Tết Nguyên đán 2026 có thể lạnh hơn so với các năm trước

Thông tin được ông Hoàng Đức Cường, Phó Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn chia sẻ tại Họp báo thường kỳ tháng 11/2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức sáng 4/12

Thiên tai 2025, nhiều kỷ lục cực đoan trên thế giới

Ông Hoàng Đức Cường thông tin, năm 2025 đã chứng kiến nhiều kỷ lục về thiên tai khí tượng thủy văn được ghi nhận, trên thế giới, nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tại nhiều nơi được ghi nhận vượt 48 độ C, thiết lập kỷ lục mới về số ngày liên tiếp có nhiệt độ cực đại (Hoa Kỳ, Thổ Nhĩ Kỳ, tháng 7/2025).

Tại Bắc Đại Tây Dương, nhiệt độ bề mặt nước biển (SST) tiếp tục duy trì kỷ lục cao nhất vượt 25,5 độ C vào cuối mùa hè, cung cấp nguồn năng lượng chưa từng có cho các xoáy thuận nhiệt đới, hậu quả là sự tan băng kỷ lục, như ở Tây Nam Greenland, ước tính đã mất tới 300 tỷ tấn băng chỉ trong mùa hè 2025 góp phần đáng kể vào mức dâng mực nước biển toàn cầu.

Họp báo thường kỳ tháng 11/2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức sáng 4/12. Ảnh: N.H

Năm 2025 đã thiết lập những kỷ lục đáng lo ngại về cường độ và số lượng xoáy thuận nhiệt đới khi tại Đại Tây Dương ghi nhận 10 cơn bão lớn (cấp 3 trở lên), vượt qua các kỷ lục trước đó, hiện tượng bão tăng cường độ nhanh chóng đã trở nên phổ biến, siêu bão "Phượng Hoàng" ở Tây Bắc Thái Bình Dương đã tăng từ cấp 1 lên cấp 5 (sức gió trên 250 km/h chỉ trong vòng 24 giờ (9/2025).

Bên cạnh đó, nhiều đợt lũ, ngập lụt và lũ quét cũng được ghi nhận, đặc biệt là các đợt lũ lụt và sạt lở đất vô cùng nghiêm trọng như tại Sumatra, Indonesia (11-12/2025) khiến trên 700 người thiệt mạng và hàng trăm người mất tích, Pakistan (6-6/2025) khiến hơn 1.000 người thiệt mạng, trận lũ quét tại Taxas, Hoa Kỳ (7/2025) khiến 135 người thiệt mạng.

Một điều đáng chú ý là trạm Bạch Mã (Việt Nam) đã ghi nhận lượng mưa cực đoan lên tới 1.739 mm chỉ trong vòng 24 giờ (10/2025), được Tổ chức Khí tượng thế giới (đang xác nhận) là một trong những sự kiện mưa 24 giờ lớn nhất được biết đến trên thế giới.

Tại Việt Nam, năm 2025 được ghi nhận là một năm có diễn biến thiên tai khí tượng thủy văn cực kỳ bất thường và dị thường, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng trên cả nước. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính đến hết tháng 11/2025 đã vượt 85.000 tỷ đồng và đã có 409 người chết và mất tích tính đến cuối tháng 11/2025.

Tính đến hết tháng 11/2025, đã có 21 cơn bão/áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) (15 bão, 6 ATNĐ) hoạt động trên Biển Đông và trở thành năm có số lượng bão/ATNĐ hoạt động nhiều nhất trên Biển Đông kề từ khi có số liệu quan trắc (từ năm 1961), năm nhiều nhất trước đó là 2017 với 20 cơn bão/ATNĐ (16 bão, 4 ATNĐ).

Ngoài kỷ lục về số lượng bão/ATNĐ, mùa bão năm 2025 còn ghi nhận một số tính chất đặc biệt, bất thường và cực đoan. Cụ thể, cơn bão số 1 (WUTIP) là cơn bão đầu tiên xuất hiện trên Biển Đông trong tháng 6 sau hơn 40 năm; cơn bão số 9 (RAGASA) với cường độ mạnh cấp 17, giật trên cấp 17 đã trở thành cơn bão mạnh nhất từng hoạt động trên khu vực Biển Đông); ATNĐ cuối tháng 11, bắt nguồn từ cơn bão Senyar di chuyển từ khu vực Ấn Độ Dương sang khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương.

“Trong quá khứ đã từng có áp thấp nhiệt đới hoặc bão đi từ Tây Thái Bình Dương sang Ấn Độ Dương, nhưng chiều ngược lại thì chưa từng ghi nhận trong lịch sử khí tượng”, ông Hoàng Đức Cường nói.

Trong năm 2025, tình hình lũ lụt nghiêm trọng đã xảy ra trên diện rộng, với mực nước đỉnh lũ trên các sông vượt mốc lịch sử ở cả Bắc Bộ, Trung Bộ, cao nguyên Trung Bộ, hạ lưu sông Cửu Long. Chưa năm nào ghi nhận lũ đặc biệt lớn, lũ lịch sử cùng xuất hiện trong 1 năm tại 20 con sông như sông Cầu (Thái Nguyên, Bắc Ninh), sông Thuơng (Bắc Ninh), sông Chung (Lạng Sơn), sông Bằng Giang (Cao Bằng), sông Lô (Tuyên Quang), sông Ngòi Hút, Ngòi Thia (Lào Cai), thượng lưu sông Mã và sông Bưởi, sông Yên (Thanh Hóa), thượng lưu sông Cả (Nghệ An), sông Bồ (Tp Huế), sông Vu Gia - Thu Bồn (Đà Nẵng), sông Kỳ Lộ, sông Ba (Đắk Lắk), sông Dinh Ninh Hòa (Khánh Hòa), sông Lũy (Lâm Đồng), hạ lưu sông Tiền (Vĩnh Long, Đồng Tháp), hạ lưu sông Hậu (An Giang, Cần Thơ).

Đặc biệt nghiêm trọng là trận lũ lụt lịch sử tại Phú Yên (nay là khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk) vào năm 2025 là một phần của đợt thiên tai lớn tại miền Trung và Tây Nguyên, được đánh giá là vượt qua đỉnh lũ lịch sử năm 1993 trên lưu vực sông Ba.

“Hoạt động bão bất thường, lũ lớn nghiêm trọng, diện rộng bất thường trong năm 2025 tại Việt Nam cũng như trên thế giới là một minh chứng rõ ràng cho thấy quy luật lũ truyền thống đang thay đổi, phản ánh xu hướng thời tiết ngày càng cực đoan, khó lường do tác động của biến đổi khí hậu”, ông Hoàng Đức Cường nói.

Dự báo thiên tai cuối năm 2025, đầu năm 2026

Về nguyên nhân, các nhà khoa học trên thế giới và tại Việt Nam vẫn đang nghiên cứu và sẽ có các báo cáo đánh giá từ nhiều góc độ khác nhau.

Ông Hoàng Đức Cường, Phó Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn chia sẻ tại Họp báo. Ảnh: N.H

Về dự báo diễn biến thiên tai, trước hết là áp thấp nhiệt đới. Hiện tại, một áp thấp nhiệt đới đang hoạt động ở phía đông khu vực miền Trung Philippines, cách Philippines khoảng 1.000 km, di chuyển chậm. Theo dự báo sơ bộ, áp thấp này có khả năng mạnh lên thành bão và đi vào biển Đông, có thể trở thành bão số 16. Diễn biến của bão trên biển Đông sẽ rất phức tạp, do thời điểm này có sự tác động đồng thời của các đợt gió mùa lạnh, ảnh hưởng đến hướng đi và cường độ.

Nhận định sơ bộ cho thấy bão số 16 (nếu hình thành) có khả năng hướng về đất liền khu vực Trung Bộ, gây mưa vừa đến mưa to, đặc biệt từ Nam Quảng Trị đến Bắc Bình Thuận. Mưa lớn có thể dẫn đến nguy cơ lũ quét và sạt lở đất, nhất là ở các vùng núi và ven sông. Tổng thể, từ nay đến đầu năm 2026, hiện tượng La Ninã vẫn duy trì, gây nhiệt độ thấp và lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm, và dự kiến đến khoảng tháng 5-6, La Ninã sẽ kết thúc, chuyển sang pha khí hậu trung tính.

Với tình hình hiện tại, dự báo từ nay đến hết tháng 12 có thể xuất hiện 1-2 cơn bão trên biển Đông, trong đó có khả năng là bão số 16, và tiếp theo vẫn có thể xuất hiện thêm các áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông. Tuy nhiên, tác động chính xác đến đất liền Việt Nam vẫn cần theo dõi chặt chẽ và sẽ được cập nhật thường xuyên.

Về Bắc Bộ, trong tháng 12, dự báo không khí lạnh tiếp tục hoạt động nhưng mức độ không quá mạnh. Tần suất và cường độ các hiện tượng thời tiết vẫn gia tăng, chủ yếu ảnh hưởng đến khu vực miền núi. Sang tháng 1 và tháng 2/2026, không khí lạnh sẽ có xu hướng mạnh hơn, ảnh hưởng cả đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, gây ra các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt trong dịp nghỉ lễ Dương lịch và Tết Nguyên đán.

“Nhận định sơ bộ, Tết Nguyên đán 2026 có thể lạnh hơn so với các năm trước, đồng thời chịu tác động của hiện tượng La Ninã, nên cần lưu ý nguy cơ mưa lớn kèm rét đậm, rét hại”, ông Cường nói.

Nguyễn Hạnh