Văn minh đô thị: Hành trình từ nền móng đến tương lai - Kỳ 2: Tuyến phố văn minh - Hạt nhân của đô thị hiện đại

Một số tuyến đường trên địa bàn xã Phú Thịnh (Đại Từ) được đầu tư, chỉnh trang xanh, sạch, đẹp, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân.

Nâng cao chất lượng sống và môi trường đô thị

Một ngày đầu tháng 5, chúng tôi có dịp trở lại thị trấn Quân Chu (Đại Từ). Những thay đổi ở miền quê dưới chân dãy Tam Đảo khiến chúng tôi đi hết từ bất ngờ này đến bất ngờ khác. Đường tỉnh lộ 261 trải thảm thênh thang, hai bên cường cờ, hoa rực rỡ trong nắng vàng. Đặc biệt là các cung đường bê tông dẫn vào nhiều tổ dân phố đã được mở rộng 6m, hai bên đường cũng trồng nhiều loại hoa, cây cảnh, cờ Đảng, cờ Tổ quốc tung bay trong gió, tạo cho chúng tôi cảm giác như đường vào công viên, hay khu nghỉ dưỡng thật thanh bình. Mới đây, thị trấn Quân Chu được công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh.

Còn tại TP. Thái Nguyên đã công nhận hơn 50 tuyến phố đạt tiêu chuẩn "Tuyến phố văn minh đô thị", với tổng chiều dài trên 50km. Các tuyến phố này chủ yếu tập trung tại các phường trung tâm như Trưng Vương, Quang Trung, Đồng Quang, Hoàng Văn Thụ, Phan Đình Phùng, Túc Duyên... Điển hình như tuyến đường Hoàng Văn Thụ (đoạn từ đảo tròn trung tâm đến đảo tròn Đồng Quang) dài 1,3km được công nhận "Tuyến phố văn minh đô thị" mức độ II…

Nhiều tuyến đường trên địa bàn huyện Đại Từ được trồng cây xanh, bóng mát, tạo không gian xanh, sạch, đẹp.

Các tuyến phố văn minh được đầu tư đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Hệ thống vỉa hè được lát gạch, cây xanh được trồng và chăm sóc thường xuyên, hệ thống chiếu sáng được cải thiện, góp phần tạo nên không gian đô thị khang trang, sạch, đẹp. Điều này không chỉ nâng cao mỹ quan đô thị mà còn tạo môi trường sống trong lành cho người dân. Tuyến phố văn minh là biểu tượng của một đô thị hiện đại, với hạ tầng đồng bộ, vệ sinh môi trường sạch sẽ và trật tự an toàn.

Ông Mai Hải Trung, Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP. Thái Nguyên cho biết: “Để duy trì và phát triển các tuyến phố văn minh, TP. Thái Nguyên đã triển khai nhiều biện pháp quản lý và giám sát hiệu quả. Việc thành lập các tổ tự quản tại các khu dân cư giúp giám sát chặt chẽ việc thực hiện các quy định về trật tự đô thị, vệ sinh môi trường và an toàn giao thông. Ngoài ra, việc gắn mã QR biển tên tại 49 tuyến phố văn minh giúp người dân và du khách dễ dàng tra cứu thông tin về các tuyến phố, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng...”

Không để “điểm nghẽn” làm lu mờ “bức tranh” đẹp

Tuy nhiên, sau khi các tuyến phố được công nhận đạt tiêu chuẩn văn minh, việc duy trì và phát triển bền vững cũng là một thách thức lớn. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong việc tuyên truyền, nhưng ý thức của một bộ phận người dân trong việc giữ gìn vệ sinh, trật tự đô thị vẫn chưa cao. Tình trạng vứt rác bừa bãi, lấn chiếm vỉa hè, đỗ xe không đúng nơi quy định vẫn còn xảy ra ở một số tuyến phố, ảnh hưởng đến mỹ quan và an toàn giao thông…

Đơn cử, tuyến phố văn minh đô thị (thuộc tổ 11, phường Thịnh Đán, TP. Thái Nguyên), đường được mở rộng, trải thảm, nát vỉa hè, hai bên đường có cây xanh bóng mát, đèn cao áp chiếu sáng buổi tối… nhưng người dân khu vực này vẫn thường xuyên lấn chiếm vỉa hè để bày bán háng hóa, xả rác thải tại chỗ. Có chỗ rác thải bị chất đống ngay dưới chân cột có treo biển “Cấm vứt rác thải” gây phản cảm, mất mỹ quan đô thị….

Chị Nguyễn Thị B., người thường xuyên ngồi bán hàng trên vỉa hè thuộc tuyến phố này cho biết: Chúng tôi biết ngồi bán hàng ở đây là trái với quy định nhưng chợ Đán nhỏ, xuống cấp, chúng tôi có muốn vào chờ bán hàng cũng không còn chỗ…

Nhiều tuyến đường được đầu tư thùng đựng rác đảm bảo xây dựng đô thị văn minh, sạch, đẹp.

Biết là sai mà vẫn cố tình vi phạm, điều đó không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn ảnh hưởng tới cộng đồng, làm xấu đi hình ảnh một tuyến phố văn minh.

Bên cạnh đó, việc đầu tư phát triển các tuyến phố văn minh đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn, trong khi ngân sách các địa phương còn hạn chế. Điều này cũng gây khó khăn trong việc triển khai đồng bộ các dự án cải tạo, nâng cấp hạ tầng, đặc biệt là ở các khu vực ngoại thành và nông thôn.

Tiếng nói người trong cuộc

Đồng chí Dương Văn Tiến, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh đã nhấn mạnh: Trong bối cảnh mới, việc xây dựng đô thị văn minh cần được coi là một chương trình phát triển tổng thể, gắn với quy hoạch, quản lý đô thị hiện đại và phát triển bền vững. Cần sớm hoàn thiện hệ thống tiêu chí đô thị văn minh phù hợp với đặc thù địa phương, có tính khả thi cao, tránh tình trạng “cứng nhắc về tiêu chí, hình thức trong thực hiện.

Bên cạnh đó, cần phát huy vai trò của người dân, coi họ là trung tâm của quá trình xây dựng đô thị văn minh. Các phong trào thi đua như “Tuyến phố văn minh”, “Khu dân cư không rác thải”, “Hộ gia đình kiểu mẫu”… cần được nhân rộng và đổi mới cách thức tổ chức để thực sự tạo chuyển biến từ cơ sở. - Đồng chí Dương Văn Tiến

Người dân bán hàng tràn ra vỉa hè ở tuyến phố văn minh tổ 11, phường Thịnh Đán (TP. Thái Nguyên).

Đồng chí Nguyễn Nam Tiến, Chủ tịch UBND huyện Đại Từ, cho biết: Thời gian qua, huyện Đại Từ đã xây dựng gần 20 tuyến phố văn minh đô thị. Để đảm bảo các tuyến phố văn minh luôn giữ được tiêu chuẩn đã đạt được cần có cơ chế giám sát chặt chẽ và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và cộng đồng dân cư. Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của người dân về vai trò và ý nghĩa của việc xây dựng và duy trì các tuyến phố văn minh…

Bên cạnh đó, các địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa, huy động các nguồn lực từ doanh nghiệp, tổ chức xã hội và cộng đồng để đầu tư phát triển các tuyến phố văn minh, góp phần giảm bớt gánh nặng ngân sách Nhà nước... - Đồng chí Nguyễn Nam Tiến

Còn kinh nghiệm của TP. Sông Công là gì? Khi chúng tôi trao đổi với lãnh đạo một số đơn vị chức năng thì được biết: Cấp ủy, chính quyền các cấp ở TP. Sông Công đã quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp, tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tiêu chí tuyến phố văn minh và phường văn minh đô thị, như: Chấp hành nghiêm các chủ trương của Đảng và Nhà nước, quy ước, hương ước của tổ dân phố; không sử dụng vỉa hè để kinh doanh, buôn bán; thực hiện tập kết rác thải sinh hoạt đúng nơi quy định, không tự ý phá dỡ vỉa hè…

Cũng tại TP. Sông Công, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn cũng triển khai nhiều hoạt động thiết thực để xây dựng tuyến phố văn minh như: Đoàn viên thanh niên tổ chức Ngày thứ Bảy tình nguyện dỡ bỏ quảng cáo trái phép, vận động người dân bán hàng đúng nơi quy định; Hội Liên hiệp Phụ nữ xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện tuyến đường hoa tại các xóm, tổ dân phố, hỗ trợ các thiết bị thể dục thể thao...

Tuyến phố văn minh không đơn thuần là con đường đẹp, sạch, mà là biểu hiện tập trung của chất lượng hạ tầng, văn hóa đô thị và mức độ phát triển cộng đồng. Không có tuyến phố văn minh nào tồn tại bền vững nếu thiếu sự đồng thuận và tham gia của người dân; chính quyền cơ sở, các tổ dân phố, tổ tự quản giữ vai trò cầu nối, tổ chức và duy trì nếp sống đô thị văn minh. Để phát triển bền vững mô hình này, cần một hệ thống giải pháp đồng bộ, vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt, vừa đặt nền tảng cho định hướng lâu dài.

Nhân dân thị trấn Đu (Phú Lương) quan tâm trang trí các tuyến đường, xây dựng đô thị văn minh.

(Còn nữa)

Nhóm P.V