Tranh của họa sĩ Thang Trần Phềnh đấu giá đạt gần 1 triệu euro ở Pháp

Bức tranh “'Lý trưởng đọc sách cho dân làng”' của cố họa sĩ Thang Trần Phềnh

Aguttes vừa tổ chức phiên đấu giá “Họa sĩ châu Á: Nghệ thuật Việt Nam hiện đại” diễn ra vào ngày 23-5 tại Pháp. Theo đó, 2 bức tranh của họa sĩ Thang Trần Phềnh có giá khởi điểm là 50.000 - 80.000 euro (khoảng 1,3 -2,2 tỷ đồng). Sau gõ búa, giá trị của tác phẩm được mua cao gấp nhiều lần giá khởi điểm, lên tới 452.000 euro mỗi bức (tương đương hơn 13 tỷ đồng/bức).

Theo thông tin từ Aguttes, một gia đình sống ở Đông Dương từ đầu những năm 1890 cho đến đầu những năm 1960 từng sở hữu 2 bức tranh. Bức “Lý trưởng hỏi thăm đường” được sáng tác khoảng năm 1934, chất liệu mực và màu trên lụa, tả vị lý trưởng ngồi trên lưng ngựa đang dừng chân hỏi đường đứa trẻ. Góc dưới bên phải tranh có đóng dấu, chữ ký tác giả cùng 2 câu thơ. Còn bức “Lý trưởng đọc sách cho dân làng” ra đời cùng năm, khắc họa cảnh 2 phụ nữ và 1 em nhỏ đứng quanh lý trưởng nghe ông đọc sách. Phía trên bên phải bức họa có chữ ký họa sĩ, con dấu cùng câu trích dẫn về nguyên tắc ứng xử tốt.

Họa sĩ Thang Trần Phềnh (1895-1972), là một trong những người có công lớn trong việc xây dựng nền móng cho mỹ thuật Việt Nam. Cố danh họa Tô Ngọc Vân từng nói: “Ông là họa sĩ mà trước kia chúng tôi rất phục tài, coi như cái đích tuyệt cao khó tới”. Thang Trần Phềnh bộc lộ năng khiếu vẽ từ năm 12 tuổi khi mải mê tập họa các đoàn kịch Trung Quốc sang biểu diễn tại Hà Nội. Ở tuổi 15, ông đem bức “Chùa Trấn Quốc trước khi mặt trời lặn” tham dự đấu xảo Hà Nội (1911). Tác phẩm được người Pháp yêu thích và tìm mua, từ đó Thang Trần Phềnh càng tự tin sáng tác. Để đỡ đần tài chính cho gia đình, ông tham gia thiết kế sân khấu cho nhà hát, vẽ minh họa cho nhiều tạp chí và bán tranh do chính mình vẽ ở cửa hàng của cha ông. Năm 1926, ông đỗ vào Trường Mỹ thuật Đông Dương. Thời kỳ đó, mỹ thuật Việt Nam còn xa lạ với các lý thuyết và kỹ thuật phương Tây, Thang Trần Phềnh đã đi tiên phong trong thể loại tranh sơn dầu và tranh lụa, khiến các họa sĩ cùng thời thán phục. Danh họa thường chọn đề tài cổ nhưng lối vẽ của ông cho thấy sự cách tân, phóng khoáng, với kết cấu không gian ba chiều thay vì bố cục phẳng, giúp tác phẩm có chiều sâu và làm bật chủ đề. Khi Hà Nội bước vào thời kỳ bom đạn, các tư liệu và tác phẩm của ông bị mất hoặc lưu lạc khắp nơi trong và ngoài nước, ngay cả gia đình cũng không giữ được nhiều. Cố họa sĩ có lối sống lặng lẽ, khiêm nhu, miệt mài sáng tác và lao động. Khi đã thành danh với hội họa, ông rẽ sang lĩnh vực sân khấu nên người đời sau càng khó lần lại sự nghiệp mỹ thuật của ông. Nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng nhận định Thang Trần Phềnh là “Người mà ai cũng biết, nhưng lại được biết ít nhất”.