Tên lửa MGM-140 ATACMS cực nguy hiểm bị Nga đánh chặn

Tên lửa đạn đạo chiến thuật MGM-140 ATACMS được tạo ra vào giữa những năm 1980 vào lúc "hoàng hôn" của Chiến tranh Lạnh và được đưa vào phục vụ trong Quân đội Mỹ đầu năm 1991.

Đáng chú ý, sự ra đời của tên lửa đạn đạo chiến thuật MGM-140 đúng thời điểm diễn ra cuộc chiến do Mỹ lãnh đạo chống lại Iraq của thời Tổng thống Saddam Hussein.

MGM-140 ATACMS tham chiến lần đầu trong chiến dịch Bão táp sa mạc năm 1991. Khoảng 32 đạn tên lửa đã được phóng từ bệ phóng M270.

Trong chiến dịch Tự do Iraq năm 2003, hơn 450 tên lửa MGM-140 ATACMS đã được Mỹ bắn vào quân đội Iraq gây thiệt hại nghiêm trọng góp phần dẫn đến sự sụp đổ của quân đội nước này.

MGM-140 ATACMS là dòng tên lửa đạn đạo chiến thuật được Tập đoàn Lockheed Martin phát triển dành cho quân đội Mỹ và một số nước đồng minh.

Tên lửa đạn đạo MGM-140 ATACMS có tầm bắn từ 150 - 300 km tùy biến thể.

Tên lửa này có thể được triển khai trên nhiều nền tảng khác nhau, đa phần là các phương tiện cơ giới mặt đất với các biến thể như pháo phản lực M270 MLRS hay HIMARS.

Dù có kích thước khá lớn nhưng trên thực tế mỗi hệ thống M270 MLRS chỉ có thể mang theo 2 tên lửa MGM-140 ATACMS, con số này trên HIMARS chỉ có 1.

Sau khi được đưa vào trang bị, Lockheed Martin tiếp tục phát triển dự án ATACMS với việc cho ra đời các biến thể tiếp theo của MGM-140 gồm: MGM-140B - Block IA, MGM-164 ATACMS - Block II và MGM-168 ATACMS - Block IVA.

Mỗi biến thể được phát triển dành cho từng loại nhiệm vụ khác trong đó MGM-168 ATACMS - Block IVA sở hữu tầm bắn xa nhất lên đến 300km với khả năng mang theo một đầu đạn nổ cực mạnh, nặng 230kg.

Đạn tên lửa MGM-140 ATACMS nặng 1,6 tấn, dài 4m, đường kính thân 610 mm, có thể mang theo nhiều loại đầu đạn khác nhau bao gồm cả các loại đầu đạn phân mảnh có khả năng gây sát thương trên diện rộng.

Ngoài ra tên lửa này có thể trang bị đầu đạn hạt nhân có sức công phá từ 15-25 kt.

Tên lửa được dẫn đường bằng hệ thống định vị toàn cầu và dẫn đường quán tính cho độ chính xác cực cao.

Gần đây Mỹ đang tái khởi động chương trình chế tạo phiên bản mới của loại tên lửa này có tầm phóng lên tới 500 km.

Bên cạnh quân đội Mỹ, các tên lửa này chỉ được vận hành bởi một số đối tác như Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Lan, Romania, cũng như Hàn Quốc, Bahrain, Qatar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Úc, Đài Loan (TQ), Litva, Estonia và Ma-rốc.

Mỹ hồi tháng 10 xác nhận đã chuyển giao tên lửa đạn đạo chiến thuật MGM-140 ATACMS cho Ukraine sau thời gian dài được Kiev đề nghị.

Đây được cho là biến thể có tầm bắn khoảng 165 km, nặng hai tấn, mang đầu đạn chùm chứa 950 quả đạn con M74, được trang bị hệ thống dẫn đường quán tính.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 17/10 thông báo Kiev đã khai hỏa tên lửa ATACMS lần đầu tiên, nói thêm rằng vũ khí này đã chứng minh được "hiệu quả".

Hình ảnh vệ tinh cho thấy Ukraine có thể đã phóng tên lửa ATACMS vào các sân bay do Nga kiểm soát gần thành phố Lugansk ở miền đông và Berdyansk ở miền nam, khiến ít nhất 21 trực thăng bị phá hủy hoặc hư hỏng.

Nga từng nhiều lần tuyên bố bắn hạ tên lửa ATACMS do Ukraine phóng. Bộ Quốc phòng Nga ngày 25/10 cho biết đã đánh chặn "hai tên lửa chiến thuật ATACMS do Mỹ chế tạo.

Vừa qua Nga tiếp tục tuyên bố bắn hạ tên lửa tầm xa ATACMS do Ukraine phóng về hướng cây cầu chiến lược nối bán đảo Crimea với đất liền.

"Một quả tên lửa ATACMS bay về hướng cầu Crimea đã bị bắn hạ trên biển Azov. Lực lượng phòng không đã ứng phó kịp thời và chính xác, chặn đứng thêm một hành động khiêu khích từ Kiev", Vladimir Saldo, tỉnh trưởng Kherson do Nga bổ nhiệm, viết trên Telegram hôm 22/12.