Xem xét sáp nhập trường quy mô nhỏ, dưới chuẩn cùng địa bàn sẽ giảm được nhiều vị trí quản lý
Việc sắp xếp trường học có quy mô nhỏ, dưới chuẩn trong cùng địa bàn cấp xã trong bối cảnh nước ta đang thực hiện chính quyền 2 cấp là rất hợp lý.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn 6165/BGDĐT-GDPT hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên phù hợp với chính quyền địa phương 2 cấp.
Công văn hướng dẫn: “Bảo đảm mỗi đơn vị hành chính cấp xã có ít nhất một trường mầm non, một trường tiểu học và một trường trung học cơ sở. Trường hợp đặc biệt, có thể tổ chức trường phổ thông có nhiều cấp học, nhưng phải bố trí khu vực riêng biệt cho từng cấp học, đảm bảo điều kiện dạy học.
Ưu tiên các mô hình trường phổ thông có nhiều cấp học (tiểu học và trung học cơ sở) tại các khu vực dân cư thưa thớt hoặc nơi có điều kiện đi lại khó khăn. Đồng thời, xem xét sáp nhập các trường mầm non, sáp nhập các trường tiểu học có quy mô nhỏ, dưới chuẩn trong cùng địa bàn cấp xã theo lộ trình phù hợp”.[1]
Việc sắp xếp trường học có quy mô nhỏ, dưới chuẩn trong cùng địa bàn cấp xã trong bối cảnh nước ta đang thực hiện chính quyền 2 cấp là hợp lý, nhất là đối với cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở hiện nay bởi nhiều xã, phường có nhiều trường học có quy mô nhỏ mà khoảng cách giữa các trường không quá xa nhau.
Ảnh minh họa: Phạm Thi
Sáp nhập những trường có quy mô nhỏ cùng cấp học có nhiều điểm
Bản thân người viết bài hiện đang công tác tại một trường phổ thông thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nhận thấy, nhiều xã đang lãng phí nhân lực và vật lực khi có nhiều trường tiểu học nhưng quy mô thì không lớn.
Khi chưa thực hiện chính quyền 2 cấp, nhiều xã (phường) có từ 2- 4 trường tiểu học công lập. Trong khi, trước khi sáp nhập, diện tích của nhiều xã, phường ở khu vực đồng bằng không quá lớn mà đường xá của đa số các xã, phường hiện nay đi lại thuận lợi.
Hơn nữa, giờ đây điều kiện kinh tế của người dân được nâng lên nên học sinh cấp tiểu học chủ yếu được phụ huynh đưa đón đến trường. Vì thế, quãng đường từ nhà đến trường- nếu học đúng địa bàn chỉ mất vài phút.
Sau ngày 30/6, thực hiện chính quyền 2 cấp, các xã, phường sáp nhập lại với nhau thì nhiều trường học của xã, phường (cũ) thành xã, phường (mới) lại thuận lợi hơn cho việc sáp nhập trường. Vì nhiều trường học trước đây của các xã khá gần nhau mà số lượng lớp học, học sinh ít giờ đây lại chung thành một xã, phường.
Nếu thực hiện việc sáp nhập các trường tiểu học lại với nhau, thì chúng ta thấy sẽ giảm được nhiều vị trí quản lý, nhân viên, chức danh kiêm nhiệm không cần thiết.
Chẳng hạn, nếu xã có tới 3 trường tiểu học loại III (dưới 18 lớp) sáp nhập lại thành trường loại I sẽ giảm được 2 hiệu trưởng; giảm được 2 kế toán, 2 nhân viên y tế học đường, 2 tổng phụ trách Đội; và giảm hàng chục trưởng các khối lớp tiểu học.
Nếu sáp nhập với trường trung học cơ sở thành trường liên cấp thì nhân sự, chức danh còn giảm được nhiều hơn. Việc quản lý tài chính, nhân sự, chuyên môn…tập trung vào 1 đầu mối sẽ tiết kiệm được nhiều thứ, giảm bớt tiêu cực (nếu có) xảy ra.
Trước đây còn khó khăn, do sông ngòi, nhiều cầu tạm, đường xá đi lại khó khăn thì việc một xã có vài trường tiểu học cũng là điều phù hợp nhằm đáp ứng nhu cầu học tập cho con em trong địa bàn. Nhưng, những năm gần đây đường xá đi lại thuận lợi, các cầu kiên cố đã được xây dựng và nối các địa bàn đi lại thuận lợi hơn rất nhiều. Việc vẫn duy trì độc lập các trường tiểu học loại III, trong đó có những trường trên dưới 10 lớp là rất lãng phí.
Vì thế, nên sáp nhập các trường tiểu học lại với nhau, hoặc vẫn để tồn tại nhưng chuyển thành các “điểm trường” để giảm bớt nhân sự quản lý, hành chính tránh lãng phí.
Thành lập trường liên cấp đối với các trường có quy mô nhỏ là cần thiết
Hiện nay, ở nhiều khu vực phía Bắc đã thành lập các trường liên cấp; nhiều trường dân lập, tư thục họ tuyển sinh, đào tạo cả 3 cấp học phổ thông và đang hoạt động khá tốt.
Vì thế, những trường tiểu học, trung học cơ sở hiện nay có quy mô nhỏ ở nhiều khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nên sáp nhập theo hình thức liên cấp trong cùng một xã (phường) là cần thiết. Việc sáp nhập theo hình thức trường liên cấp (tiểu học; trung học cơ sở) sẽ tiết kiệm được rất nhiều nhân lực, vật lực cho địa phương.
Với mô hình này, mỗi trường sẽ có 01 hiệu trưởng quản lý chung các mảng: tài chính; nhân sự; chuyên môn; phổ cập; ngoài giờ. Mỗi cấp học sẽ có 01 phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn.
Thực tế, dưới phó hiệu trưởng còn có tổ trưởng/ khối trưởng; đoàn - đội; giáo viên chủ nhiệm…nên điều quan trọng là cách phân công công việc cụ thể thì mọi hoạt động giáo dục trong nhà trường vẫn thực hiện hiệu quả.
Bên cạnh đó, các trường còn có thể tận dụng được nguồn nhân lực của nhà trường để bố trí giảng dạy phù hợp, không để xảy ra tình trạng thừa thiếu giáo viên cục bộ như hiện nay ở một số địa phương. Những môn học đang thiếu giáo viên như: tiếng Anh; Tin học; Âm nhạc; Mĩ thuật…dễ dàng phân công, điều động giảng dạy cả 2 cấp học theo nguồn lực hiện có của nhà trường.
Thời đại công nghệ thông tin, gần như các trường đều có hệ thống camera được kết nối đến các bộ phận phụ trách nên hiệu trưởng làm việc tại điểm chính vẫn có thể quan sát, giám sát các hoạt động tại các điểm trường. Hoặc, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng ngồi tại điểm trường nào trực quản lý cũng không ảnh hưởng đến công việc bởi vì ai cũng có điện thoại cá nhân; có laptop; mạng internet thì ngồi làm việc ở đâu cũng có thể giải quyết tốt công việc của nhà trường mà mình đang phụ trách.
Vì thế, nếu việc sáp nhập được triển khai đồng loạt sẽ giảm được một số hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, kế toán, nhân viên; các chức danh kiêm nhiệm khác. Mỗi năm, một xã (phường) cũng có thể tiết kiệm được hàng tỉ đồng tiền trả lương cho các chức danh quản lý và nhân viên hành chính được giảm bớt.
Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Công văn 6165/BGDĐT-GDPT hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên phù hợp với chính quyền địa phương 2 cấp là rất cần thiết để các địa phương thực hiện việc giải thể, sáp nhập những trường học không đạt tiêu chuẩn.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://luatvietnam.vn/co-cau-to-chuc/cong-van-6165-bgddt-gdp-2025-huong-dan-sap-xep-to-chuc-co-so-giao-duc-mam-non-pho-thong-413306-d6.html
