Tuyến đường ven biển qua TP.Phan Thiết: Quyết định đô thị biển đáng sống

Không phải ngẫu nhiên, năm 1992, tỷ phú Larry Hillblom - đồng sáng lập Tập đoàn Chuyển phát nhanh DHL của Mỹ chọn Phan Thiết đầu tư và đặt nền móng đầu tiên cho du lịch Bình Thuận. Sau này bao người nhận ra nước biển vùng Phan Thiết tốt cho sức khỏe, quanh năm nơi đây phần lớn là nắng đẹp, biển hiền hòa, hải sản tươi phong phú chủng loại…nên tìm về. Chuyện để cho vùng đất này đáng sống trọn vẹn hơn, chính là tuyến đường ven biển sẽ đưa mọi người dân tiếp cận biển.

Khu du lịch quốc gia Mũi Né

Chủ của không gian biển

Mới qua thiết kế, đoạn ưu tiên xây dựng trên tuyến đường ven biển qua TP. Phan Thiết, cụ thể kéo dài từ Phú Hài qua Tiến Thành dài 14,6 km đã cho cảm nhận Phan Thiết sẽ khác biệt. Nổi bật là không gian rộng ra rất nhiều, sạch đẹp xanh mát từ màu nước biển vô tận ngoài xa nối dài mảng xanh phủ trên bờ và được chấm phá bằng những cao ốc đón gió biển, những khu dân cư mới khang trang... Đó cũng là những nơi dự kiến sẽ tái định cư cho các hộ dân có nhà đất nằm trong dự án xây dựng tuyến đường trên mà theo ước tính sơ bộ, cần giải tỏa và bố trí tái định cư khoảng 376 căn nhà. Trong đó khu vực phường Thanh Hải khoảng 60 căn nhà, khu vực từ công viên Đồi Dương đến công viên Thương Chánh khoảng 224 căn nhà. Với đoạn này, kế hoạch sẽ rà soát quỹ đất khu vực trường chính trị cũ và khu vực hồ điều hòa để thực hiện đầu tư dự án chung cư và quỹ đất để bố trí tái định cư cho các hộ dân. Còn khu vực xã Tiến Thành khoảng 92 căn nhà, sẽ rà soát quỹ đất trong khu dân cư thôn Tiến Bình, xã Tiến Thành để bố trí tái định cư cho các hộ dân.

Đây không phải là lần đầu tiên những hộ dân có nhà ở các khu vực gần biển này nghe đến việc di dời. Vì theo thời gian phát triển, không ít dự án có vị trí nằm sát biển, tiếp cận biển cũng loan thông tin di dời những nhà dân nhưng không phải dự án nào cũng triển khai. Thực tế, với các dự án nằm ven biển, việc thực hiện cũng đủ kiểu, tùy theo từng giai đoạn căn cứ vào quy định pháp luật, nhất là khi Luật Tài nguyên, Môi trường biển và hải đảo ban hành, với căn cứ tại khoản 1 Điều 79 thì tất cả các dự án đã dừng. Và hiện trạng của trục ven biển Phan Thiết dài đến 57 km này cho thấy, một số nơi, người dân, du khách không thể ra biển thuận tiện, nên có trở ngại với nhu cầu sản xuất, đánh bắt và cả tắm biển, vui chơi. Thực tế, chính những người dân có nhà đất nằm trong khu vực ven biển này ý thức sâu sắc nhất về việc được hưởng lợi từ tiếp cận biển và có thể cảm nhận hoặc chứng kiến sự bức xúc về sự “cát cứ” của những dự án khiến người dân, du khách không thể ra biển thoải mái.

Theo nhận định của cán bộ ở các phường, xã có dự án đi qua, người dân sống ven biển không bất ngờ với việc di dời, vì lâu nay cũng đã nghe nhiều. Còn bây giờ, với đích đến lý tưởng về quyền tiếp cận biển thì có thể nói những hộ dân nằm trong diện đền bù giải tỏa và được tái định cư ở các khu dân cư mới gần biển cũng đồng thuận, vì thực ra là đang góp sức để đẩy nhanh việc họ sẽ làm chủ không gian biển mới.

Kỳ vọng sự tiếp nối…

Nhận thức trên của cán bộ các phường xã ít nhiều tạo cầu nối ban đầu cho việc tiếp nối triển khai dự án trong 5 năm tiếp theo, khi đơn vị hành chính thành phố Phan Thiết không còn nhưng các phường, xã vốn thuộc thành phố sau sắp xếp vẫn tiếp tục. Thực tế, tuyến đường ven biển trung tâm thành phố Phan Thiết đã được cập nhật vào Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Hội đồng nhân dân tỉnh thống nhất về việc đưa dự án này vào danh mục các công trình, dự án trọng điểm đầu tư công giai đoạn 2026 – 2030 tại Nghị quyết số 101/NQ-HĐND ngày 05/11/2024.

Đường ven biển đi ngang khu du lịch dã ngoại Hòn Rơm.

Thế nên, dù sắp sáp nhập tỉnh, nhưng Ban Thường vụ Tỉnh ủy sắp xếp triển khai các bước theo trình tự, tiếp tục tạo cơ sở thuận lợi để dự án đủ điều kiện phê duyệt Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, sau khi dự án được cấp có thẩm quyền thống nhất về phương án tuyến sẽ điều chỉnh, cập nhật hướng tuyến, quy mô dự án vào quy hoạch. Nhưng ở đây không còn là Quy hoạch chung thành phố Phan Thiết đến năm 2040 mà chỉ còn cập nhật vào Quy hoạch các phường có liên quan. Vì theo kế hoạch dự án sẽ hoàn thành vào cuối năm 2030 với các bước cụ thể. Đó là sẽ hoàn thành phê duyệt quy hoạch các phường vào ngày 15/12/2025. Các bước tiếp theo của dự án như phê duyệt Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi nằm trong năm 2026. Tiếp đến phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng nằm trong năm 2028 và hoàn thành thi công xây dựng vào cuối năm 2030.

Việc xác định mốc thời gian cụ thể trên như một lời cam kết với dân lẫn kỳ vọng sau khi nhập tỉnh, lãnh đạo tỉnh mới tiếp tục quan tâm đầu tư dự án, các phường xã sau sắp xếp vốn từng thuộc thành phố Phan Thiết có dự án đi qua nỗ lực chung sức triển khai, sớm đưa dự án đi vào hiện thực. Không chỉ phục vụ phát triển kinh tế xã hội, phục vụ nhân dân và du khách, dự án còn khiến vùng đô thị ven biển khang trang hơn, đẹp hơn, là điểm nhấn, kết nối các khu du lịch đã phát triển mạnh, tạo thành tuyến du lịch trọng điểm của tỉnh mới và khu vực.

Sự tâm huyết xây dựng trục ven biển Phan Thiết đẹp và lạ không phải đến giờ mà trước đó, tại Kết luận số 703-KL/TU, ngày 15/3/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy (khóa XIV) về định hướng mở rộng thành phố Phan Thiết và định hướng quy hoạch một số khu vực quan trọng của thành phố Phan Thiết, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã đưa ra nhiều giải pháp cho triển khai.

Trước hết, không quy hoạch, không cấp phép xây dựng (mới) các công trình phía biển (từ tuyến đường ven biển hướng ra phía biển, trừ công trình phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh, công cộng phục vụ cộng đồng) nhằm tạo ra bãi biển thông thoáng, tăng cường khả năng tiếp cận biển cho người dân địa phương, du khách và thực hiện nghiêm việc bảo vệ bờ biển theo Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo.

Đối với các dự án đủ điều kiện pháp lý về điều khoản chuyển tiếp, cần thảo luận với nhà đầu tư để giải quyết phù hợp trên tinh thần đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp với quan điểm đặt lợi ích Nhà nước, người dân và cộng đồng trên hết, trước hết, vì mục tiêu phát triển bền vững của thành phố Phan Thiết. Kiên quyết thu hồi các dự án đã cấp phép đầu tư, xây dựng trong khu vực bảo vệ bờ biển nêu trên nhưng không triển khai, chậm triển khai, vi phạm Luật Đầu tư, vi phạm Luật Đất đai và các quy định pháp luật khác để xây dựng công viên, công trình công cộng, phục vụ cộng đồng.

Điều đáng chú ý, Ban Thường vụ Tỉnh ủy cũng nhấn mạnh cần nghiên cứu, triển khai phương án di dời các khu dân cư phía biển của tuyến đường Lạc Long Quân, đường ĐT.719 về phía đối diện; quá trình bố trí tái định cư, cần nghiên cứu, lựa chọn vị trí thuận lợi, phù hợp để nhân dân sinh sống với nghề biển hoặc phát triển dịch vụ du lịch với phương châm: “Sau khi thu hồi đất thì người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ”.

Đường kè biển khu vực Tiến Thành.

Đường kè ven biển thuộc phường Thanh Hải.

Vì phức tạp và cũng giải quyết được mọi mặt như vậy nên khi tuyến đường ven biển Phan Thiết hoàn thành cũng là khi vùng đất này được ghi nhận đã tạo ra sự công bằng về quyền tiếp cận biển, quyền mà bất cứ vùng đô thị biển nào cũng vươn tới như là đích đến trọn vẹn của nơi đáng sống.

Bài 1: Trên cả tiềm năng khác biệt

BÍCH NGHỊ - ẢNH N. LÂN