Toàn cảnh đòn pháp lý của Moscow với châu Âu quanh chuyện tài sản Nga

Ngày 12-12, Ngân hàng Trung ương Nga (BoR) tuyên bố đệ đơn kiện trung tâm lưu ký chứng khoán Euroclear (Bỉ) lên Tòa án Trọng tài Moscow. Đây được xem là động thái "phủ đầu" trước các kế hoạch của Liên minh châu Âu (EU) nhằm đóng băng vĩnh viễn hoặc sử dụng tài sản của Nga.

Theo thông tin mà cơ quan báo chí của Ngân hàng Trung ương Nga cung cấp cho hãng tin TASS, vụ kiện nhằm yêu cầu bồi thường các thiệt hại do những hành động mà phía Nga cáo buộc là bất hợp pháp từ phía Euroclear gây ra.

Căn cứ khởi kiện và phạm vi thiệt hại

Đơn kiện của BoR tập trung vào việc thu hồi các khoản thiệt hại tài chính. Cơ quan này cho biết tổng số tiền yêu cầu bồi thường bao gồm: số vốn bị phong tỏa, giá trị của số chứng khoán bị chặn giao dịch và các khoản lợi nhuận bị thất thoát.

Ngân hàng Trung ương Nga. Ảnh: cbr.ru

Tuy nhiên, con số cụ thể trong đơn kiện chưa được công bố.

Phía BoR khẳng định việc đệ đơn kiện vào thời điểm này là một biện pháp mang tính chất phòng ngừa. Động thái này nhằm đối phó các kế hoạch đã được Ủy ban Châu Âu (EC) công bố chính thức về việc đóng băng vĩnh viễn các quỹ của Ngân hàng Trung ương Nga, cũng như ý định chuyển giao tài sản của cơ quan này cho bên thứ ba.

Cơ quan quản lý tiền tệ của Nga nhấn mạnh sẽ thách thức mọi hành vi sử dụng tài sản trái phép.

"Các cơ chế mà EC dự kiến áp dụng để sử dụng trực tiếp hoặc gián tiếp tài sản của cơ quan quản lý là bất hợp pháp, trái với luật pháp quốc tế và vi phạm các nguyên tắc về quyền miễn trừ chủ quyền đối với tài sản quốc gia" - BoR tuyên bố.

Cơ chế thi hành án

Về quy trình bồi thường, cơ quan báo chí của BoR cho biết trình tự thi hành án đối với tài sản của Euroclear sẽ được xác định sau khi phán quyết của tòa án có hiệu lực pháp luật.

Nhận định về khả năng thu hồi tài sản, Luật sư Dmitry Grigoriadi - chuyên gia tại Viện Kinh tế Tăng trưởng P.A. Stolypin (Nga) - cho rằng nếu yêu cầu khởi kiện được tòa chấp thuận, BoR hoàn toàn có thể thu hồi nợ từ Euroclear bằng cách sử dụng chính các quỹ của tổ chức lưu ký này đang nằm trong quyền tài phán của Nga.

Bối cảnh căng thẳng về tài sản bị phong tỏa

Vụ kiện diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Nga và phương Tây về số phận các tài sản của Moscow bị đóng băng.

Trước đó, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot thông báo các nước EU đang chuẩn bị thảo luận về việc gia hạn lệnh đóng băng tài sản của Nga thêm ít nhất 2 năm nữa.

Ủy ban Châu Âu (EC) kỳ vọng sẽ đạt được quyết định tại hội nghị thượng đỉnh ngày 18 và 19-12 tới đây để thực hiện việc tịch thu 210 tỉ euro tài sản của Nga. Trong đó, phần lớn số tiền này (khoảng 185 tỉ euro) đang bị phong tỏa trên nền tảng của Euroclear tại Bỉ.

Tuy nhiên, Bỉ hiện đang phản đối quyết định này. Brussels yêu cầu các đảm bảo ràng buộc về mặt pháp lý từ tất cả các nước EU về việc sẽ bồi thường cho Bỉ những tổn thất tài chính có thể xảy ra từ các biện pháp trả đũa của Nga.

Phản ứng từ phía Moscow

Giới chức cấp cao Nga đã liên tục đưa ra các cảnh báo gay gắt.

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: TASS

Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh việc tịch thu tài sản của Nga đang được thảo luận tại châu Âu sẽ bị coi là một hành vi trộm cắp.

Bộ trưởng Tư pháp Nga Konstantin Chuychenko nói với TASS rằng giới lãnh đạo Bỉ đã được thông báo về các phương án đáp trả của Nga đối với khả năng phương Tây tịch thu tài sản.

Người phát ngôn Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov khẳng định Moscow sẽ "không để yên" cho những hành động như vậy mà không có sự đáp trả tương xứng.

Ông Peskov cảnh báo rằng các hành động của EU nhằm tịch thu tài sản bị đóng băng của Nga sẽ dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống Bretton Woods, phá vỡ "toàn bộ nền tảng và nguyên tắc của hệ thống tài chính quốc tế".

Hệ thống Bretton Woods là hệ thống tiền tệ quốc tế được thành lập năm 1944 tại TP Bretton Woods (bang New Hampshire, Mỹ), dẫn đến sự hình thành của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB).

DƯƠNG KHANG