Tranh luận việc Quốc hội tổ chức Đoàn giám sát chuyên đề

Chiều 12/8, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.

Đề xuất Quốc hội, HĐND không trực tiếp tổ chức Đoàn giám sát chuyên đề

Trình bày tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cho biết, dự thảo luật đã được sửa đổi toàn diện, bố cục gồm 5 chương với 44 điều, giảm 47 điều so với luật hiện hành (trong đó, đã bỏ 55 điều, kế thừa và sửa đổi 36 điều của luật hiện hành và bổ sung 8 điều mới).

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu dự án luật.

Về các hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND, trên cơ sở phân định rõ hơn thẩm quyền và trách nhiệm của từng chủ thể giám sát, đồng thời thực hiện chủ trương tăng cường phân công, phân cấp trong hoạt động giám sát, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung một số hoạt động giám sát của Quốc và HĐND.

Theo đó, sửa đổi quy định về giám sát chuyên đề của Quốc hội, HĐND theo hướng: Quốc hội, HĐND không trực tiếp tổ chức Đoàn giám sát chuyên đề. Hằng năm, Quốc hội quyết định lựa chọn chuyên đề giám sát và giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội giúp Quốc hội tổ chức thực hiện, báo cáo kết quả giám sát để Quốc hội xem xét, thảo luận tại kỳ họp và ra nghị quyết về giám sát chuyên đề; HĐND quyết định lựa chọn chuyên đề giám sát và giao cho Thường trực HĐND, Ban của HĐND giúp HĐND tổ chức giám sát và báo cáo kết quả để HĐND xem xét, thảo luận tại kỳ họp và ra nghị quyết giám sát chuyên đề.

Các đồng chí lãnh đạo Quốc hội tại phiên họp.

Bổ sung hoạt động xem xét báo cáo giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực HĐND. Theo đó, ngoài việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực HĐND trực tiếp tổ chức Đoàn giám sát chuyên đề, thì căn cứ chương trình giám sát hằng năm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có thể giao Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Thường trực HĐND giao Ban của HĐND giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực HĐND tổ chức giám sát chuyên đề, báo cáo kết quả để Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực HĐND xem xét và ra nghị quyết, kết luận giám sát…

Kiến nghị vẫn duy trì hoạt động giám sát chuyên đề của Quốc hội

Nêu quan điểm về đề xuất Quốc hội, HĐND không trực tiếp tổ chức Đoàn giám sát chuyên đề, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh đây là điểm rất mới, tác động đến hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội nên cần cân nhắc kỹ lưỡng. Giám sát chuyên đề của Quốc hội trước nay vẫn là nội dung giám sát tối cao rất điển hình và hiệu quả.

"Khi đại biểu Quốc hội thảo luận rồi cho ý kiến, nêu vấn đề trước diễn đàn Quốc hội để xem xét sẽ có tác động rất lớn, tích cực đối với hoạt động của bộ máy Nhà nước. Điều này không chỉ bảo đảm phát huy đầy đủ vai trò, thẩm quyền hiến định Quốc hội trong hoạt động giám sát tối cao, mà còn phải thể hiện tầm quan trọng, giá trị pháp lý hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội" - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhấn mạnh và đề nghị, vẫn nên duy trì hoạt động giám sát chuyên đề của Quốc hội; đồng thời, làm rõ quy định Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban Quốc hội chỉ giám sát ở Trung ương để thuận lợi cho việc thực hiện. Bởi thực tế, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng để phục vụ cho hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội, các đoàn giám sát, cơ quan phải đi về các địa phương chứ không thể chỉ nghe báo cáo của các cơ quan Trung ương.

Đồng tình với ý kiến trên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh, cũng cho rằng không nên bỏ hoạt động giám sát chuyên đề của Quốc hội. "Đây là nhiệm vụ rất quan trọng của Quốc hội. Dù có khó khăn thế nào, chúng ta cũng nên nghĩ cách để làm tốt hơn" - Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nói và cho rằng, có thể nghiên cứu cơ chế Quốc hội linh hoạt giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các ủy ban và cơ quan của Quốc hội thay vì bỏ hoạt động này.

Nêu quan điểm về nội dung này, Chủ tịch Quốc. hội cho rằng, giám sát không cần phải đi những đoàn rầm rộ, phải rất gọn nhẹ”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý. Chủ tịch Quốc hội góp ý việc giám sát chuyên đề của Quốc hội tới đây chỉ nên thực hiện mỗi năm một lần, tập trung vào nội dung nóng, bức xúc nhất. Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan Quốc hội cần tăng cường giám sát, thường xuyên phát hiện, báo cáo cấp thẩm quyền điều chỉnh chính sách, pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, phân định rõ thẩm quyền giữa giám sát của Quốc hội với HĐND; giám sát của HĐND cấp tỉnh với HĐND cấp xã; phân công, phân cấp giữa Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban Quốc hội; giữa HĐND, Thường trực HĐND, các ban của HĐND làm sao bảo đảm nguyên tắc giám sát là chỉ ra điểm mạnh để phát huy và chỉ ra hạn chế để kịp thời khắc phục; giám sát trên tinh thần không làm khó khăn cho bộ ngành, địa phương. "Luật chỉ quy định những chính sách lớn, những nội dung có tính nguyên tắc, ổn định, thuộc thẩm quyền của Quốc hội; lược bỏ quy định cụ thể, trình tự, thủ tục tiến hành các hoạt động giám sát; cơ chế phân công tổ chức thực hiện và một số nội dung khác". - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh và lưu ý cần cụ thể hóa một số tiêu chí đánh giá giám sát.

Chủ tịch Quốc hội thống nhất quy định về hoạt động giám sát cơ quan tổ chức, cá nhân phải tuân thủ trình tự, thủ tục, tiếp thu ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của cơ quan, tổ chức cá nhân có liên quan góp ý vào dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết theo quy định của luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và các luật có liên quan, là một hoạt động giám sát mới của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban. "Dự thảo Luật cần xây dựng trên tinh thần hết sức gắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm, tránh rườm rà, không cần thiết và chồng chéo với nhau" - Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Phát biểu kết luận nội dung, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, về phạm vi điều chỉnh, phạm vi sửa đổi cần rà soát kỹ để bảo đảm thể chế hóa đầy đủ quan điểm đổi mới hoạt động giám sát gắn với đổi mới xây dựng pháp luật, tăng cường phân cấp phân quyền, nghiên cứu bổ sung các quy định cần thiết nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giám sát. Rà soát kỹ khái niệm giám sát của Quốc hội và HĐND để bảo đảm rõ về nội hàm, thống nhất về tính chất và mục tiêu của hoạt động giám sát, giải quyết hài hòa quan hệ giữa mục tiêu và nguyên tắc…

Thu Thủy