Ván bài của Nga khi dập tắt toan tính của Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria
Thổ Nhĩ Kỳ muốn tiêu diệt người Kurd ở Bắc Syria nhưng mong ước này của Ankara ở khu vực đứng trước khả năng bị Nga dập tắt bởi lẽ Moscow muốn Tổng thống Assad nắm quyền tuyệt đối.
Theo Financial Times, quyết định rút quân khỏi Syria của Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 19/12 đã thôi thúc Thổ Nhĩ Kỳ tổ chức chiến dịch chống lại các tay súng của lực lượng bảo vệ người Kurd do Mỹ hậu thuẫn (YPG) ở phía Bắc đất nước.
Lời đề xuất của Mỹ với Ankara về việc thành lập một vùng đệm rộng 30km trong lãnh thổ Syria ở biên giới phía Nam Thổ Nhĩ Kỳ dường như đang được triển khai. Tuy nhiên, kết quả chỉ được biết đến khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan thăm Moscow tuần này để đàm phán về tình hình Syria và những thỏa thuận về vùng đệm được lãnh đạo hai nước bàn thảo.
Việc Nga mang đến chiến thắng cho chính quyền Tổng thống Assad trong cuộc nội chiến kéo dài gần 8 năm qua đã rõ ràng.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan và Tổng thống Nga Putin
Khi Moscow hỗ trợ ông Assad, Ankara lại nỗ lực ủng hộ các lực lượng đối lập với chính phủ Syria bằng cách hỗ trợ các phiến quân chống lại ông Assad.
Ông Putin đã nhìn thấy cơ hội sau nỗ lực chống lại chính quyền ông Erdogan hồi tháng 7/2016 và như nhận định của tờ Financial Times ông Putin đã “kéo Thổ Nhĩ Kỳ vào quỹ đạo của mình và hình thành thế kiềng ba chân bằng cách đưa Thổ Nhĩ Kỳ vào nhóm đồng minh cùng với Iran”.
Nga rất lấy làm hài lòng khi Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát vùng đất Afrin của người Kurd một năm trước và theo Financial Times “miễn sao Ankara chia sẻ gánh nặng với Nga trong việc bảo vệ khu vực quanh tỉnh Idlib, vùng đất cuối cùng còn thuộc quyền kiểm soát của khủng bố”.
Ngay sau đó, ông Erdogan bắt đầu làm hồi sinh những tuyên bố trước đây với các vùng đất giáp ranh trong vùng, từ Aleppo ở Syria cho tới Mosul ở Iraq bằng việc xây dựng cơ sở hạ tầng như bệnh viện, trường học nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, các cơ quan và cả trường đại học.
Tuy nhiên, nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực này có thể sẽ chấm hết khi vùng đệm mới đẩy người Kurd đi tới thỏa thuận với ông Assad, điều mà có thể mang lợi ích cho cả Nga và Iran.
Hai lập trường đối lập nhau
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan trong ngày 23/1 có cuộc gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Moscow.
Chuyến thăm này diễn ra trong bối cảnh các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng khởi động một chiến dịch quân sự lớn chống lại lực lượng dân quân người Kurd YPG Syria.
"Chúng tôi sẽ không tìm kiếm lời khuyên về cách đối phó với một nhóm khủng bố từ bất kỳ ai – những người đã có hoạt động chống lại công dân của chúng tôi trong hơn 30 năm, hoặc xin phép để chống khủng bố;", ông Er Eranan viết trên tờ Kommersant của Nga.
Ankara và Moscow ủng hộ 2 bên có lập trường đối lập nhau trong cuộc nội chiến ở Syria – một sự khác biệt dẫn đến việc máy bay phản lực của Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay ném bom Nga năm 2015. Sau những sóng gió của sự cố này, hai Tổng thống lúc này đang tăng cường hợp tác trong nỗ lực chấm dứt xung đột.
Hai ông Erdogan và ông Putin đã tổ chức bảy cuộc gặp một đối một vào năm 2018 và 18 cuộc điện đàm để thảo luận về mối quan hệ song phương, đặc biệt là về Syria.
Ông Putin đã bật đèn xanh cho hai hoạt động quân sự trước đây của Thổ Nhĩ Kỳ chống lại YPG- điều dẫn đến một khu vực rộng lớn của Syria hiện nằm dưới sự kiểm soát của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, Giáo sư quan hệ quốc tế Mevlut Cavusoglu thuộc Đại học Kỹ thuật Trung Đông của Ankara dự đoán rằng ông Erdogan sẽ tìm cách thay đổi lập trường của ông Putin.
"Nga là nhân tố quan trọng ở Syria", ông nói. "Thổ Nhĩ Kỳ, cùng với Nga, đang cố gắng có mặt ở Syria.
