Thị trường M&A phục hồi sau biến động, vốn chảy mạnh vào ngành công nghệ

Ngày 3-10, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (UBCTQG) vừa công bố báo cáo công tác kiểm soát tập trung kinh tế (TTKT) năm 2024.

Theo quy định, TTKT được thực hiện dưới các hình thức như sáp nhập (M&A), hợp nhất, mua lại, liên doanh và các hình thức khác.

Tổng giá trị giao dịch M&A ngành công nghệ đạt 31,65 ngàn tỉ đồng

Theo UBCTQG chỉ ra, thị trường M&A tại Việt Nam giai đoạn 2021-2024 có sự biến động đáng kể.

Năm 2021, thị trường khởi đầu sôi động với đỉnh điểm là quý II, giá trị giao dịch đạt 57,5 ngàn tỉ đồng. Đà tăng trưởng bùng nổ mạnh mẽ trong quý II-2022 với giá trị kỷ lục 108,1 ngàn tỉ đồng cùng 72 thương vụ được thực hiện.

Tuy nhiên, từ nửa cuối năm 2022, thị trường bắt đầu suy giảm. Đà giảm này kéo dài đến quý IV-2023 khi giá trị giao dịch chỉ còn 3,7 ngàn tỉ đồng- mức thấp nhất trong cả giai đoạn.

Số lượng giao dịch cũng liên tục đi xuống, nhiều quý trong năm 2023 chỉ ghi nhận khoảng 30-35 thương vụ.

Năm 2024, dù có sự phục hồi nhẹ về số lượng, giá trị giao dịch vẫn ở mức thấp hơn so với giai đoạn đỉnh cao. Điều này cho thấy thị trường M&A Việt Nam vẫn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như chính sách vĩ mô, biến động kinh tế và niềm tin của nhà đầu tư.

Báo cáo năm 2024 cho thấy sự phân hóa rõ rệt về giá trị giao dịch M&A giữa các ngành. Dẫn đầu là ngành công nghệ với tổng giá trị giao dịch đạt 31,65 ngàn tỉ đồng, phản ánh xu hướng đầu tư mạnh mẽ vào đổi mới, số hóa. Bất động sản cho thấy sự quan tâm lớn của nhà đầu tư với giá trị giao dịch đạt 27,5 ngàn tỉ đồng.

Ngành tiêu dùng và bán lẻ xếp thứ ba với 26,47 ngàn tỉ đồng, thể hiện nhu cầu mở rộng hệ thống phân phối. Ở chiều ngược lại, một số lĩnh vực ghi nhận giá trị giao dịch thấp hơn, thể hiện sự thận trọng của giới đầu tư, như tài chính (0,57 ngàn tỉ đồng) và dịch vụ (1,02 ngàn tỉ đồng).

Đáng chú ý, lĩnh vực vận tải không ghi nhận giao dịch nào, điều này có thể phản ánh những thách thức đặc thù của ngành.

Năm 2024 hình thức mua lại doanh nghiệp chiếm đa số

Hình thức mua lại doanh nghiệp chiếm nhiều nhất

Theo UBCTQG, tương đồng với xu hướng phục hồi trên toàn cầu, M&A tại Việt Nam ghi nhận sự gia tăng về số lượng giao dịch thông báo đến cơ quan này.

Cụ thể, trong năm 2024, có 197 hồ sơ thông báo TTKT nộp lên UBCTQG, tăng 8,7% so với năm trước. Cơ quan này đã tiếp nhận 140 hồ sơ, với hơn 500 doanh nghiệp tham gia.

Trong đó, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chiếm đa số với 286 đơn vị, còn lại là 268 doanh nghiệp trong nước.

Về hình thức giao dịch TTKT, mua lại doanh nghiệp là phương thức chiếm đa số, theo sau là sáp nhập và liên doanh.

Về lĩnh vực, các hồ sơ thông báo, giao dịch TTKT diễn ra ở nhiều lĩnh vực từ sản xuất, kinh doanh hàng hóa, cung ứng dịch vụ đến bất động sản, năng lượng và khoáng sản.

Đáng chú ý, có đến 69% thông báo giao dịch TTKT thuộc bốn nhóm ngành chính gồm: bất động sản, dịch vụ, năng lượng - khoáng sản và công nghiệp.

Theo xu hướng toàn cầu và Việt Nam, lĩnh vực công nghệ thông tin - viễn thông (ICT) cũng cho thấy sự sôi động. Giai đoạn 2021 - 2024, UBCTQG đã tiếp nhận, xử lý 11/13 hồ sơ thông báo TTKT trong lĩnh vực ICT, chủ yếu liên quan đến hoạt động công nghiệp phần mềm và viễn thông.

Các thương vụ liên quan đến hoạt động công nghiệp phần mềm rất đa dạng, từ phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế, phần mềm hệ thống cho giáo dục, đến các phần mềm chuyên dụng được thiết kế theo yêu cầu của khách hàng.

Tất cả các vụ việc trong lĩnh vực ICT đều là giao dịch mua lại doanh nghiệp, với thị phần kết hợp trên thị trường liên quan ước tính từ 0-5%.

TÚ UYÊN