Tình hình Trung Đông ngày 13/8: 5 cường quốc phương Tây cùng lên tiếng

5 cường quốc phương Tây lên tiếng

Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 12/8 đã cùng với các nhà lãnh đạo của Pháp, Đức, Italy, Anh thảo luận về việc hạ nhiệt căng thẳng ở Trung Đông và lệnh ngừng bắn ở Gaza, Nhà Trắng cho biết.

Trong một tuyên bố chung do Nhà Trắng công bố, các nhà lãnh đạo của cả 5 quốc gia cho biết họ ủng hộ lời kêu gọi từ Mỹ, Qatar và Ai Cập về việc nối lại các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn ở Gaza để hoàn tất một thỏa thuận càng sớm càng tốt.

Tổng thống Biden đã đưa ra đề xuất ngừng bắn 3 giai đoạn trong bài phát biểu vào ngày 31/5. Kể từ đó, Washington và các nhà trung gian khu vực đã cố gắng sắp xếp thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza để đổi lấy con tin nhưng đã gặp phải nhiều trở ngại. Gần đây, Mỹ, Ai Cập, và Qatar đã đề xuất một vòng đàm phán ngừng bắn mới vào ngày 15/8.

Người dân lỉnh kỉnh đồ đạc rời đi sau khi quân đội Israel cảnh báo sơ tán tại thành phố Hamad ở Khan Younis, Dải Gaza, ngày 11/8/2024. Ảnh: Getty Images

Tuyên bố chung hôm 12/8 nhấn mạnh rằng "không còn thời gian để mất nữa". Tuyên bố cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với Israel trước bất kỳ mối đe dọa nào từ Iran đồng thời thúc giục phân phối và chuyển hàng viện trợ cho Gaza.

Nguy cơ xảy ra một cuộc chiến rộng lớn hơn ở Trung Đông đã gia tăng sau vụ ám sát gần đây đối với thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh ở Tehran và chỉ huy quân sự Hezbollah Fuad Shukr ở Beirut.

"Chúng tôi kêu gọi Iran ngừng đe dọa tấn công quân sự vào Israel và thảo luận về hậu quả nghiêm trọng đối với an ninh khu vực nếu một cuộc tấn công như vậy xảy ra", tuyên bố chung từ Mỹ và các đồng minh châu Âu cho biết thêm.

Trong một diễn biến khác, phóng viên Barak Ravid của trang Axios hôm 12/8 trích dẫn một nguồn tin cho biết trên mạng xã hội rằng Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken dự kiến sẽ đến Trung Đông vào ngày 13/8 trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở khu vực.

Ông Blinken đã lên kế hoạch dừng chân tại Qatar, Ai Cập, Israel và có thể là Iran. "Chuyến đi (đến Iran) chưa phải là chuyến đi cuối cùng vì giống như mọi người khác, ông Blinken đang chờ xem liệu Iran có tấn công hay không", phóng viên Ravid viết trên X.

Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby hôm 12/8 cho biết, Mỹ đã chuẩn bị cho khả năng xảy ra những cuộc tấn công đáng kể của Iran hoặc các lực lượng ủy nhiệm của nước này ở Trung Đông ngay trong tuần này, và Mỹ đã tăng cường lực lượng của mình trong khu vực.

Đằng sau việc Mỹ nối lại thỏa thuận vũ khí với Ả Rập Xê-út

Mỹ hôm 12/8 xác nhận sẽ tiếp tục bán vũ khí tấn công cho Ả Rập Xê-út trong bối cảnh những cân nhắc về địa chính trị đã thay đổi đáng kể, nhường chỗ cho hy vọng của Washington rằng Riyadh sẽ đóng một vai trò trong việc giải quyết xung đột ở Gaza.

Hơn 3 năm sau khi các giới hạn được Washington đưa ra với lý do liên quan đến các cuộc không kích của Ả Rập Xê-út ở Yemen, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, họ sẽ tiếp tục bán vũ khí cho Riyadh "theo trình tự thông thường".

"Ả Rập Xê-út vẫn là đối tác chiến lược chặt chẽ của Mỹ và chúng tôi mong muốn tăng cường mối quan hệ đối tác đó", người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ, Vedant Patel, nói với các phóng viên.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) được Thái tử Mohammed bin Salman chào đón tại Cung điện Hoàng gia Alsalam ở Jeddah, Ả Rập Xê-út, năm 2022. Ảnh: Anadolu

Liên Hợp Quốc, với sự hỗ trợ của Mỹ, đã làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn ở Yemen vào đầu năm 2022 và phần lớn đã được thực hiện. Kể từ khi có lệnh ngừng bắn, "không có một cuộc không kích nào của Ả Rập Xê-út vào Yemen và hỏa lực xuyên biên giới từ Yemen vào Ả Rập Xê-út phần lớn đã dừng lại", ông Patel cho biết.

"Kể từ thời điểm đó, Ả Rập Xê-út đã hoàn thành nhiệm vụ của họ và chúng tôi đã chuẩn bị hoàn thành nhiệm vụ của mình", vị phát ngôn viên tiếp tục.

Tình hình khu vực càng trở nên rối rắm kể từ khi xung đột Israel-Hamas tái bùng phát ở Dải Gaza từ ngày 7/10 năm ngoái.

Trong khi Mỹ, Anh và gần đây là Israel đã tấn công các mục tiêu của Houthi ở Yemen, thì Ả Rập Xê-út chỉ đứng ngoài quan sát. Houthi tuyên bố thực hiện các cuộc tấn công vào các tàu ở Biển Đỏ nhằm thể hiện sự đoàn kết với Gaza.

Hồi tháng 4, Ả Rập Xê-út đã hợp tác với Mỹ, cùng với Jordan và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), trong việc đẩy lùi một loạt tên lửa và máy bay không người lái của Iran nhằm vào Israel để đáp trả cuộc tấn công của Israel vào một tòa nhà ngoại giao của Iran ở Syria.

Mỹ đang hy vọng nhận được sự hỗ trợ từ các đối tác Ả Rập trong bối cảnh Iran đe dọa sẽ trả đũa Israel thêm một lần nữa vì vụ ám sát thủ lĩnh chính trị của Hamas Ismail Haniyeh tại Tehran.

Minh Đức (Theo CGTN, The Guardian, SwissInfo)