'Ngấm đòn' sau ưu đãi Piship Shopee: Mồi nhử mới kiểu…bẫy chuột?

Shopee bất ngờ thông báo giảm giá dịch vụ vận chuyển PiShip, giảm từ 2.300 đồng xuống còn 1.650 đồng có hiệu lực từ ngày 1/4, động thái được quảng bá như một “chính sách hỗ trợ người bán hàng”. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài hấp dẫn ấy, nhiều người bán lại nhận thấy gánh nặng chi phí thực tế tăng lên. Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu Shopee đang thật sự hỗ trợ nhà bán hay chỉ đang điều chỉnh hệ sinh thái theo hướng có lợi nhất cho chính mình?

Shopee bất ngờ thông báo giảm giá dịch vụ vận chuyển PiShip, giảm từ 2.300 đồng xuống còn 1.650 đồng.

Giảm phí trước - tăng phí sau

Theo thông báo chính thức của Shopee, từ ngày 1/4 đến 30/4, các nhà bán hàng đăng ký dịch vụ PiShip lần đầu sẽ được miễn phí trong vòng ba tuần đầu tiên. Đây là động thái được xem như cú hích lớn nhằm thu hút người bán mới tham gia sàn. Tuy nhiên, nếu phân tích kỹ, chiến lược này mang màu sắc tiếp thị hơn là hỗ trợ bền vững.

Trước tiên, miễn phí PiShip chỉ áp dụng với người bán mới đăng ký lần đầu. Những nhà bán hàng lâu năm - nhóm đối tượng đang chiếm tỷ trọng lớn về doanh số - hoàn toàn không được hưởng ưu đãi này. Thậm chí, từ ngày 1/4, một loạt chi phí liên quan đến hoàn trả hàng, chiết khấu... lại có xu hướng tăng lên đáng kể. Điều này khiến nhiều người bán lâu năm cảm thấy rằng họ không những không được ưu đãi, mà còn phải gánh thêm nhiều khoản phí phát sinh mới.

Cụ thể, theo chia sẻ của chị T.L, chủ shop mỹ phẩm online tại Hà Nội, mỗi tháng cửa hàng của chị phải xử lý khoảng 300 đơn hàng. Trước đây, phí hoàn trả một đơn là 12.000 đồng, nhưng hiện nay đã tăng lên 15.000 đồng. Trong khi đó, tỷ lệ hoàn hàng ngày càng cao do nhiều lý do như người nhận không nghe máy, từ chối nhận hoặc thay đổi ý định. Nếu tính sơ, phí hoàn tăng thêm mỗi tháng đã đội lên gần một triệu đồng.

Chị M.H cũng có chia sẻ trên một nhóm kinh nghiệm bán hàng trên sàn thương mại điện tử Shopee, 1 ngày shop chị bán được 500 đơn và phí đăng ký Piship 1 tháng của shop chị khoảng 35.000.000 đồng, tức là 1 năm, shop chị sẽ phải chịu phí Piship 420.000.000 đồng. Như vậy, tổng số phí Piship của các nhà bán cộng lại là một con số quá "khủng".

Chia sẻ của người bán hàng về mức phí Piship của Shopee trên một nhóm bán hàng Shopee.

PiShip - ưu đãi một chiều hay đòn bẩy marketing?

Không thể phủ nhận, miễn phí PiShip trong 3 tuần đầu có thể tạo ra cú hích cho người bán mới. Nhưng chính sách này lại thiếu tính bền vững và không phản ánh sự hỗ trợ toàn diện cho hệ sinh thái bán hàng trên sàn.

Động thái này tương tự một chiến dịch khuyến mãi để "kéo người mới", nhưng thiếu sự quan tâm đến nhóm nhà bán trung thành - những người đã đồng hành cùng Shopee trong suốt thời gian dài. Một câu hỏi đặt ra là, Shopee đang dùng chính sách ưu đãi để gia tăng tệp người dùng mới, nhưng lại chuyển gánh nặng về chi phí sang những nhà bán hiện tại? Điều này tiềm ẩn nguy cơ khiến nhà bán quay lưng với sàn trong dài hạn.

Thực tế, việc giảm một phần nhỏ chi phí như phí vận chuyển PiShip nhưng đồng thời tăng các loại phí khác lại khiến tổng chi phí vận hành của người bán không những không giảm mà còn tăng. Nhiều shop buộc phải điều chỉnh giá bán, cắt giảm lợi nhuận, thậm chí ngừng quảng bá sản phẩm để tránh bị lỗ.

Dồn chi phí - chiến lược thông minh nhưng gây tranh cãi

Kể từ đầu năm 2024, các khoản phí dịch vụ của Shopee được thay đổi thường xuyên, theo hướng có lợi cho sàn. Cụ thể: Ngày 2/1/2024, Shopee áp dụng mức phí cố định mới là 4% (bao gồm VAT) cho mỗi đơn hàng thành công đối với người bán không thuộc Shopee Mall. Ngày 3/7/2024, Shopee tăng mức phí thanh toán từ 4% lên 5% và áp dụng mức phí cố định 4% (đã bao gồm VAT) áp dụng cho tất cả người bán (trước đây chỉ áp dụng cho Shop Mall). Dù không công bố rầm rộ, các thay đổi nhỏ nhưng liên tục này khiến người bán gặp khó trong việc tính toán lợi nhuận.

Anh N.H, chủ shop đồ điện gia dụng tại Hà Nội, cho biết phí vận chuyển có giảm nhưng phí xử lý đơn không thành công tăng, phí dịch vụ nâng cao cũng tăng. Tính ra, shop lãi ít hơn nhưng Shopee lại thu nhiều hơn.

Chiến lược này đặt ra câu hỏi rằng: Liệu Shopee đang khéo léo “dồn” chi phí sang người bán bằng cách giảm một loại phí nổi bật (PiShip) dưới dạng “hỗ trợ” nhưng lại âm thầm tăng các chi phí khác ít được chú ý hơn?

Từ góc độ kinh doanh, dễ hiểu khi Shopee muốn tối ưu lợi nhuận từ hai phía: người bán và người mua. Tuy nhiên, nếu xu hướng chuyển gánh nặng chi phí về phía người bán tiếp diễn, hệ sinh thái này sẽ bị mất cân bằng.

Trên các hội bán hàng trên sàn thương mại điện tử Shopee, nhiều người bán than phiền rằng “Shopee đang đối xử với nhà bán như máy in tiền”. Các chính sách phí thay đổi liên tục, không rõ ràng, thiếu minh bạch và không có lộ trình cụ thể là những nguyên nhân chính.

Liệu còn hỗ trợ hay chỉ là hình thức?

Câu hỏi lớn đặt ra: Shopee đang hỗ trợ người bán thật sự, hay chỉ đang điều chỉnh để duy trì một hệ sinh thái có lợi cho mình? Khi những người bán lâu năm - trụ cột tạo nên thành công của sàn - không còn cảm thấy được “hỗ trợ”, thì rõ ràng, thông điệp marketing Shopee đưa ra đang lệch với thực tế.

Để duy trì niềm tin từ cộng đồng người bán, Shopee cần minh bạch hơn trong chính sách thay đổi phí, đặc biệt là đưa ra các kế hoạch hỗ trợ cụ thể và dài hạn thay vì những ưu đãi ngắn hạn chỉ mang tính “mồi câu” cho nhà bán mới.

Thanh Thanh