Ứng dụng KHKT vào sản xuất ở vùng cao

Đặc điểm địa hình tạo nên đặc trưng khí hậu, thổ nhưỡng khu vực Tủa Chùa, tạo nên lợi thế phát triển sản phẩm nông sản đặc thù tại địa phương. Có thể kể đến trà shan tuyết, trà gai leo, mật ong… tại địa bàn các xã: Sín Chải, Sáng Nhè, Tủa Chùa.Nông sản vùng cao có chất lượng, được người tiêu dùng ưa chuộng, săn đón nhưng việc canh tác, chế biến theo hướng tập trung, xây dựng chuỗi nâng cao giá trị sản phẩm còn hạn chế. Điều này đã kìm hãm sự phát triển các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đặc thù, chất lượng cao tới tay người tiêu dùng.

Những năm gần đây, cùng với các chương trình mục tiêu quốc gia và sự phát triển của khoa học kỹ thuật, việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chế biến sản phẩm nông nghiệp được đẩy mạnh. Ứng dụng KHKT vào sản xuất vừa tạo hướng phát triển bền vững, tăng năng lực cạnh tranh vừa nâng cao chất lượng sản phẩm.

HTX cà gai leo Tủa Chùa sơ chế nguyên liệu.

Tại 2 xã: Tủa Chùa, Sáng Nhè… cà gai leo là một trong những loại trà thảo mộc mới, được trồng thử nghiệm năm 2019 và phát triển mạnh từ năm 2023. Cà gai leo là một loại thảo dược có tác dụng giải độc gan. Để tiết kiệm sức lao động, người dân khoét lỗ, phủ màng bọc thực phẩm trên diện tích trồng cà gai leo. Với chi phí gần 10 triệu đồng/ha, hạn sử dụng 3 năm sẽ ít tốn công loại bỏ cỏ dại, đồng thời việc tưới tiêu, chăm sóc cây trồng dễ dàng hơn. Thời điểm hiện tại HTX Cà gai leo Tủa Chùa đã liên kết, hướng dẫn áp dụng KHKT, bao tiêu đầu ra cho 76 hộ dân với diện tích trên 10ha.

Sử dụng màng bọc thực phẩm, hệ thống tưới tiêu trong trồng, chăm sóc cà gai leo ở xã Tủa Chùa.

Ông Vàng A Nênh, xã Sáng Nhè chia sẻ: Gia đình tôi trồng 1ha cà gai leo, mỗi năm thu hoạch 3 lần, tổng sản lượng khoảng 60 tấn/năm, với giá trung bình 6.000 đồng/kg tươi, mỗi năm thu về trên 300 triệu đồng/ha. Nhờ áp dụng kỹ thuật trồng, thu hoạch, chăm sóc cà gai leo từ HTX nên công lao động, chi phí sản xuất thấp mà hiệu quả kinh tế cao hơn các loại cây trồng khác.

Cùng với việc bao tiêu đầu ra ổn định cho bà con, HTX Cà gai leo Tủa Chùa còn áp dụng công nghệ trong sản xuất chế biến các sản phẩm từ cà gai leo.

Ông Nguyễn Đỗ Hiệp, Giám đốc HTX Cà gai leo Tủa Chùa chia sẻ: Cà gai leo là giống rất bền, sau khi trồng thu hoạch liên tiếp gần 10 năm mới cần trồng lại. Thời gian đầu hoạt động của HTX là thu mua, chế biến công đoạn như cắt thân, lá, sấy khô sau đó vận chuyển bán cho khách hàng trong và ngoài tỉnh. Hiện tại để tăng giá trị sản phẩm, áp dụng KHKT vào sản xuất, HTX đầu tư trang thiết bị, máy móc, vừa chế biến thô vừa nghiên cứu, phát triển các dòng trà như trà túi lọc, trà quả, trà mix dược liệu… cung cấp tới người tiêu dùng.

HTX Cà gai leo Tủa Chùa sản xuất trà túi lọc.

Tương tự cà gai leo, vùng Đông Bắc tỉnh nổi tiếng với các dòng trà shan tuyết cổ thụ với giá trị, chất lượng cao, là "kho báu" của đồng bào dân tộc nơi cao nguyên đá. Chè cổ thụ cây cao thường được thu mua với giá vài trăm nghìn đồng/kg tươi, ngược lại chè cây thấp chỉ khoảng 15.000 đồng/kg tươi tạo sự tương phản rõ rệt. Với giá nguyên liệu rẻ, thông thường giá chè shan tuyết cây thấp chỉ dao động từ 350.000 đồng – 450.000 đồng/kg chè khô. Trong các dòng trà cây thấp, sản phẩm Hồng trà Shan tuyết là điển hình trong việc áp dụng KHKT vào quá trình lao động sản xuất.

Chị Nguyễn Mỹ Linh, Giám đốc Công ty TNHH Hương Linh Điện Biên chia sẻ: Hồng trà Shan tuyết có giá bán 1,5 triệu/kg, cao gấp 3 lần so với các dòng trà có cùng vùng nguyên liệu. Để ra được sản phẩm có giá trị cao, chúng tôi mất 5 năm nghiên cứu, học hỏi, áp dụng KHKT trong chế biến, ủ, lên men… Việc áp dụng công nghệ đã nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm và sức cạnh tranh trên thị trường.

Sơ chế trà Shan tuyết cây thấp tại vùng nguyên liệu xã Sính Phình.

Xã hội ngày càng phát triển, các sản phẩm hữu cơ ngày càng được ưa chuộng, đây là điều kiện thuận lợi cho nông sản vùng cao phát triển. Việc áp dụng KHKT trong sản xuất không chỉ tăng năng suất, chất lượng, nâng cao giá trị mà còn là hướng phát triển bền vững, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Trần Nhâm