Điện thoại phủ sóng cả bản rồi. Internet cũng 'vào' nhiều lắm. Bọn trẻ mặc quần bò, áo phông cả rồi. Chúng không nói tiếng dân tộc nữa mà nói tiếng Kinh. Chúng không hát những bài dân ca của dân tộc mình mà hát những bài nhảy nhót trong băng đĩa. Lời tâm sự của nhiều già làng trong bản khiến anh Phàn Văn Trường, thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang (Lâm Bình) trăn trở mãi. Vậy là, hành trình dạy học tiếng Pà Thẻn của anh bắt đầu với biết bao điều để nói…
Tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình (Tuyên Quang), có một cộng đồng dân cư ít người biết đến - tộc người Thủy. Với dân số chỉ hơn 100 người, sinh sống tập trung trong một thung lũng heo hút, người Thủy là một chấm nhỏ trong bức tranh đa sắc tộc của Việt Nam.
Là cộng đồng thiểu số với số dân chưa đến 10 nghìn, người Pà Thẻn cư trú tại huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang sở hữu đời sống văn hóa đậm đà bản sắc. Trong kho tàng di sản ấy, bên cạnh lễ nhảy lửa độc đáo, trang phục truyền thống của phụ nữ Pà Thẻn là biểu tượng nổi bật được nhận diện rõ nét qua sắc đỏ rực rỡ.
Xuất khẩu lao động đã trở thành một trong những giải pháp quan trọng giúp người lao động trên địa bàn huyện có cơ hội nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống. Trong thời gian qua cùng với các cấp, ngành trên địa bàn huyện, Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện đã khẳng định vai trò quan trọng trong hỗ trợ nguồn vốn cho lao động xuất khẩu.
Những năm gần đây, du lịch cộng đồng, gắn kết chặt chẽ với việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương đang được các cấp chính quyền Tuyên Quang thúc đẩy mạnh mẽ.
Sáng 25-5, tại Bệnh viện Nhi Trung ương, Báo Tuyên Quang và các nhà hảo tâm đã đến thăm, tặng quà cháu Phú Văn Mạnh, thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang (Lâm Bình).
Trong bối cảnh toàn cầu hóa hội nhập mạnh mẽ, nơi các giá trị văn hóa truyền thống đứng trước nhiều thách thức, du lịch nổi lên như một lực lượng đầy tiềm năng, không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn đóng vai trò then chốt trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của mỗi dân tộc.
Từ lúc mới lọt lòng mẹ, cháu Phù Văn Mạnh, 26 tháng tuổi, dân tộc Pà Thẻn, thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang (Lâm Bình) đã mắc căn bệnh viêm nhiễm đường ruột, khiến vợ chồng anh Phù Văn Sự, sinh năm 1989 và chị Phàn Thị Yến, sinh năm 1988, rơi vào cảnh khốn đốn để lo chạy chữa cho con.
Tuyên Quang - miền sơn cước hoang sơ đang vươn mình mạnh mẽ trên bản đồ du lịch cộng đồng Việt Nam, trở thành điểm đến độc đáo thu hút du khách. Từ đó, mở ra hướng phát triển bền vững, nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số gắn với gìn giữ trọn vẹn bản sắc văn hóa quê hương.
Các hoạt động 'Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc' có sự tham gia của hơn 100 người dân của 16 dân tộc, góp phần bảo tồn, phát huy quảng bá giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số.
Nghi lễ Nhảy lửa của người Pà Thẻn ở xã Hồng Quang, Lâm Bình, Tuyên Quang là biểu tượng văn hóa độc đáo, thể hiện sức mạnh tinh thần và niềm tin tâm linh sâu sắc.
Chiều 21-1, Công an huyện Lâm Bình phối hợp với Công ty cổ phần phân phối THALLO (TP Hồ Chí Minh) tổ chức khánh thành và bàn giao nhà tình nghĩa cho gia đình bà Triệu Thị Thủy, dân tộc Pà Thẻn, ở thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang (Lâm Bình).
Thực hiện Nghị quyết số 09/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang, đến nay, nhiều người dân, hộ gia đình làm du lịch cộng đồng (homestay) đã có thêm nguồn lực vươn lên phát triển du lịch bền vững.
Pà Thẻn là một trong những dân tộc thiểu số sinh sống chủ yếu tại 2 tỉnh miền núi phía Bắc là Hà Giang và Tuyên Quang.
Chiều 27-8, Đoàn công tác Ban Dân vận Trung ương do đồng chí Triệu Tài Vinh, Phó Trưởng Ban Dân vận Trung ương làm Trưởng đoàn đã khảo sát công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang (Lâm Bình). Cùng đi có đồng chí Nguyễn Hưng Vượng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh.
Thoảng trong những cơn gió từ triền núi ở thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang (Lâm Bình) còn nghe tiếng kèn lá da diết mời gọi, tiếng sáo réo rắt, trầm bổng cuốn hút. Chủ nhân thanh âm đó là một người đàn bà đặc biệt, bà là người phụ nữ hiếm hoi của bản biết thổi sáo, thổi kèn lá da diết theo những làn điệu dân ca Pà Thẻn. Đó là bà Húng Thị Tâm, người không chỉ giỏi nhạc cụ truyền thống mà còn có nhiều trăn trở, nhiều cách làm để gìn giữ văn hóa Pà Thẻn.
Tuyên Quang được đánh giá là tỉnh có tiềm năng, lợi thế trong phát triển du lịch cộng đồng. Bởi các làng bản của đồng bào dân tộc thiểu số sống lâu đời, quần cư, cơ bản giữ được phong tục, tập quán của mình. Không gian nhà ở của người dân luôn hòa quyện vào phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ, lãng mạn của núi rừng, sông hồ. Mỗi bản làng của từng dân tộc đều có nét riêng khiến du khách tò mò, muốn khám phá, trải nghiệm.
Tận dụng lợi thế, tiềm năng của mình, huyện Lâm Bình (Tuyên Quang) đã và đang tập trung đẩy mạnh phát triển du lịch, từng bước đưa 'ngành công nghiệp không khói' trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần quan trọng phát triển kinh tế – xã hội, tạo sinh kế cho người dân một cách bền vững.
Lâm Bình là huyện vùng cao của tỉnh Tuyên Quang. Địa hình bị chia cắt bởi các dãy núi cao chủ yếu là núi đá vôi, dân cư chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số. Trên địa bàn huyện có nhiều danh lam, thắng cảnh đẹp. Đây là những tiềm năng để Lâm Bình phát triển du lịch sinh thái, du lịch khám phá, du lịch cộng đồng (Homestay)...
Một trong các làng nghề đặc sắc của huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang phải nhắc đến làng nghề dệt thổ cẩm, đan lát của người dân tộc Pà Thẻn.
Ngày 6/3/2024, tại Đền Cửa Đông, phường Chi Lăng, Thành phố Lạng Sơn, các nghệ nhân, thanh đồng của các tỉnh đã tham gia Liên hoan diễn xướng chầu văn tỉnh Lạng Sơn mở rộng năm 2024. Liên hoan thể hiện ước vọng của nhân dân về cuộc sống hòa bình, ấm no, hạnh phúc, tôn vinh di sản văn hóa Tín ngưỡng thờ Mẫu đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại năm 2016.
Bản tin Mặt trận sáng 26/2 của Báo Đại Đoàn Kết gồm một số nội dung chính sau đây: Vun đắp tình hữu nghị giữa 3 nước Đông Dương; Gia Lai có 19 xã, phường đã hoàn thành Đại hội MTTQ nhiệm kỳ 2024-2029; Cán bộ Mặt trận trên 'tuyến đầu'; Trao quà cho người khuyết tật, trẻ mồ côi, người yếu thế có hoàn cảnh khó khăn.
Người Pà Thẻn xứ Tuyên xuân này phấn khởi hơn khi có nhiều nhà mới. Diện mạo khang trang của bản núi từng là nơi khó khăn nhất đổi thay nhờ sự quan tâm của Đảng, Mặt trận Tổ quốc, chính quyền và doanh nghiệp.
Những chàng trai thay nhau nhảy múa trên đống than lửa cháy rực nhưng tay chân không bị bỏng và quần áo không bị cháy. Họ dường như có một sức mạnh vô hình, kỳ bí khi bước lên giàn lửa. Mang màu sắc tâm linh và huyền bí, Lễ hội Nhảy lửa (cầu lửa, Pò dính) truyền thống của dân tộc Pà Thẻn là minh chứng cho sức mạnh, chế ngự thiên nhiên để sinh tồn và phát triển của con người.
Với gần 100 nhân khẩu cùng 20 hộ gia đình sinh sống và chỉ chọn một nơi cư trú duy nhất dưới chân núi Pù Chậu (thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, người Thủy có một đời sống tinh thần hết sức phong phú cùng phong tục tập quán đặc biệt.
Ủy ban MTTQ tỉnh Tuyên Quang phối hợp cùng Công ty Xăng dầu Tuyên Quang tổ chức Chương trình trao tặng quà Tết cho hộ nghèo, gia đình chính sách nhân dịp Tết Giáp Thìn năm 2024.
Ngày 23/12, tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình (tỉnh Tuyên Quang), T.Ư Đoàn, T.Ư Hội LHTN Việt Nam tổ chức lễ khánh thành Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Pà Thẻn.
Chiều 23/12, tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam phối hợp với Tỉnh Đoàn, Hội LHTN Việt Nam tỉnh Tuyên Quang tổ chức lễ khánh thành Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Pà Thẻn.
Chiều 23/12, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến cùng lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang dự Lễ khánh thành Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Pà Thẻn, tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, Tuyên Quang.
Chiều 23/12, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến cùng lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang dự Lễ khánh thành Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Pà Thẻn, tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, Tuyên Quang.
Chiều 23/12, tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam phối hợp với Tỉnh đoàn, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tỉnh Tuyên Quang tổ chức lễ khánh thành Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Pà Thẻn.
Chiều 23/12, tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, Ủy ban nhân dân huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức lễ khánh thành Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Pà Thẻn. Đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam dự.
Chiều 23-12, tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, UBND huyện Lâm Bình đã tổ chức Lễ khánh thành Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Pà Thẻn.
Dân tộc Pà Thẻn là một trong những dân tộc có số dân dưới 10 ngàn người, sống tập trung ở 2 tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang. Bà con còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa riêng có, độc đáo, trong đó phải kể đến bộ trang phục của phụ nữ.
Kinh ngạc và tò mò là những cảm xúc đầu tiên của tôi khi chứng kiến Lễ nhảy lửa của người Pà Thẻn, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang. Đống củi lớn được đốt lên giữa không gian rộng, khi củi đã cháy thành than hồng rực, từng người đàn ông đang ngồi quây quanh thầy cúng nhảy vào đống củi bới tung lên. Kỳ lạ thay, chân tay họ không hề bị bỏng hay thương tích gì.
Tuyên Quang tự hào khi sở hữu một kho di sản văn hóa truyền thống phong phú và đậm đà bản sắc dân tộc. Trong dòng chảy thời gian, những di sản này vẫn có sức sống mãnh liệt, một phần rất lớn nhờ công gìn giữ của những nghệ nhân dân gian.
Nghi lễ Nhảy lửa của đồng bào Pà Thẻn đã được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Điều này sẽ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản đặc biệt của người Pà Thẻn.
Chị Ma Thị Bấm, là người Tày, xã Minh Quang (Chiêm Hóa) về làm dâu tại thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang (Lâm Bình) đã gần 20 năm nay. Nhờ sự khéo léo, chịu khó, chị đã học được cách thêu, dệt truyền thống của đồng bào Pà Thẻn và hướng dẫn, dạy lại cho chị em trong thôn.
Mới đây, tại Ngày hội văn hóa các dân tộc có số dân dưới 10.000 người lần thứ nhất năm 2023 tổ chức tại tỉnh Lai Châu từ ngày 3 đến 5 tháng 11, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Hội nghị gặp mặt, biểu dương 33 nghệ nhân tiêu biểu của 11 tỉnh có thành tích trong công tác bảo tồn, truyền dạy văn hóa truyền thống trong cộng đồng các dân tộc.
Người Pà Thẻn ở Tuyên Quang đang nỗ lực gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa độc đáo, đặc sắc của dân tộc mình để phát triển loại hình du lịch nông thôn hấp dẫn, gắn với xây dựng nông thôn mới.
Trong khuôn khổ Ngày hội văn hóa các dân tộc có số dân dưới 10.000 người được tổ chức tại tỉnh Lai Châu, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức hội nghị gặp mặt, biểu dương 33 nghệ nhân tiêu biểu của 11 tỉnh đã có thành tích trong công tác bảo tồn, truyền dạy văn hóa truyền thống trong cộng đồng các dân tộc.
Đi cùng với chúng tôi, anh Ma Đình Quan, Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Quang bảo: 'Mời đoàn xuống thăm cổng làng. Chiếc cổng này do 'Già làng' Đỗ Tiến Thùy tặng bà con Thượng Minh'…
Những cô gái dân tộc Pà Thẻn xúng xính trong bộ váy truyền thống rực rỡ là hình ảnh quen thuộc mỗi khi ai có dịp đến với xã Hồng Quang (Lâm Bình), nhất là trong các ngày lễ, Tết. Để có được bộ váy rực rỡ đó, người phụ nữ Pà Thẻn đã rất khéo léo, tỉ mỉ trong việc thêu thùa, đặc biệt chị em vẫn luôn gìn giữ nghề dệt thổ cẩm để làm trang phục truyền thống.
Cộng đồng người Pà Thẻn ở Tuyên Quang quan niệm rằng, phụ nữ ai cũng phải biết dệt thổ cẩm để mỗi năm, họ tự dệt cho bản thân 1 bộ quần áo xúng xính dịp năm mới và ngày về nhà chồng. Bởi vậy, phụ nữ Pà Thẻn được học, được dạy dệt từ thuở lên 3.
Thôn Thượng Minh, xã Hồng Quang, huyện Lâm Bình (tỉnh Tuyên Quang) là nơi sinh sống của đồng bào Pà Thẻn. Mặc dù đời sống của bà con còn khó khăn nhưng từ khi địa phương xây dựng mô hình điểm 'Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số', thôn Thượng Minh đã nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.