Xây dựng Luật Bản dạng giới: Không nên vì khó, nhạy cảm mà né tránh

Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường phát biểu tại phiên họp.

Vấn đề chuyển giới hiện nay cũng tương đối cởi mở rồi, nếu không sớm xây dựng hành lang pháp lý sẽ vướng cả về thể chế và thực tiễn, không nên vì dự án luật khó, nhạy cảm mà né tránh.

Quan điểm trên được Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường nêu khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, trong đó có sáng kiến lập pháp của đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí về dự án Luật Bản dạng giới.

Trình bày sáng kiến này, đại biểu Nguyễn Anh Trí cho biết phạm vi điều chỉnh của luật chỉ tập trung vào 2 dạng giới nam và nữ.

Ông Trí cũng nêu, dự án luật này có 3 chính sách, trong đó khẳng định quyền chuyển đổi giới tính của công dân và đưa ra những tiêu chí để công dân thực hiện quyền này, như: Đủ 18 tuổi, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự; có tình trạng hôn nhân độc thân; không trong thời gian chấp hành hình phạt hoặc chưa được xóa án tích hoặc không đang trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đã thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính.

Công dân đã can thiệp y học để chuyển đổi giới tính có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi; có quyền đề nghị cơ quan quản lý có thẩm quyền (cơ quan hộ tịch cấp huyện nơi công dân cư trú) thực hiện thủ tục công nhận giới tính mới thông qua việc đăng ký thay đổi hộ tịch.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí trình bày đê xuất xây dựng dự án Luật Bản dạng giới.

Ông Trí đề nghị đưa dự án Luật Bản dạng giới vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024; trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ tám (tháng 10/2024) và thông qua tại kỳ họp thứ chín (tháng 5/2025).

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết đa số ý kiến trong Ủy ban này cơ bản thống nhất việc đưa dự án luật vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 để cho ý kiến tại kỳ họp thứ tám.

Dù vậy, trong Ủy ban Pháp luật vẫn còn một số ý kiến băn khoăn đây là dự án luật khó, nhạy cảm, còn nhiều ý kiến khác nhau, hồ sơ đề nghị xây dựng luật chưa làm rõ cơ sở chính trị và cơ sở thực tiễn cho việc xây dựng, ban hành luật.

Điều hành thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhìn nhận đại biểu Nguyễn Anh Trí là người có chuyên môn sâu và vấn đề này được nghiên cứu từ lâu. Việc đại biểu trình sáng kiến xây dựng luật rất quý, thể hiện sự tâm huyết.

"Các đồng chí xem xét góp ý để đại biểu hoàn thiện thêm, nếu trình Quốc hội thông qua đưa vào chương trình thì đây cũng là điểm nhấn trong nhiệm kỳ này", ông Định đề nghị.

Nhưng, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng đặt vấn đề: "Giờ làm luật này, thì Luật Chuyển đổi giới tính có xây dựng nữa không? Hay Bộ Y tế thống nhất với đại biểu để làm một luật thôi?".

Ủng hộ đại biểu Quốc hội có sáng kiến lập pháp, về quan điểm của Ủy ban Pháp luật cho rằng, đây là vấn đề khó, nhạy cảm, Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng "không nên vì dự án luật khó, nhạy cảm mà né tránh".

Bày tỏ sự ủng hộ và trân trọng đề xuất của đại biểu Quốc hội về việc xây dựng Luật Bản dạng giới, song Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, còn nhiều ý kiến khác nhau nên đề nghị đại biểu cùng các cơ quan chuẩn bị thêm để trình tại phiên họp sau.

Nguyễn Lê