Tăng tính chủ động trong năm học mới

Các giáo viên Trường tiểu học Kỳ Phương (phường Hoành Sơn, tỉnh Hà Tĩnh) rà soát, sửa sang cơ sở vật chất chuẩn bị năm học mới.

Năm học 2025-2026, Trường trung học cơ sở Kỳ Phương, phường Hoành Sơn sẽ chào đón 1.100 em học sinh. So với năm học trước, số học sinh năm nay tăng 120 em ở ba lớp đầu cấp.

Để chuẩn bị cho năm học mới, ngay từ những ngày đầu tháng 8, Ban giám hiệu nhà trường đã huy động các thầy, cô giáo vệ sinh lớp học, khuôn viên nhà trường và chỉnh trang một số thiết bị dạy học.

Thầy giáo Dương Thăng Long, Hiệu trưởng Trường trung học cơ sở Kỳ Phương cho biết: Theo kế hoạch, năm học này nhà trường sẽ tổ chức dạy học hai buổi/ngày đối với tất cả các lớp học. Để giải quyết việc thiếu phòng học, trước mắt nhà trường sẽ sử dụng một số phòng chức năng làm phòng học.

Riêng về đội ngũ nhà giáo, đến thời điểm này, nhà trường vẫn chưa nhận được thông báo cụ thể về việc bổ sung tỷ lệ giáo viên còn thiếu. Qua rà soát số lượng học sinh và định mức phân bổ giáo viên hiện nay, nhà trường thiếu 18 giáo viên.

Theo thầy Dương Thăng Long, thực trạng thiếu giáo viên đã tồn tại từ lâu, trước đây để giải quyết vấn đề này, Ủy ban nhân dân thị xã Kỳ Anh (cũ) đã đồng ý cho phòng giáo dục và các trường học thực hiện ký hợp đồng lao động theo Nghị định số 111 của Chính phủ để bổ sung số giáo viên còn thiếu.

Từ ngày 1/7, đơn vị hành chính cấp huyện giải thể, việc ký lao động theo diện hợp đồng này cũng hết hiệu lực, đến nay nhà trường chưa nhận được thông báo mới của cấp có thẩm quyền. Tương tự phường Hoành Sơn, tình trạng thiếu giáo viên đã diễn ra hàng chục năm nay tại các trường học tại phường Vũng Áng.

Theo số liệu thống kê của Ủy ban nhân dân phường, bước vào năm học mới, các trường học do phường quản lý hiện thiếu 42 giáo viên. Đại diện lãnh đạo phường Vũng Áng cho rằng, theo phân cấp quản lý, Ủy ban nhân dân phường chỉ có thể điều chuyển, cân đối giáo viên của các trường cùng cấp học trong địa phận hành chính của phường.

Tuy vậy, toàn bộ các trường học đóng trên địa bàn đều đang thiếu giáo viên, vì vậy việc điều chuyển giáo viên từ trường này đến trường khác không khả thi.

Thực tế, tình trạng thiếu giáo viên không chỉ diễn ra ở Vũng Áng, Hoành Sơn mà diễn ra ở nhiều nơi, nhiều cấp học tại Hà Tĩnh. Qua rà soát, tỉnh hiện còn thiếu hơn 420 giáo viên ở các cấp học. Tình trạng thiếu giáo viên chủ yếu xảy ra ở các địa bàn miền núi, vùng khó khăn, xa trung tâm hành chính tỉnh.

Theo chia sẻ của lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo, do thay đổi cơ cấu môn học, số tiết chuẩn của các bộ môn khi thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018; việc nghỉ hưu, thôi việc không đồng đều giữa các đơn vị, địa phương; số lượng học sinh tăng giảm hằng năm không ổn định; tỷ lệ giao biên chế không đồng đều, một số địa phương quỹ biên chế không còn... là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên ở các địa phương.

Ở một góc độ khác, tại xã Hà Linh, địa phương có xuất phát điểm thấp lại nằm ngay “rốn lũ” của Hà Tĩnh, địa bàn trải rộng ở khu vực miền núi, đời sống của người dân gặp nhiều khó khăn nên cơ sở vật chất tại các trường học nơi đây cũng thiếu thốn hơn địa phương khác.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hà Linh Bùi Ngọc Du lo lắng, hiện nay hai điểm trường mầm non ở Điền Mỹ và Truông Bát đã xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng rất lớn đến việc chăm sóc trẻ nhỏ ở đây.

Các điểm trường này đã được xây dựng từ lâu, hiện nay toàn bộ phần mái ngói đã hỏng hóc, phần bê-tông mái vỉa nứt nẻ, thấm nước, hễ mưa xuống là nước dột vào phòng học.

Được biết, trước thực trạng xuống cấp của trường học, năm 2024, Ủy ban nhân dân huyện Hương Khê cũ đã phân bổ nguồn vốn, ban hành quyết định xây dựng điểm trường mầm non Truông Bát với tổng mức đầu tư sáu tỷ đồng.

Tuy vậy, do dự án chưa kịp triển khai nên sau thời điểm 1/7/2025, quyết định xây dựng trường học cũng hết hiệu lực và việc bố trí nguồn vốn cũng bị tạm dừng.

Bên cạnh khó khăn về cơ sở vật chất, hiện nay công tác điều hành, quản lý lĩnh vực giáo dục cũng gặp nhiều vướng mắc. Phòng Văn hóa-Xã hội là đầu mối quản lý điều hành sáu trường học trên địa bàn.

Tuy vậy, do tất cả cán bộ, công chức phụ trách chưa được đào tạo về lĩnh vực quản lý và chưa trải qua thực tiễn công tác nên công tác tham mưu, quản lý và điều hành lĩnh vực giáo dục gặp rất nhiều khó khăn.

“Quản lý giáo dục đòi hỏi chuyên sâu về chương trình dạy học, quản trị nhà trường, phương pháp dạy học… Vì vậy, anh em chúng tôi đang rất bỡ ngỡ, vừa làm vừa học”, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hà Linh Bùi Ngọc Du chia sẻ và cho biết, để bù đắp khoảng trống về chuyên môn, trước mắt, Ủy ban nhân dân xã sẽ tiếp thu, thực hiện đầy đủ các văn bản hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo trong quá trình xử lý công việc.

Đại diện lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết, thời gian tới, đơn vị sẽ tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh sửa đổi, điều chỉnh bổ sung các quy định liên quan lĩnh vực giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả công tác tổ chức, triển khai nhiệm vụ giáo dục.

Trước mắt, sẽ tập trung thực hiện tốt việc sinh hoạt chuyên môn trực tuyến với tất cả các trường học trên toàn tỉnh; triển khai các nền tảng quản trị số, học liệu điện tử, học bạ số, bài giảng số. Đây là công cụ then chốt để giám sát, điều hành và nâng cao chất lượng dạy học, nhất là khi không còn cấp huyện.

Liên quan công tác đội ngũ giáo viên, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu cấp có thẩm quyền tuyển dụng, biệt phái giáo viên để khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ, bất cập giữa các địa phương; rà soát, xây dựng các cụm chuyên môn liên trường, liên xã để hỗ trợ nghiệp vụ.

Đồng thời, phối hợp để đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên cốt cán ở cấp xã và cấp tỉnh, hình thành những nhóm giáo viên cốt cán có khả năng hỗ trợ trực tiếp cơ sở, đáp ứng yêu cầu quản trị giáo dục trong bối cảnh mới.

Tin tưởng những giải pháp ngành giáo dục Hà Tĩnh đang triển khai phần nào sẽ tháo gỡ được các khó khăn, vướng mắc trong năm học mới.

Tuy vậy, để giải quyết căn cơ thực trạng thừa, thiếu giáo viên đã tồn tại nhiều năm qua trên địa bàn, thiết nghĩ tỉnh cần đẩy mạnh phân cấp, phân công nhiệm vụ, bảo đảm rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền gắn với việc xây dựng cơ chế kiểm soát, hướng dẫn, hỗ trợ nhằm tăng tính chủ động cho các địa phương, trường học.

Bài và ảnh: NGÔ TUẤN