Tăng hậu kiểm, vẫn cần tiền kiểm công trình lớn

Tuy nhiên, nhiều ý kiến nhấn mạnh chỉ áp dụng hậu kiểm với công trình nhỏ, dân sinh; còn các dự án quy mô lớn, liên quan an toàn cộng đồng và an ninh quốc gia phải tiền kiểm chặt chẽ.Tinh gọn thủ tục, thúc đẩy số hóa

Theo đại biểu Nguyễn Phi Thường (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội), thực tế, tại Hà Nội vừa qua có tình trạng thiếu quy định về thẩm quyền và căn cứ để kiểm soát quá trình thi công xây dựng công trình khi được miễn giấy phép xây dựng lại tạo điều kiện cho một số chủ đầu tư tự ý điều chỉnh quy mô công năng dẫn đến thay đổi cả cảnh quan và hệ thống hạ tầng đô thị. Góp ý cho dự thảo luật, đại biểu đề nghị tăng quy định về hậu kiểm theo hướng: “Bổ sung quy định quản lý trật tự xây dựng các công trình miễn giấy phép xây dựng theo hướng về thẩm quyền thì giao chính quyền cấp xã tổ chức quản lý kiểm tra, xử lý vi phạm đối với công trình miễn giấy phép xây dựng trên địa bàn; quy trình thủ tục thì giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết”.

Còn tại TP.HCM, có dự án phải chỉnh sửa nhiều lần thiết kế cơ sở do cách hiểu khác nhau, kéo dài tiến độ. Đại biểu Nguyễn Thị Lệ (Đoàn TP.HCM) nhấn mạnh tính cấp thiết của việc sửa luật: “Do đó, việc ban hành Luật Xây dựng này là cần thiết và kịp thời”.

Bà Lệ đề nghị làm rõ nguyên tắc áp dụng pháp luật theo hướng Luật Xây dựng là luật khung, các thủ tục về đầu tư, đất đai, quy hoạch “tuân thủ theo luật chuyên ngành” để tránh “mỗi nơi làm một kiểu do cách hiểu khác nhau”. Về phương thức quản lý, bà nêu rõ: “Tôi đề nghị chuyển mạnh sang hậu kiểm, chỉ giữ tiền kiểm đối với công trình lớn có ảnh hưởng an toàn cộng đồng, các công trình quy mô nhỏ, dân sinh nên đơn giản hóa thủ tục thiết kế”.

Đồng quan điểm, đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP.HCM) đánh giá cao nỗ lực “cắt giảm nhiều thủ tục hành chính, nhiều cái giấy phép con” và mở rộng cấp phép trực tuyến, với công trình nhỏ “trong phạm vi không quá 7 ngày”.

Toàn cảnh phiên họp tổ sáng 6/11.

Băn khoăn: “liều lượng” hậu kiểm và yêu cầu an toàn kỹ thuật

Dù ủng hộ hậu kiểm, đại biểu Trần Hoàng Ngân khuyến nghị thận trọng: “Nếu mà những công trình lớn, mang tầm quy mô đến khu vực an ninh quốc gia mà để xây dựng xong rồi mới hậu kiểm thì hậu quả nó lớn lắm. Hậu quả rất là lớn. Vừa rồi, chúng ta thấy có rất nhiều công trình xây dựng xong rồi, bây giờ là không đưa vào sử dụng được rồi bắt đầu là thanh tra, kiểm tra. Như vậy thì đối với khâu tiền kiểm lúc ban đầu, chúng ta thấy rằng có một vấn đề”.

Về an toàn kỹ thuật, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP.HCM) đề nghị nhấn mạnh tính bắt buộc của quy chuẩn để phân biệt với tiêu chuẩn, đồng thời siết quản lý vật liệu trên toàn chuỗi sản xuất – kinh doanh – sử dụng. Ông Hùng kiến nghị bổ sung quy định: “Tự ý cải tạo, thay đổi công năng, thay đổi kết cấu chịu lực chính của công trình mà không được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận theo quy định” nhằm cảnh báo nguy cơ mất an toàn; “hành vi tự ý thay đổi kết cấu chịu lực là nguyên nhân chính có thể gây ra sập đổ công trình…”. Theo đại biểu, việc quy định rõ thay đổi kết cấu chịu lực chính và thay đổi công năng sẽ giúp “phân biệt với các hoạt động sửa chữa, cải tạo nhỏ, không làm ảnh hưởng đến an toàn và mục đích sử dụng ban đầu.

So với luật hiện hành có 162 điều, dự thảo lần này rút xuống 97 điều; nhiều thủ tục như thủ tục xây dựng, cấp lại chứng chỉ hành nghề được bãi bỏ; 28 thủ tục hành chính được sửa đổi, bổ sung, thay thế. Các đại biểu nhìn nhận đây là bước tiến quan trọng, đồng thời kiến nghị, dự án luật cũng cần bổ sung cơ chế chi phí – hợp đồng trong bối cảnh biến động, khuyến khích bảo hiểm, ưu đãi cho nhà ở xã hội, công trình xanh…. Cùng với đó, dự thảo luật cần tiếp tục được hoàn thiện theo hướng cắt giảm thủ tục, tăng tính hậu kiểm nhưng bảo đảm an toàn, minh bạch trong hoạt động xây dựng.

Hoàng Hợp