Từ 1/7/2026: Cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình phải được giám sát điện tử

Sáng 10/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, với đại đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), có hiệu lực thi hành từ 1/7/2026.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Ảnh: Media Quốc hội.

Theo đó, tăng thời hạn cai nghiện ma túy đối với người cai nghiện ma túy lần đầu là 24 tháng, đối với người cai nghiện ma túy từ lần thứ hai trở lên là 36 tháng, thay vì 6-12 tháng như quy định hiện hành.

Về quy trình cai nghiện ma túy gồm 5 giai đoạn: Tiếp nhận, phân loại; Điều trị cắt cơn, giải độc, rối loạn tâm thần và các bệnh lý khác; Giáo dục, tư vấn, phục hồi hành vi, nhân cách; Lao động trị liệu, học nghề; Chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng.

Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, hiện nay, việc xác định tình trạng nghiện ma túy đang được thực hiện theo Thông tư số 18/2021 của Bộ trưởng Bộ Y tế, trong đó, việc xác định tình trạng nghiện ma túy được thực hiện dựa trên kết quả chẩn đoán của 6 tiêu chuẩn, kết luận theo hai kết quả "có nghiện ma túy" hoặc "không nghiện ma túy", không xác định được mức độ nghiện (nghiện ít, nghiện vừa hoặc nghiện nặng).

Ngoài ra, xu thế hiện nay người nghiện ma túy đang chuyển dần sang sử dụng các dạng ma túy tổng hợp, biểu hiện trạng thái nghiện rất đa dạng và không điển hình. Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 quy định mức thời hạn tối thiểu và mức thời gian tối đa, tuy nhiên trên thực tế không có căn cứ để xác định trường hợp nào áp dụng thời hạn tối thiểu, trường hợp nào áp dụng thời hạn tối đa, dẫn đến việc áp dụng pháp luật không thống nhất giữa các địa phương, tùy nghi trong áp dụng pháp luật và dễ phát sinh tiêu cực.

Tổng kết thực tiễn cho thấy tỷ lệ cai nghiện ma túy thành công chưa cao, vì vậy cần quy định thời hạn cai nghiện phải bảo đảm thời gian để thực hiện đầy đủ quy trình cai nghiện ma túy gồm 5 giai đoạn, sau khi cai nghiện, người được cai nghiện ma túy tái hòa nhập cộng đồng không nghiện trở lại.

Mặt khác, đối với trường hợp trẻ em, thiếu niên, thanh niên, học sinh, sinh viên là những người có tâm sinh lý chưa trưởng thành, ưa khám phá và dễ bị ảnh hưởng, lôi kéo bởi bạn bè và môi trường xung quanh nên càng phải cần thiết có thêm thời gian, để vừa cách ly với môi trường, vừa thực hiện đầy đủ, hiệu quả các giai đoạn của quy trình cai nghiện ma túy.

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang. Ảnh: Media Quốc hội.

Bộ trưởng Bộ Công an cho biết thêm, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định người cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế có trách nhiệm phải tuân thủ nghĩa vụ thực hiện quy trình cai nghiện, pháp luật trong thời gian bị quản lý; đồng thời, có cơ chế giám sát, chế tài xử lý đảm bảo tính răn đe và nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện tự nguyện tại gia đình và cộng đồng. Xem xét hình thức xử lý vi phạm bằng cách đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 18 tuổi và đưa vào trường giáo dưỡng với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi.

"Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý dự thảo luật theo hướng bổ sung quy định về xử lý vi phạm của các đối tượng trên; đồng thời, bổ sung quy định về giám sát điện tử đối với người cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng và cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng sau khi cai nghiện tại cơ sở cai nghiện ma túy tư nhân", Bộ trưởng Lương Tam Quang thông tin.

Yến Chi