Trái đất kỹ thuật số và sự ra đời của metaverse

Ảnh minh họa. Nguồn: Medium.

Trái đất số - thế giới nằm gọn trong các phương tiện truyền thông kỹ thuật số như điện thoại thông minh, máy tính và mạng Internet - được gọi là “metaverse”. “Metaverse” được cấu tạo bằng cách ghép từ “universe” (vũ trụ) và tiền tố “meta”, nghĩa là “ảo” hay “vượt lên trên”. Nói cách khác, metaverse có nghĩa là một vũ trụ ảo vượt lên trên thực tại. Do diện mạo của metaverse đang không ngừng phát triển, ở hiện tại, thật khó để đưa ra một định nghĩa cố định về khái niệm này.

Đăng tải những câu chuyện thường ngày của chúng ta lên Facebook, Instagram hay KakaoStory (mạng xã hội phổ biến tại Hàn Quốc, ra mắt năm 2012); đăng ký và trở thành một thành viên tích cực trong các cộng đồng trực tuyến; chơi trò chơi trực tuyến - tất cả đều là những cách để sống trong metaverse.

Tổ chức nghiên cứu Gia tốc (ASF), một tổ chức chuyên nghiên cứu công nghệ, đã phân loại metaverse thành bốn nhóm: thực tế tăng cường (AR), ghi nhật ký kỹ thuật số (lifelogging), thế giới phản chiếu (mirror world) và thế giới ảo (virtual world).

Bạn đã từng bắt Pokemon thông qua ứng dụng trên điện thoại thông minh chưa? Bạn đã từng sử dụng công nghệ hiển thị Heads-up Display (HUD) để chiếu thông tin trên bảng điều khiển lên kính chắn gió ôtô chưa? Bạn đã từng quét mã QR bằng điện thoại thông minh để xem một hình ảnh chuyển động trên đầu cuốn sách chưa? Nếu câu trả lời là có, vậy thì bạn đã trải nghiệm thế giới thực tế tăng cường rồi đấy.

Bạn đã bao giờ đăng ảnh chụp một bữa ăn trong ngày của mình lên Instagram chưa? Bạn đã bao giờ chia sẻ một cuốn sách thú vị mà bạn đang đọc lên Facebook chưa? Bạn đã từng đăng tải vlog ghi lại các hoạt động làm việc và học tập của bản thân chưa? Nếu câu trả lời là rồi, vậy thì bạn đã đặt chân vào thế giới ghi nhật ký kỹ thuật số.

Bạn đã bao giờ tham gia câu lạc bộ người hâm mộ trực tuyến của một ngôi sao nhạc Pop chưa? Đã bao giờ sử dụng phần mềm họp trực tuyến để tham gia vào các lớp học và cuộc họp từ xa chưa? Đã bao giờ đặt đồ ăn qua ứng dụng giao hàng hay đặt phòng trên Airbnb hay chưa? Nếu rồi, điều đó nghĩa là bạn đã có cơ hội trải nghiệm những thế giới phản chiếu.

Bạn đã bao giờ chơi trò chơi trực tuyến chưa? Bạn đã xem bộ phim Ready Player One của đạo diễn Steven Spielberg chưa? Tất cả chúng đều là nhũng thế giới ảo.

Vậy xét theo giá trị trong thế giới thực, giá trị của metaverse là bao nhiêu? Chúng ta có thể thử tính toán bằng cách xem xét tổng giá trị thị trường của các công ty đang sở hữu hoặc kiểm soát một phần của metaverse. Tất nhiên, chúng ta không thể đảm bảo rằng con số đó có thể phản ánh chính xác giá trị thực của metaverse, nhưng đó chắc chắn là một chỉ số quan trọng. Tính tới tháng một năm 2021, giá trị thị trường của Amazon, công ty cung cấp các dịch vụ back-end (hỗ trợ hoạt động của trang web hoặc ứng dụng mà người dùng không nhìn thấy được) cho các doanh nghiệp kiểm soát một bộ phận của metaverse là 1.652 tỷ đôla Mỹ, điều này giúp Amazon trở thành công ty lớn thứ ba trên thế giới.

Nhờ sở hữu giá trị thị tường hơn 1.283 tỷ đôla Mỹ, Google, chủ sở hữu của Youtube - nền tảng vlog có tầm ảnh hưởng lớn nhất hiện nay, đã trở thành công ty có giá trị lớn thứ tư trên thế giới. Tiếp theo, giá trị của công ty lớn nhất trong lĩnh vực ghi nhật ký kỹ thuật số, Facebook, đã vượt qua ngưỡng 781 tỷ đôla Mỹ và giúp nó trở thành công ty lớn thứ sấu trên toàn cầu. Cuối cùng, Tencent, công ty trị giá 862 tỷ đôla Mỹ, thu được phần lớn doanh thu của mình (255 mục thu) thông qua các trò chơi điện tử - một phần của thế giới ảo trong metaverse.

Như vậy, một nửa trong số tám công ty giá trị nhất thế giới đang tham gia vào metaverse. Tốc độ phát triển của các công ty nắm giữ quyền kiểm soát metaverse và Trái đất số đã vượt qua tốc độ phát triển của các công ty sản xuất và phân phối truyền thống. Có thể thấy, metaverse đang trở thành trung tâm của nền kinh tế toàn cầu. Đó là lý do bạn không thể coi metaverse như một câu chuyện về thế giới xa xôi nào đó, như một phần của cơn sốt kỹ thuật số, hay chỉ như một sân chơi cho thế hệ Z.

Kim Sang Kyun/ NXB Dân Trí & Gieo Books