Cả Mỹ và Trung Quốc đều 'dốc hầu bao' vào sân chơi AI, cuộc đua đang nóng lên từng ngày

Mỹ và Trung Quốc đều đang mạnh tay rót tiền vào cuộc đua AI. (Nguồn: SCMP)

Khi Eddie Wu Yongming, Tổng giám đốc điều hành của Tập đoàn Alibaba, bước lên sân khấu tại Hội nghị Apsara thường niên của công ty ở Hàng Châu vào ngày 24/9, ít ai ngờ rằng vị giám đốc điều hành vốn e ngại truyền thông này có thể đưa ra những phát ngôn mạnh mẽ.

Tuy nhiên, ông Wu Yongming đã ngay lập tức vạch ra rõ ràng và cụ thể một lộ trình phát triển AI cho Alibaba, với mục tiêu tham vọng là hướng tới là thiết lập siêu trí tuệ nhân tạo (ASI) – trong đó các mô hình mã nguồn mở Qwen và dịch vụ đám mây của công ty đóng vai trò là cơ sở hạ tầng phần mềm và điện toán của tương lai.

Về cơ bản, Alibaba đặt mục tiêu trở thành “nhà cung cấp dịch vụ AI toàn diện hàng đầu thế giới”, ông Wu Yongming nói.

Sân chơi hút tiền bậc nhất

Bản kế hoạch được trình bày trong bài phát biểu dài 23 phút của ông Wu Yongming không chỉ là sự nâng cấp chiến lược cho Alibaba mà còn nhấn mạnh sự cạnh tranh giữa các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc và Mỹ trong tương lai trên “sân chơi AI” - lĩnh vực đang thu hút những khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử và được dự báo sẽ có tác động sâu sắc đến kinh tế, xã hội và địa chính trị.

Ngay sau khi kế hoạch đầy tham vọng của Alibaba được công bố, cổ phiếu của tập đoàn này ngay lập tức tăng vọt lên mức cao nhất trong vòng 4 năm qua trên sàn chứng khoán.

Một ngày sau, đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành (CEO) của Nvidia, Jensen Huang, đã nhắc lại bài phát biểu của ông Wu Yongming trong một buổi podcast với các nhà đầu tư công nghệ Brad Gerstner và Bill Gurley, trong đó ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư mạnh vào AI.

Khi được hỏi về khoản đầu tư 100 tỷ USD của Nvidia vào OpenAI, ông Jensen Huang dự đoán rằng nhà sản xuất ChatGPT có thể trở thành một “công ty siêu quy mô trị giá hàng nghìn tỷ USD” nhờ vào danh mục sản phẩm đang mở rộng nhanh chóng.

Theo Kyle Chan, nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ tại Đại học Princeton (Mỹ), lĩnh vực AI hiện đã chuyển từ chỉ các mô hình ngôn ngữ lớn sang bao gồm phần cứng thượng nguồn và các ứng dụng hạ nguồn.

“Trung Quốc đang tham gia vào một ‘cuộc đua AI khác biệt’ so với Mỹ, và việc sở hữu một mô hình nền tảng mạnh mẽ nhất là không đủ: người ta còn phải sở hữu những con chip, thuật toán và ứng dụng tốt nhất trên toàn bộ nền tảng AI để nổi bật trong một lĩnh vực đông đúc”, ông Chan cho hay.

Một số nguồn tin ước tính, các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ và Trung Quốc sẽ chi tổng cộng hơn 400 tỷ USD cho cơ sở hạ tầng AI trong năm nay - tương đương với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Romania, nền kinh tế lớn thứ 39 thế giới theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF).

Điều này khiến một số nhà phân tích lập luận rằng cuộc cạnh tranh AI giữa Trung Quốc và Mỹ hiện đang được thúc đẩy bởi các “siêu quy mô” - những công ty công nghệ lớn nhất thế giới với năng lực vượt trội trên toàn bộ nền tảng AI.

Cạnh tranh về quy mô

Hiện tại, cả Washington và Bắc Kinh đều ủng hộ mạnh mẽ ngành công nghiệp AI trong nước.

“Kế hoạch hành động AI” của chính quyền Trump, được công bố hồi tháng Bảy, nhằm mục đích thúc đẩy xuất khẩu công nghệ “AI Mỹ” ra toàn cầu, dẫn đầu là Nvidia và OpenAI – “hai đầu tàu” về công nghệ của Washington.

Trong khuôn khổ hợp tác, Nvidia đang hỗ trợ OpenAI thiết lập các trung tâm dữ liệu “tự lưu trữ” của riêng mình. Trước đây, công ty khởi nghiệp này vẫn phải dựa vào Microsoft để dịch vụ lưu trữ.

Động thái này cũng có thể cho phép OpenAI bắt kịp với xAI của Elon Musk - người sáng lập Tesla, đang xây dựng các trung tâm dữ liệu Colossus của riêng mình tại Memphis, Tennessee.

Bên cạnh các thỏa thuận gần đây với Advanced Micro Devices (AMD) và Samsung Electronics, cũng như khoản tài trợ 500 tỷ USD được cam kết cho dự án Stargate - liên doanh của OpenAI với SoftBank Group và Oracle - các thỏa thuận điện toán của công ty khởi nghiệp này đã lên tới ít nhất 1 nghìn tỷ USD, chỉ riêng trong năm 2025.

Sam Altman, Giám đốc điều hành của OpenAI cũng tiết lộ trong một podcast hôm 9/10 rằng các thương vụ hợp tác có thể được công bố “trong những tháng tới”.

Trung Quốc cũng có một số lượng lớn các công ty siêu quy mô, nhưng theo giới quan sát, quy mô xét về tương quan thì vẫn còn kém xa các đối thủ Mỹ.

Theo Synergy Research Group, ba công ty lớn của Mỹ - Amazon Web Services, Microsoft Azure và Google – hiện chiếm khoảng 63% thị trường điện toán đám mây toàn cầu trị giá 900 tỷ USD. Tại Trung Quốc, công ty nghiên cứu Omdia chuyên về AI và điện toán đám mây Alibaba Cloud đang dẫn đầu với 36% thị phần.

Tổng giám đốc điều hành Tập đoàn Alibaba Eddie Wu Yongming phát biểu tại Hội nghị Apsara hồi tháng 9/2025 tại Hàng Châu, Trung Quốc. (Nguồn: Weibo)

Tại một hội nghị vào tháng 9, Tổng giám đốc điều hành Tập đoàn Alibaba Eddie Wu Yongming đã công bố khoản chi tiêu bổ sung cho cơ sở hạ tầng AI, vượt xa cam kết ban đầu 53 tỷ USD được công bố hồi đầu năm.

Tập đoàn cho biết, khoản tiền bổ sung này sẽ hỗ trợ cho kế hoạch mở rộng trung tâm dữ liệu ở nước ngoài lớn nhất từ trước đến nay của công ty, bao gồm các trung tâm đầu tiên tại Brazil, Pháp và Hà Lan.

Cũng theo ông Wu Yongming, nhu cầu từ nước ngoài đã “vượt xa” tốc độ tăng trưởng trong nước.

Dù đã đạt được những bước tiến lớn, các công ty Trung Quốc vẫn cách xa đáng kể so với các đối thủ Mỹ về mặt đầu tư. Cam kết chi tiêu trong ba năm của Tập đoàn Alibaba vẫn nhỏ hơn số tiền chi tiêu trong một năm của các công ty siêu quy mô lớn của Mỹ.

OpenAI hiện được định giá 500 tỷ USD, trong khi công ty phát triển mô hình AI của Mỹ, Anthropic, đã chứng kiến mức định giá tăng gần gấp ba lần, lên 183 tỷ USD sau vòng gọi vốn hồi tháng 9.

Trong khi đó, các công ty khởi nghiệp hàng đầu của Trung Quốc như Moonshot AI và Z.ai, đang được định giá lần lượt là 3,3 tỷ USD và 5,6 tỷ USD.

Trung Quốc dẫn đầu "cuộc đua robot"

Theo Liên đoàn Robot quốc tế, Trung Quốc hiện dẫn đầu thế giới về số lượng robot công nghiệp được lắp đặt, với con số kỷ lục 2,027 triệu robot đang hoạt động. Thị trường robot hình người của nước này cũng chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng, với các công ty khởi nghiệp nổi bật như AgiBot có trụ sở tại Thượng Hải và Unitree Robotics có trụ sở tại Hàng Châu.

Tháng 3/2025, lần đầu tiên Bắc Kinh chỉ định AI được tích hợp vào máy móc vật lý sẽ là một ngành công nghiệp trọng điểm trong tương lai.

Từ đó, các nhà chức trách đã vạch ra kế hoạch thúc đẩy việc áp dụng robot trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm sản xuất, hàng không vũ trụ và hậu cần.

Theo công ty tư vấn IT Juzi, sự hỗ trợ của chính phủ đã lan tỏa đến cấp độ doanh nghiệp, với gần một nửa số tiền gây quỹ AI trong năm nay được hướng đến các công ty khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo.

Trong một bài đăng gần đây, Martin Casado và Anne Neuberger, lần lượt là đối tác chung và cố vấn cấp cao tại Công ty đầu tư mạo hiểm Andreessen Horowitz ở Thung lũng Silicon, cho biết: “Trung Quốc vượt xa trong cuộc đua về sức mạnh phần cứng của AI – robot. Chúng ta bắt đầu thấy AI được cài đặt vào thế giới vật lý – với đỉnh cao là những robot đa năng thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau trong các ứng dụng, từ sản xuất, dịch vụ đến quốc phòng. Quốc gia đặt cược vào tương lai đó là Trung Quốc, chứ không phải Mỹ”.

Cũng có nhiều dấu hiệu cho thấy Mỹ cũng đang ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng AI trong công nghệ cứng. OpenAI được cho là đang tăng cường tuyển dụng cho nhóm robot của mình và đã hợp tác với công ty khởi nghiệp xe tự hành Applied Intuition

Tuy nhiên, hiện tại không có công ty robot công nghiệp nào trong “bốn ông lớn” thế giới – ABB Robotics, Fanuc, Kuka và Yaskawa Electric – có trụ sở tại Mỹ.

Vẫn chưa ngã ngũ liệu Mỹ hay Trung Quốc sẽ giành chiến thắng trên đường đua làm chủ AI nhưng với những động thái gần đây của cả hai cường quốc và là “kỳ phùng địch thủ”, sân chơi này được dự báo sẽ ngày càng sôi động trong thời gian tới.

(theo SCMP)

Sơn Ca