Thiếu phụ tùng, hải quân Mỹ phải 'xẻ thịt' tàu ngầm hạt nhân và tiêm kích hạm

Báo cáo của GAO được công bố ngày 29/9, theo đó Mỹ đang đối mặt với tình trạng thiếu phụ tùng nghiêm trọng, khiến các kỹ thuật viên Hải quân buộc phải tháo linh kiện quan trọng từ tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia và máy bay chiến đấu F/A-18 Super Hornet để giữ cho các đơn vị khác hoạt động bình thường.

Tình trạng này là hệ quả từ nhiều nguyên nhân: chậm trễ trong sản xuất phụ tùng, hợp đồng cung ứng độc quyền, và việc chính phủ không nắm quyền truy cập thiết kế kỹ thuật để sao chép bộ phận từ nhà sản xuất thứ ba.

Với tiêm kích F/A-18, các kỹ thuật viên cho biết họ đã bị “khóa” không được quyền sở hữu dữ liệu thiết kế đối với cáp tần số vô tuyến suốt hơn 10 năm, khiến công tác bảo trì phụ thuộc hoàn toàn vào nhà cung cấp gốc.

Khi cần phụ tùng, đội bảo trì thường phải lấy linh kiện từ các máy bay không còn hoạt động để sử dụng cho máy bay đang bay.

Tình trạng tương tự cũng xảy ra với tàu ngầm lớp Virginia. Nhiều bộ phận mà tàu ngầm cần thay thế nằm dưới quyền sở hữu dữ liệu kỹ thuật của các nhà thầu gốc (OEM).

Khi họ không giao linh kiện đúng hạn, đội kỹ thuật buộc phải tháo các linh kiện từ tàu ngầm khác, khiến con tàu bị tháo dỡ linh kiện phải tạm ngừng hoạt động cho đến khi được hoàn trả.

Việc tháo phụ tùng từ khí tài đang hoạt động khác rõ ràng là biện pháp tạm thời, nhưng nó tạo ra rủi ro về khả năng sẵn sàng chiến đấu của cả đội tàu và máy bay.

Một chiếc máy bay hoặc tàu bị rút linh kiện sẽ không thể hoạt động cho đến khi được phục hồi đầy đủ.

Điều này làm gia tăng gánh nặng bảo trì, tăng chi phí và làm giảm hiệu quả sử dụng đội khí tài chiến lược.

GAO cũng mở rộng điều tra sang các chương trình khác như F-35, tàu tác chiến ven biển (LCS), và xe thiết giáp Stryker.

Tình trạng thiếu quyền truy cập dữ liệu kỹ thuật, chậm trễ giao phụ tùng và sự phụ thuộc vào các nhà thầu thương mại được nêu là điểm nghẽn chung ảnh hưởng đến tiến độ sửa chữa và khả năng hỗ trợ kỹ thuật.

Một điểm đáng chú ý: ngay cả khi các nhà thầu gốc không giao phụ tùng đúng hạn, họ cũng có quyền từ chối sửa chữa nếu không giám sát hoặc tham gia trực tiếp.

Trong một trường hợp, một động cơ thủy lực của tàu LCS bị hỏng nhưng OEM từ chối sửa chữa nếu không có sự tham gia của bên họ.

Điều này khiến việc sửa chữa bị đình trệ cho đến khi OEM sắp xếp can thiệp.

Với các dự án F-35, tình trạng trầy xước, hao mòn thân vỏ là vấn đề thường xuyên, nhưng đội bảo trì thường không thể tự khắc phục do không có dữ liệu kỹ thuật chi tiết.

Họ phải phụ thuộc nhà thầu để can thiệp — điều này kéo dài thời gian sửa chữa và làm tăng chi phí.

Từ góc nhìn chiến lược, tình trạng này không chỉ là vấn đề kỹ thuật nhỏ. Nó lộ rõ hạn chế trong cách Mỹ quản lý chuỗi cung ứng quốc phòng.

Khi quyền sở hữu dữ liệu kỹ thuật, độc quyền sản xuất và khả năng sao chép bị giới hạn, năng lực tự chủ trong bảo trì và sửa chữa của lực lượng vũ trang gần như bị bó buộc.

Khi đối mặt với xung đột kéo dài, khả năng duy trì hoạt động liên tục của tàu chiến, máy bay trở thành nhân tố sống còn.

Hiện tại, Mỹ đang sử dụng biện pháp “xẻ thịt” để lấy linh kiện bù đắp là một giải pháp tạm bợ nhiều rủi ro.

Việt Hùng

Theo Business Insider, AFP, AP