Toàn cầu thiệt hại do lừa đảo tài sản số gần 10 tỉ USD, Việt Nam thuộc nhóm 6 điểm nóng
Năm 2024, thiệt hại toàn cầu từ lừa đảo tài sản số hơn 9,3 tỉ USD, tăng gần 70% so với năm trước. Việt Nam bị xếp trong nhóm 6 điểm nóng toàn cầu về dòng tiền gian lận.
Theo CoinMarketCap, thị trường tài sản mã hóa toàn cầu đạt hơn 4.270 tỉ USD và được dự báo sẽ vượt mốc 10.000 tỉ USD vào năm 2030, tăng 2,5 lần chỉ trong vòng 5 năm (theo JP MorganChase).
Thị trường ghi nhận sự tham gia của hơn 600 triệu người dùng, trị giá giao dịch 24 giờ đạt hơn 204 tỉ USD, 850 sàn giao dịch, khoảng 60 quốc gia và vùng lãnh thổ đã có cơ chế pháp lý rõ ràng cho sàn giao dịch tài sản mã hóa, trong đó gần một nửa có quy trình cấp phép cụ thể.
Tại diễn đàn “Đối thoại chính sách tài sản mã hóa: Từ quản lý rủi ro đến kiến tạo thị trường”, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và tài sản số (VBA) cho rằng cùng với cơ hội mở rộng, các thách thức về an toàn tài chính cũng ngày càng rõ nét.
Năm 2024, Trung tâm Khiếu nại tội phạm mạng (IC3) thuộc FBI IC3 ghi nhận thiệt hại toàn cầu từ lừa đảo tài sản số hơn 9,3 tỉ USD, tăng gần 70% so với năm trước.
“Việt Nam được xếp trong nhóm 6 điểm nóng toàn cầu về dòng tiền gian lận. Đây là lời nhắc rằng cơ chế giám sát là điều kiện không thể thiếu để bảo đảm niềm tin thị trường”, ông Trung nói.
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và tài sản số (VBA), Chủ tịch Công ty 1Matrix
Theo ông Trung, trong bối cảnh đó, công nghệ tuân thủ (regtech) chính là cầu nối để dung hòa giữa sáng tạo và tuân thủ. Việc ứng dụng các giải pháp công nghệ quản lý như e-KYC, AI chống giả mạo, phân tích dữ liệu lớn hay các nền tảng truy vết on-chain đã chứng minh khả năng nhận diện sớm giao dịch bất thường, hỗ trợ điều tra và bảo vệ nhà đầu tư.
“Khi được tích hợp đúng cách, công nghệ không chỉ giúp cơ quan quản lý nâng cao hiệu quả giám sát mà còn tạo môi trường minh bạch hơn cho hoạt động đổi mới. Cách tiếp cận này cho thấy tuân thủ và phát triển thị trường hoàn toàn có thể song hành, bổ trợ lẫn nhau thay vì đối nghịch”, ông Trung nói.
Ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán nhà nước, cho biết thị trường tài sản mã hóa là cơ hội cho Việt Nam bứt phá tăng trưởng.
Tuy nhiên, từ quản lý rủi ro đến kiến tạo thị trường là một hành trình dài mà Nghị quyết 05 của Chính phủ và Nghị quyết 222 của Quốc hội về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là những bước tiến nền tảng để các định chế tài chính, doanh nghiệp công nghệ và nhà đầu tư tham gia thị trường một cách minh bạch.
Ông Hòa cho hay doanh nghiệp được cấp phép làm thành viên trong trung tâm tài chính quốc tế sẽ chỉ phục vụ người nước ngoài theo Nghị quyết 222. Còn các sàn giao dịch muốn phục vụ người Việt Nam phải được Bộ Tài chính cấp phép theo Nghị quyết 05 của Chính phủ.
“Sau thời hạn 6 tháng kể từ đơn vị cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa (VASP) đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư Việt Nam giao dịch tài sản mã hóa không thông qua VASP do Bộ Tài chính cấp phép tùy theo tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử lý”, ông Tô Trần Hòa nhấn mạnh.
Ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán nhà nước
Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh Nghị quyết 05 là bước tiến quan trọng trong việc thực hiện cam kết với FATF trong lĩnh vực tài sản mã hóa; qua đó góp phần khắc phục những hạn chế mà FATF chỉ ra và Việt Nam phải cam kết thực hiện khi nằm trong Danh sách xám từ tháng 6.2023.
Theo bà Thơ, việc quy định rõ trách nhiệm phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố ngay từ giai đoạn thí điểm không phải để cản trở phát triển, mà để củng cố niềm tin, bảo vệ nhà đầu tư, hướng tới chuẩn mực quốc tế.
“Việc phát triển một thị trường đổi mới sáng tạo gắn với sản phẩm công nghệ như tài sản mã hóa luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do đó các cơ quan quản lý nhà nước sẽ tiếp tục đồng hành, phối hợp với các doanh nghiệp, nhà đầu tư để xây dựng và vận hành một thị trường an toàn, hiệu quả”, bà Thơ nhấn mạnh.
Liên quan đến câu hỏi gần đây xảy ra vụ việc một người nổi tiếng vướng bê bối liên quan đến tài sản số, Ngân hàng Nhà nước cùng các tổ chức có biện pháp nào để ngăn chặn, bà Thơ cho biết việc phát triển thị trường đổi mới sáng tạo luôn tiềm ẩn rủi ro, không chỉ do bản chất công nghệ mà còn từ thiếu hiểu biết của người tham gia.
"Các quy định pháp lý thực sự luôn đi đằng sau. Những phương thức, thủ đoạn của tội phạm nói chung, tội phạm rửa tiền nói riêng luôn đi trước. Cơ quan quản lý thường tổng kết và thể chế bằng những yêu cầu của pháp luật", bà Thơ nói.
