Vị thế mới của doanh nghiệp tư nhân Việt

Những nghị quyết quan trọng thời gian qua đã giúp mở hành lang để doanh nghiệp tư nhân Việt Nam chủ động hơn trong đầu tư, đổi mới sáng tạo, từ đó tự tin đón nhận cơ hội.

Doanh nghiệp giờ đây đang nắm giữ vai trò ngày càng lớn trong nền kinh tế, không chỉ góp phần tạo việc làm, đóng góp ngân sách, mà còn khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh đó, bà Trần Thị Thu Trang – Chủ tịch HanelPT đã có những chia sẻ về kỳ vọng của doanh nghiệp và những vấn đề vẫn còn nhiều khó khăn.

Thưa bà, là một doanh nghiệp xuất khẩu, HanelPT có bị ảnh hưởng bởi những biến động thương mại toàn cầu như thời gian qua hay không? Mức độ ảnh hưởng ra sao?

Bà Trần Thị Thu Trang: Trong bối cảnh thế giới biến động rất lớn và đặc biệt là những tác động từ chính sách của Mỹ, các tập đoàn là đối tác mua hàng của HanelPT cũng bị ảnh hưởng nhiều. Nguyên nhân đến từ sức mua giảm, hàng tồn kho, tái cấu trúc nguồn cung ứng trên toàn thế giới.

Rất may mắn là về phía HanelPT không bị ảnh hưởng nhiều, chúng tôi vẫn đạt được mục tiêu của năm nay.

Tôi nghĩ rằng có rất nhiều ngành ở Việt Nam và các nước khác bị ảnh hưởng, nhưng với ngành điện tử thì thực sự lại là thời điểm ghi nhận nhiều sự phát triển.

Bà đánh giá như thế nào về tâm thế của Việt Nam trong biến động vừa qua so với các giai đoạn trước?

Bà Trần Thị Thu Trang: Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay không còn giống như 10 năm trước mà đã rất chủ động, sáng tạo. Vị thế, uy tín của doanh nghiệp Việt với các đối tác là rất lớn.

Bà Trần Thị Thu Trang – Chủ tịch HanelPT

Đơn cử như mới đây, tôi đã tiếp một tập đoàn về linh kiện điện tử rất lớn, uy tín của Nhật Bản. Họ có chia sẻ với tôi rằng, trong 15 năm đầu tư vào thị trường Việt Nam, chưa bao giờ họ thấy các doanh nghiệp Việt lại sẵn sàng, phát triển cả về mặt công nghệ, trí tuệ lẫn tổ chức như hiện nay, chưa bao giờ thấy Việt Nam có nhiều tiềm năng như bây giờ.

Mặc dù doanh nghiệp này cho biết họ bị ảnh hưởng một chút từ việc áp thuế của Mỹ đối với hàng xuất khẩu từ Việt Nam, nhưng họ tin rằng sẽ có thay đổi thời gian tới. Cùng với đó, châu Âu cũng như thị trường các nước khác vẫn là cửa ngõ rất lớn đối với không chỉ doanh nghiệp Việt mà còn đối với cả doanh nghiệp Nhật khi đầu tư tại Việt Nam.

Bản thân HanelPT cũng đang nhận được những cơ hội mới từ những chính sách mở của Chính phủ. Những chính sách ấy không chỉ phục vụ cho các doanh nghiệp tư nhân mà cách làm đang giúp tạo ra một kỷ nguyên mới, một thời kỳ mới cho doanh nghiệp.

Trong Nghị quyết 68, Việt Nam đặt mục tiêu có các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Với ngành điện tử, bà đánh giá mục tiêu này như thế nào?

Bà Trần Thị Thu Trang: Ngành điện tử Việt Nam hoàn toàn có cơ hội, thậm chí là cả ngành bán dẫn dù chúng ta đi sau. Tôi biết rằng có rất nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp mới đang mang trí tuệ từ khắp nơi trên thế giới về phát triển tại Việt Nam.

Cái quan trọng bây giờ là làm sao có thể liên kết các doanh nghiệp tư nhân, không kể lớn bé, lại với nhau và với cả các doanh nghiệp trong khu vực công.

Nếu bây giờ, chúng ta không kết hợp công tư, không có tinh thần kiến tạo đất nước, tinh thần của doanh nhân làm chủ vận mệnh đất nước thì chúng ta sẽ thua.

Giai đoạn hiện nay là một giai đoạn liên tục có biến động, nhưng tôi cho rằng đó cũng là thời kỳ đầy cơ hội. Nhưng nói thì phải làm, nhanh và quyết liệt.

Rõ ràng là các cơ hội đang rộng cửa hơn với doanh nghiệp Việt trong thời kỳ hiện nay. Vậy theo những kinh nghiệm của bà, đâu là điều khiến doanh nghiệp Việt chưa thể tự tin đón nhận và cạnh tranh với các tay chơi quốc tế?

Bà Trần Thị Thu Trang: Các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam hiện nay, như tôi đã nói, không còn rụt rè và thiếu kỹ năng như trước đây nữa, họ toàn hoàn có vị thế và có thể đứng vững trong chuỗi giá trị toàn cầu cũng như trên thị trường quốc tế. Thế nhưng, họ vẫn cần sự hỗ trợ từ nguồn lực của nhà nước.

Ví dụ như ở HanelPT, chúng tôi đã xuất khẩu ra các nước trong 25 năm qua cho các tập đoàn lớn của thế giới, nhưng chúng tôi vẫn còn nhiều hạn chế đến từ các yếu tố chủ quan.

Đơn cử, tôi từng đề xuất cần phải có quỹ bảo lãnh nhà nước khi các doanh nghiệp xuất khẩu ra nước ngoài. Các thị trường khác đã có rồi, như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Đài Loan, họ đã làm rất tốt điều này. Về cơ chế, doanh nghiệp đóng phí bảo hiểm (0,5 – 1% giá trị hợp đồng) vào quỹ và khi rủi ro xảy ra, quỹ sẽ bồi thường phần lớn thiệt hại.

Bởi vậy, những doanh nghiệp của nước ngoài khi ra mặt trận không sợ gì cả vì họ có vũ khí, có chiến binh và có quỹ bảo vệ phía sau. Đó là lợi thế lớn khủng khiếp để các doanh nghiệp sẵn sàng chinh chiến và mở rộng ra các thị trường mới.

Bản thân tôi nếu cho đi bán máy ở những thị trường mới thì tôi cũng sợ, không phải là không có cơ hội mà bởi có nhiều rủi ro về tiền, về thanh toán, đặc biệt là khi doanh nghiệp chưa từng tới thị trường đó.

Do đó, nếu Việt Nam có thể tạo được quỹ thông qua các cơ chế hợp tác thì cũng giống như trang bị cho doanh nghiệp thêm vũ khí để ra trận. Chúng tôi sẵn sàng luôn, không chỉ bán cho Nhật mà còn sẵn sàng sang các nơi khác như Ấn Độ, Nam Phi…

Có quỹ bảo lãnh đằng sau, doanh nghiệp có thể tự tin mở rộng thị trường, phát triển tốt hơn và quay trở lại đóng góp cho đất nước.

Ngoài vấn đề về bão lãnh, có điều gì còn khiến bà trăn trở với mục tiêu phát triển doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam?

Bà Trần Thị Thu Trang: Chắc chắn là nhân sự. Tôi mong muốn Việt Nam có những thế hệ người kinh doanh giỏi, bán hàng giỏi. Doanh nghiệp muốn mở rộng, muốn đi ra nước ngoài nhưng lại không biết đối tác cần gì, đàm phán ra sao thì làm sao có thể làm được.

Như công ty chúng tôi phải thuê những người nước ngoài về làm kinh doanh, lương vài trăm triệu một tháng.

Tôi cho rằng chính sách của Việt Nam cần khuyến khích để đào tạo ra những người kinh doanh tốt các thị trường nước ngoài, không phải chung chung mà cần hiểu rõ từng thị trường, tập trung chuyên môn vào thị trường đó.

Những nhân tài ấy phải được trang bị đủ kiến thức để trở thành những chiến binh kinh doanh trong môi trường toàn cầu. Khi làm việc tại các tập đoàn, lương của họ phải cực kỳ cao, vì họ là những cánh chim đầu đàn, dùng tri thức để đàm phán kinh doanh.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) mới đây đã công bố mô hình "Toàn cảnh kinh tế tư nhân Việt Nam". Là một trong những đơn vị tham gia, bà kỳ vọng như thế nào về mô hình này cũng như sự hợp tác của khu vực tư nhân Việt trong thời gian tới?

Bà Trần Thị Thu Trang: Tôi cũng như nhiều doanh nghiệp khác đặt kỳ vọng rất lớn vào sự kết hợp và đồng hành này.

Trong phương châm hoạt động của mô hình, có một điều mà tôi rất tâm đắc, đó là tư duy phải mới. Tư duy mà không mới thì mọi thứ khác sẽ cũ hết.

Tư duy mới ở đây là gì, là thay vì mỗi doanh nghiệp tự làm, tự nói lên tiếng nói của mình thì giờ đây, cùng nhau ngồi lại, cùng đóng góp để phát triển đất nước.

Giờ mà các doanh nghiệp không cùng đất nước phát triển thì giống như việc ra quân nhưng mà không đi theo một chiến lược chung, tầm nhìn chung.

Cảm ơn bà!

Kiều Mai