điểm sáng trong bức tranh xuất khẩu.
Xuất khẩu của ngành gỗ vẫn đang ở giai đoạn thăng hoa. Kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ hai tháng đầu năm 2021 tương đương 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả năm 2020. Nếu đà tăng trưởng này được duy trì, con số 14-14,5 tỷ USD là mục tiêu hoàn toàn khả thi.
Mặc dù vậy, theo các chuyên gia ngành gỗ và lâm sản Việt Nam những con số này vẫn ẩn chứa các khía cạnh chưa bền vững.
Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam Đỗ Xuân Lập phân tích: Ngành gỗ vẫn đang đối mặt với các vụ kiện và gian lận thương mại. Xu hướng các vụ kiện ngày càng phức tạp và càng tăng.
Cụ thể, mặt hàng gỗ dán của Việt Nam đang bị phía Hoa Kỳ điều tra. Kết quả của điều tra này có thể sẽ có rất sớm. Chính phủ Hoa Kỳ cũng đang điều tra theo điều khoản 301 về cả ngành gỗ Việt Nam.
Ông Đỗ Xuân Lập cũng cho biết, hiện Ban chính sách của Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam đang phối hợp với các hiệp hội để xây dựng bản tiêu chí làm nền cho các hiệp hội trong cả nước tham gia góp ý vào các dự án đầu tư FDI vào ngành gỗ khi Sở Kế hoạch và Đầu tư các tỉnh cần tham vấn. Việc này nhằm tránh tình trạng mỗi hiệp hội ở các địa phương tham vấn theo một tiêu chí khác nhau.
Kiểm soát tốt tình trạng gian lận thương mại
Ông Đỗ Xuân Lập cũng kiến nghị Chính phủ cần thiết lập cơ chế kiểm soát nhằm ngăn chặn tình trạng trốn xuất xứ, gian lận thương mại, đầu tư núp bóng. Nhóm hành động với sự đại diện của cơ quan Hải quan, Tổng cục Lâm nghiệp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam. Nhóm hành động chịu trách nhiệm xác định các công ty, mặt hàng có dấu hiệu rủi ro gian lận, từ đó kiến nghị các biện pháp xử lý.
Hiện tại, thị trường Hoa Kỳ đang chiếm trên 60% xuất khẩu của Việt Nam. Thị trường này tiềm ẩn nhiều rủi ro khi đang phát sinh nhiều tranh chấp thương mại. Ông Đỗ Xuân Lập khuyến nghị, trong sự tác động cũng như sự chuyển dịch của thế giới, hiện tại việc đa dạng thị trường và đa dạng phương thức bán hàng là rất cần thiết, đặc biệt chú trọng thương mại điện tử.
Theo Thứ trưởng NN-PTNT Hà Công Tuấn: Năm 2020, vượt qua rất nhiều khó khăn, thách thức do tác động của dịch Covid-19, nguồn cung nguyên liệu đầu vào bị gián đoạn nhưng giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt 13,23 tỷ USD, tăng 16,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Năm 2021, ngành hàng này vẫn đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu không thấp hơn 15 tỷ USD. Đây là mục tiêu khả thi, nhưng phải giải quyết tốt vấn đề về nguồn nguyên liệu.
Theo đó, về nguồn nguyên liệu gỗ trong nước cần đẩy nhanh nâng cao chứng chỉ quản lý rừng bền vững. Vấn đề nhập khẩu gỗ nguyên liệu cần phải tuân thủ rất nghiêm ngặt và kiểm soát rất chặt chẽ để bảo đảm nguồn gốc hợp pháp.
Về phía doanh nghiệp phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trên diện rộng hơn, thiết lập các chương trình thị trường số để kết nối với thế giới và kết nối ngay các doanh nghiệp trong nước với nhau. Tiếp tục ứng dụng công nghệ số trong việc quản trị theo dõi cả chuỗi, chu trình sản xuất cũng như ứng dụng các thành quả mới về công nghệ tự động trong điều hành và sản xuất trực tiếp.
"Mặc dù năng lực tài chính và nguồn nhân lực của các doanh nghiệp ngành gỗ trong việc mở rộng đầu tư, kinh doanh là lớn. Nhưng họ cần những quỹ đất tạo thành các khu công nghiệp gắn với logistics và có ưu đãi về tiền thuê đất. Doanh nghiệp ngành gỗ không thể thuê đất để làm ngành công nghiệp chế biến gỗ với giá ngang với các ngành công nghệ kỹ thuật cao được. Cần có cơ chế ưu đãi từng bước”, Thứ trưởng Hà Công Tuấn nhấn mạnh.
Làm tốt quan hệ quốc tế để giữ thị trường thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết và các hiệp định song phương với các thị trường lớn, Thứ trưởng Hà Công Tuấn cho rằng, trước hết đối với thị trường Hoa Kỳ, phải bằng rất nhiều giải pháp, trong đó, vai trò của Nhà nước quan trọng hàng đầu trong việc quan hệ nhiều mặt để duy trì được thị trường này.
“Năm 2020, thị trường Hoa Kỳ đạt kim ngạch xuất khẩu 7,412 tỷ USD, ngay quý I-2021, tại thị trường này cũng tăng rất cao, khoảng 36 - 37%. Nếu như thị trường này có vấn đề khó khăn, Nhà nước phải đứng ra xử lý, thích ứng. Từng doanh nghiệp, hiệp hội phải chấp hành nghiêm pháp luật, quy định của hai bên. Nhưng bản thân họ chắc không làm được tất cả”, ông Hà Công Tuấn nói.
