Với những giá trị tiêu biểu của di sản then, tháng 12/2019, thực hành then của đồng bào dân tộc Tày, Nùng, Thái được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại. Những năm qua, Lạng Sơn là một trong những địa phương tích cực, có nhiều giải pháp thiết thực trong gìn giữ, lan tỏa then trong cộng đồng.
Được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thực hành then không chỉ là một loại hình nghệ thuật độc đáo mà còn là linh hồn của cộng đồng các dân tộc Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam. Thực hành then đã tích hợp nhiều sinh hoạt văn hóa dân gian như âm nhạc, vũ đạo, tạo hình dân gian… nhằm đáp ứng đời sống tinh thần của Nhân dân. Trong đó, Lạng Sơn là địa bàn tiêu biểu của thực hành then, trải qua thăng trầm lịch sử, then vẫn tồn tại, phát triển và ngày càng xứng tầm với danh xưng di sản thế giới.
Chiều 18/12, Hội Văn học Nghệ thuật và Nhà báo tỉnh tổ chức hội thảo nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu, sưu tầm biên soạn tác phẩm, công trình văn học dân gian của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.
Trong 2 ngày (15 và 16/12), Đoàn công tác của Hội Văn học Nghệ thuật và Nhà báo tỉnh tổ chức chương trình khảo sát thực tế tại các xã: Hoàng Văn Thụ, Thất Khê, Tràng Định và Đoàn Kết. Tham gia đoàn có đại diện lãnh đạo, một số hội viên các chi hội thuộc Hội Văn học Nghệ thuật và Nhà báo tỉnh.
Tối 21/11, tại Sân khấu phố đi bộ Kỳ Lừa (phường Kỳ Lừa), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) tỉnh tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật chào mừng 20 năm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005 - 23/11/2025) và phát động cuộc thi 'Duyên sắc trang phục dân tộc' tỉnh Lạng Sơn năm 2026.
Nếu như mùa xuân, đồng bào dân tộc Tày Nùng có lễ hội Lồng Tồng (xuống đồng) thì lễ hội Háng Pỉnh lại là sản phẩm văn hóa độc đáo của mùa thu xứ Lạng.
Vào ngày 12/8 âm lịch hằng năm, đồng bào dân tộc Tày, Nùng ở khắp các làng bản trong và ngoài Lạng Sơn lại nô nức theo lời hò hẹn trẩy hội Háng Pỉnh. Đây là nét đẹp văn hóa truyền thống lâu đời đã được duy trì qua bao thế hệ, Háng Pỉnh như lời hò hẹn mỗi năm một lần để du khách nhớ đến và cảm nhận.
Giữa tiết thu mát lành, rằm tháng Bảy (14 tháng Bảy âm lịch) luôn là cái tết đặc biệt đối với đồng bào Tày, Nùng ở Lạng Sơn. Theo truyền thống, Tết này là dịp để con gái, con rể trở về thăm cha mẹ, ông bà ngoại, là ngày của tình thân, của sự báo hiếu và đoàn tụ (còn gọi là Tết 'Pây tai', có nghĩa là 'về ngoại'). Ấm áp hơn cả là mâm cơm truyền thống trong ngày rằm tại nhà ngoại với những món ăn đặc trưng của đồng bào Xứ Lạng như 'pẻng tải', thịt vịt... Những món ăn tưởng chừng đơn sơ nhưng gửi gắm biết bao ý nghĩa nhân văn, gắn bó tình cảm gia đình.
Lạng Sơn sở hữu đa dạng các loại hình dân ca, dân vũ của đồng bào các dân tộc và được lưu truyền đến nay. Thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã và đang tích cực bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị để dân ca, dân vũ ngày càng khẳng định được sức sống trong xã hội hiện đại.
Nhắc tới Lạng Sơn, bên cạnh vẻ đẹp của thiên nhiên hùng vĩ, của những danh lam, thắng cảnh nổi tiếng còn có nhiều món ăn đặc sản hấp dẫn, trong đó phải kể đến món xôi ngũ sắc. Đây là món xôi độc đáo được tạo màu từ các loại cây tự nhiên, xôi ngũ sắc thường được người dân làm vào các dịp lễ, tết, đặc biệt là dịp Tết Thanh minh (3/3 âm lịch).
Trong đời sống văn hóa dân gian Lạng Sơn, Tết (tiết) Thanh minh là một trong những tết quan trọng của đồng bào Tày, Nùng nơi đây, là văn hóa truyền thống thể hiện đạo lý 'uống nước nhớ nguồn' của dân tộc.
Những tiết mục đặc sắc tại chương trình
Những ngày đầu xuân, ở hầu hết các lễ hội lồng tồng trên địa bàn tỉnh đều không thể thiếu hình ảnh của những 'chú' sư tử mèo - đặc trưng riêng của các dân tộc Tày, Nùng Lạng Sơn. Cùng với các trò diễn của sư tử mèo, các bài múa võ cổ truyền (hay gọi là oóc quyền) với những động tác dứt khoát luôn tạo điểm nhấn riêng và lôi cuốn người xem với sự khỏe khoắn, mạnh mẽ và tinh thần thượng võ của người dân tộc Tày, Nùng Lạng Sơn.
Là đơn vị biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp duy nhất của tỉnh, thời gian qua, Đoàn Nghệ thuật dân tộc (NTDT) tỉnh (tháng 12/2024 tách ra từ Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh) đã chú trọng tổ chức xây dựng chương trình, tiết mục mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của người dân và quảng bá hình ảnh Lạng Sơn đến bạn bè trong và ngoài nước.
Nhắc đến Lạng Sơn là nhắc đến xứ sở của hoa đào. Mỗi độ tết đến xuân về, những cánh hoa đào đã làm nao lòng biết bao du khách khi đến với Lạng Sơn. Trong kho tàng văn hóa dân gian Tày, Nùng Lạng Sơn, hình ảnh hoa đào còn xuất hiện trong các câu chuyện cổ, trong làn điệu dân ca sli, lượn, then mượt mà đằm thắm...
Những năm qua, các cấp chính quyền và người dân tỉnh Lạng Sơn đã chung tay gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị để di sản Then trở thành tài sản chung của nhân loại.
Là một trong chín nhà khoa học trẻ xuất sắc nhận Giải thưởng Khuê Văn Các lần thứ nhất năm 2024 - giải thưởng tôn vinh các nhà khoa học từ 35 tuổi trở xuống, hoạt động trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, TS. Lý Viết Trường nói: 'Tôi tin rằng những nghiên cứu của mình chính là tiếng nói, là một đóng góp trong việc định vị bản sắc tộc người trong bối cảnh hội nhập hiện nay…'
Qua quá trình xây dựng, hình thành và phát triển cộng đồng dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn vẫn gìn giữ được những lễ hội dân gian mang đặc trưng văn hóa của dân tộc. Lễ hội Háng Pỉnh là một trong số đó.
Lạng Sơn nằm ở cửa ngõ phía Bắc Tổ quốc, là một địa phương tiêu biểu thuộc vùng văn hóa Đông Bắc Việt Nam. Trải qua thăng trầm lịch sử, Lạng Sơn hiện sở hữu kho tàng văn hóa đa dạng, giàu bản sắc, chứa đựng nhiều nét độc đáo. Những năm qua, tỉnh Lạng Sơn đã thực hiện nhiều giải pháp quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, phát triển văn hóa song hành với phát triển kinh tế - xã hội.
Tối 10/10, tại Trung tâm Hội chợ thương mại (thành phố Lạng Sơn), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức vòng chung kết Hội thi múa sư tử dân tộc Tày, Nùng tỉnh Lạng Sơn lần thứ II năm 2024.
Ngày 14/9 (tức 12/8 âm lịch), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức một số hoạt động trưng bày, tham quan, trải nghiệm nhân ngày hội Háng Pỉnh năm 2024 tại Bảo tàng tỉnh.
Lạng Sơn là vùng đất sinh sống của nhiều dân tộc với những phong tục tập quán đặc sắc, tạo nên bản sắc đặc trưng, trong đó có dân tộc Nùng. Đây là dân tộc có số lượng dân số đông nhất tỉnh. Những năm qua, các cấp, ngành trên địa tỉnh đã có nhiều giải pháp, từng bước bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc Nùng, góp phần lưu giữ những giá trị truyền thống cho thế hệ mai sau.
Cao sằng, bánh coóc, coóng phù, phoóng dăm... những món ăn đặc sản Lạng Sơn này tuy khó đọc nhưng nếu đã thưởng thức rồi thì bạn sẽ khó mà quên.
Đồng chí Dương Xuân Huyên, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh phát biểu kết luận buổi làm việc
Vùng đất Xứ Lạng là nơi cửa ngõ giao thoa giữa hai nền văn hóa Việt – Trung, trải qua thời gian, nhiều món ăn Trung Hoa đã được du nhập vào Lạng Sơn và được nhiều người dân cũng như du khách yêu thích. Một trong những món ăn độc đáo không thể không nhắc đến đó là món bánh coóc, qua đôi bàn tay khéo léo của người dân Xứ Lạng đã trở thành một món ăn đặc sản, mang đậm hương vị riêng.
Vùng đất Xứ Lạng là nơi cửa ngõ giao thoa giữa hai nền văn hóa Việt – Trung, trải qua thời gian, nhiều món ăn Trung Hoa đã được du nhập vào Lạng Sơn và được nhiều người dân cũng như du khách yêu thích. Một trong những món ăn độc đáo không thể không nhắc đến đó là món bánh coóc, qua đôi bàn tay khéo léo của người dân Xứ Lạng đã trở thành một món ăn đặc sản, mang đậm hương vị riêng.
Thổ ty là công thần trung kiên nhất được triều đình phong kiến cử từ miền xuôi lên miền núi chiêu dân lập ấp, cai trị địa phương, đồng thời làm nhiệm vụ bảo vệ biên cương Tổ quốc. Thổ ty lấy địa phương làm tịch quán, không về quê cũ nữa. Họ truyền đời đồng hóa với người Tày, Nùng Lạng Sơn với bao điều kỳ thú…
Năm 2019, di sản Thực hành then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh tại danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Cùng niềm vinh dự đó, những năm qua, các cấp chính quyền và người dân tỉnh Lạng Sơn đã chung tay gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị để di sản then trở thành tài sản chung của nhân loại.
Hát cỏ lẩu là một loại hình thơ ca dân gian của người Nùng Phàn Slình. Điệu hát này thường có nội dung kể về diễn trình trong một đám cưới của người Nùng bắt đầu từ các bước ăn hỏi, xin số mệnh để so tuổi, báo mệnh hợp, lễ sêu tết cho đến lễ báo cưới, lễ cưới.
Dân tộc Tày, Nùng chiếm phần lớn dân số toàn tỉnh Lạng Sơn và vì thế, văn hóa của nhóm người này được xem là tiêu biểu cho văn hóa xứ Lạng. Việc bảo tồn ngôn ngữ dân tộc Tày, Nùng là vấn đề quan trọng, được các cấp, ngành quan tâm.
Phố đi bộ Kỳ Lừa, thành phố Lạng Sơn là nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa độc đáo. Trong đó, hoạt động biểu diễn nghệ thuật đường phố là một trong những điểm nhấn tạo dấu ấn trong lòng du khách thập phương và được người dân trên địa bàn chờ đón vào mỗi dịp cuối tuần.
Năm 2023 là năm đầu tiên ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh triển khai thực hiện kế hoạch đổi mới công tác tổ chức lễ hội Háng Pỉnh, với mục tiêu trọng tâm là xây dựng, phát triển lễ hội trở thành sản phẩm du lịch mang thương hiệu của Xứ Lạng. Đây là hoạt động thiết thực nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc thiểu số.
Tháng 12/2019, thực hành Then của đồng bào dân tộc Tày – Nùng – Thái được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại. Tỉnh Lạng Sơn là một trong những tỉnh nắm giữ di sản văn hóa thực hành Then tiêu biểu. Kể từ khi được vinh danh đến nay đã gần 5 năm, di sản thực hành Then đang được bảo tồn, phát huy đúng hướng.
Lạng Sơn có sự đa dạng và vẹn nguyên nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số, được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Đây là những tài sản vô giá cần được chính quyền cùng người dân giữ gìn và phát huy, tạo cơ sở và đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Then là một loại hình tín ngưỡng mang tính tổng hợp chứa đựng nhiều giá trị văn hóa đặc sắc. Cùng với đàn tính, chùm sóc nhạc, chiếc mũ đội đầu của người thực hành then cổ có nhiều đường nét, hình tượng, tạo thành sản phẩm văn hóa in đậm bản sắc của đồng bào Tày, Nùng Lạng Sơn.
Hát then, đàn tính là loại hình nghệ thuật tiêu biểu không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Tày, Nùng Lạng Sơn. Nhắc đến hát then, không thể không nhắc tới vai trò quan trọng của cây đàn tính – nhạc cụ tạo nên sự độc đáo, khác biệt của những điệu then. Để bảo tồn, phát huy giá trị nghệ thuật hát then, đàn tính, những năm qua, các cấp, ngành và Nhân dân Xứ Lạng đã có nhiều hoạt động thiết thực.
Ở một số vùng nông thôn, đa số người dân tộc Tày, Nùng ở Lạng Sơn sinh sống trong nhà sàn. Điểm đặc biệt trong ngôi nhà sàn của người dân tộc Tày, Nùng trong tỉnh là bếp lửa. Nó là biểu tượng thể hiện sự ấm cúng nhất trong ngôi nhà.
Chiều nay (23/9), tại sân vận động huyện Bắc Sơn diễn ra Lễ khai mạc Hội trại thanh niên kỷ niệm 80 năm khởi nghĩa Bắc Sơn (27/9/1940-27/9/2020).
Ăn bát canh trứng gừng nóng, bạn sẽ cảm thấy cơ thể ấm dần lên và tỉnh táo hơn.
Hát then là một trong những di sản văn hóa phi vật thể của đồng bào Tày, Nùng các tỉnh khu vực miền núi phía Bắc.