Gia đình chị Phạm Thị Nghị, ở khu 3, thị trấn Hồi Xuân (Quan Hóa), là một trong những hộ dân sinh sống lâu đời trên vùng đất này. Nhắc đến món khâu nhục, chị Nghị không giấu được niềm tự hào khi bản thân đã góp phần gìn giữ món ăn truyền thống của gia đình và phát triển thành sản phẩm ẩm thực không chỉ phục vụ cho người dân trong vùng mà còn được khách hàng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng.
Ngành chế biến lương thực, thực phẩm tại Thanh Hóa đang có nhiều bước chuyển mình mạnh mẽ. Nhờ tận dụng nguồn nguyên liệu phong phú và áp dụng công nghệ chế biến hiện đại đã nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, góp phần phát triển kinh tế địa phương.
Nhà ở mường Ca Da ở thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa (Thanh Hóa) là công trình khá đặc thù. Không chỉ là không gian sống, nó còn là nơi lưu giữ chữ Thái cổ mà gia chủ muốn truyền lại cho con cháu.
Huyện Quan Hóa được thiên nhiên ưu đãi với nhiều cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp. Đặc biệt, dọc đôi bờ sông Mã có nhiều di tích lịch sử, danh thắng, tạo nên không gian văn hóa đa dạng để phát triển loại hình du lịch đường sông.
Quan Hóa trước đây có tên gọi là Mường Ca Da, là huyện vùng cao phía Tây xứ Thanh, với cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, hùng vĩ nên nơi đây có tiềm năng to lớn về du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng.
Vùng đất Mường Ca Da của xứ Thanh luôn thu hút khách du lịch với vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ cùng các lễ hội, phong tục, tập quán đặc sắc của đồng bào dân tộc Thái, Mông. Trong đó, chùa Ông, động Bà ở thị trấn Hồi Xuân (Quan Hóa) là điểm đến yêu thích của nhiều du khách.
Với đặc điểm địa hình chia cắt mạnh, tạo các vùng có khí hậu khác nhau, nhiều sông suối, ao, hồ, diện tích mặt nước lớn, thế mạnh của các cơ sở sản xuất trên địa bàn khu vực miền núi là những sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, chế biến đã xuất hiện lâu đời. Việc gia tăng kết nối các kênh tiêu thụ, phát triển sản phẩm có định hướng sẽ là giải pháp nâng cao giá trị cũng như thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm tiềm năng này.
'Tỉnh Thanh Hóa sẽ chỉ đạo các sở, ngành tham mưu, nghiên cứu, ưu tiên bố trí nguồn lực để phát triển hạ tầng thương mại, du lịch, thúc đẩy giao thương, tiêu thụ hàng hóa cho các DN ở miền núi. Đặc biệt, tỉnh sẽ tập trung hỗ trợ xây dựng một số cơ sở hạ tầng gắn kết với các khu, điểm du lịch, với mục tiêu xây dựng các sản phẩm du lịch nổi trội, tạo điểm nhấn sắc nét trên bản đồ du lịch của tỉnh cũng như trong khu vực'. Đó là nhấn mạnh của Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh tại Hội nghị kết nối cung cầu nông sản thực phẩm và du lịch miền Tây Thanh Hóa năm 2024.
Sáng 24/10, UBND tỉnh tổ chức hội nghị kết nối cung - cầu sản phẩm nông sản, thực phẩm an toàn tỉnh Thanh Hóa năm 2024.
Với mong muốn quảng bá, kết nối và xây dựng hình ảnh về sản phẩm OCOP xứ Thanh, từ ngày 29/9 đến 3/10, Văn phòng Điều phối Chương trình Xây dựng Nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa tham gia 2 gian hàng tiêu chuẩn tại Diễn đàn kết nối sản phẩm OCOP vùng Đồng bằng Sông Cửu Long lần thứ 2 tại tỉnh Kiên Giang.
Thiên Phủ vốn được mệnh danh là vùng đất khó của huyện Quan Hóa. Nhưng với ông Hà Văn Thính, sinh năm 1963, ở bản Chong, xã Thiên Phủ lại khác, ông đã mạnh dạn chuyển đổi từ cây luồng sang cây mắc ca, mang nguồn thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Thành công của ông đã chứng minh hiệu quả kinh tế của cây mắc ca trên vùng đất Quan Hóa, phù hợp với tập quán sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số.
Các hoạt động lễ hội ở Thừa Thiên Huế được đánh giá là một tiềm năng và thế mạnh lớn để phát triển du lịch. Quan trọng là làm sao để khai thác tốt du lịch lễ hội, tạo ra sự chuyến biến tích cực trong bức tranh du lịch địa phương.
Vùng đất Mường Ca Da (Quan Hóa) gắn liền với những huyền thoại cũng như những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc cùng sinh sống nơi đây. Những năm qua, phát huy tiềm năng, lợi thế cũng như sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các chương trình, dự án, chính sách dân tộc được triển khai trên địa bàn huyện Quan Hóa đã và đang góp phần tạo nên diện mạo mới, thúc đẩy kinh tế - xã hội (KT-XH) ngày một phát triển, quốc phòng - an ninh (QP-AN) trên địa bàn luôn được giữ vững.
Với người dân tộc Thái, chiếc khèn bè luôn gắn liền với đời sống văn hóa và tinh thần. Tiếng khèn bè có mặt trong những ngày vui, dịp lễ trọng đại, là giai điệu hẹn hò của chàng trai, cô gái... Ý nghĩa to lớn đó là động lực để nghệ nhân Hà Văn Tình (bản Bàn, xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát) nỗ lực gìn giữ, để âm vang tiếng khèn mãi đọng lại trong những ngày vui của đồng bào dân tộc Thái.
Hướng đến mục tiêu 'Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc', huyện Quan Hóa đã và đang nỗ lực thực hiện xây dựng đời sống văn hóa gắn với giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc. Hiệu quả các hoạt động đã từng bước làm cho nếp sống văn hóa thực sự thấm sâu vào mỗi người dân, từng hộ gia đình, góp phần gìn giữ văn hóa truyền thống.
Dù đã ở cái tuổi 'xưa nay hiếm' (sinh năm 1950) nhưng nghệ nhân Cao Bằng Nghĩa (dân tộc Thái) ở bản Khằm, thị trấn Hồi Xuân (Quan Hóa, Thanh Hóa) vẫn miệt mài sưu tầm, truyền dịch chữ viết, diễn xướng, các nét văn hóa độc đáo của người Thái. Trong gia đình ông Nghĩa còn lưu giữ nhiều đồ vật quý, sách ghi lại chữ Thái cổ.
Dự án Thủy điện Hồi Xuân là 1 trong 3 công trình thủy điện trên địa bàn huyện Quan Hóa được xây dựng trên sông Mã. Nếu như Nhà máy Thủy điện Trung Sơn và Thành Sơn đã đi vào vận hành ổn định, thì hiện nay Nhà máy Thủy điện Hồi Xuân vẫn đang còn dang dở. Các công trình chính chưa xây dựng tiếp, trong khi đó các hạng mục xây lắp từ lâu đang dần xuống cấp.
Đồng bào Thái ở Thanh Hóa có hai ngành chính, đó là Táy Đăm (Thái đen), Táy Dọ (Thái trắng) cư trú từ bao đời và tập trung ở các huyện Quan Sơn, Quan Hóa, Bá Thước, Lang Chánh, Thường Xuân, Như Xuân, Mường Lát và phân bố rải rác ở các huyện: Như Xuân, Như Thanh...
Với mong muốn giữ lại 'hồn cốt' của dân tộc mình, dù tuổi cao, sức yếu nhưng ông Cao Bằng Nghĩa, 74 tuổi, người có uy tín ở khu phố Khằm, thị trấn Hồi Xuân (Quan Hóa) vẫn say sưa bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc Thái.
Lễ hội Mường Ca Da tưởng nhớ công lao của 'Thượng Tướng thống lĩnh quân Khằm Ban' có công khai phá vùng đất Mường Ca Da, nét đẹp văn hóa đồng bào dân tộc Thái.
Huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa vừa tổ chức đón nhận Bằng Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho Lễ hội Mường Ca Da.
Tối 27/3, tại khu Khằm, thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa (tỉnh Thanh Hóa) đã diễn ra Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - Lễ hội Mường Ca Da.
Đồng bào dân tộc Thái bao đời nay cư trú ở miền núi tỉnh Thanh Hóa, đời nối đời đã không ngừng sáng tạo nên những sắc thái văn hóa vừa có những nét riêng nhưng vừa hòa vào tổng thể chung, làm nên giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt Nam. Hát khặp dân tộc Thái xứ Thanh là một loại hình văn hóa như vậy.
Lễ hội truyền thống đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Những năm gần đây, cùng với sự phát triển kinh tế, thì văn hóa truyền thống nói chung, lễ hội nói riêng, ngày càng được quan tâm đầu tư để phục hồi và phát huy giá trị, góp phần làm phong phú đời sống văn hóa - tinh thần của Nhân dân. Trong đó, nhiều lễ hội đặc sắc đã trở thành tài nguyên nhân văn phục vụ phát triển du lịch.
Ngôi nhà vừa hiện đại vừa lưu giữ được không gian văn hóa chữ viết cổ của người Thái.
Được thiên nhiên ưu đãi với nhiều rừng núi, cùng hệ thống hang động đặc sắc, huyên vùng cao Quan Hóa hiện còn lưu giữ những di tích đặc sắc gắn với đời sống, tín ngưỡng của đồng bào dân tộc, đặc biệt là cụm di tích chùa Ông - động Bà gắn liền câu chuyện tình thủy chung hóa đá.
Măng khô Mường Ca Da, thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa là một trong 20 sản phẩm vừa được UBND tỉnh Thanh Hóa công nhận sản phẩm OCOP 3 sao.
Để giúp du khách và nhà nghiên cứu có cách nhìn tổng quát về đặc trưng văn hóa dân tộc Thái ở Thanh Hóa, nhiều năm nay Báo tàng tỉnh đã xây dựng phòng trưng bày về văn hóa dân tộc Thái ở Thanh Hóa, thu hút nhiều người tham quan.
Ngoài công việc chuyên môn, ông gần như dành trọn thời gian rảnh rỗi để nghiên cứu, sưu tầm những giá trị văn hóa của dân tộc mình với mong muốn gìn giữ, lưu truyền cho các thế hệ mai sau. Ông coi những gì mình góp nhặt để cho ra đời cuốn từ điển Thái - Việt là khối tài sản vô giá của một đời người.
Trong đời sống văn hóa – tinh thần đồng bào dân tộc Thái (Quan Hóa), lễ hội Mường Ca Da chiếm một vị trí đặc biệt. Lễ hội là sinh hoạt văn hóa, thu hút đông đảo cư dân các mường, các bản trong vùng; đồng thời là hoạt động nhằm tưởng nhớ công lao lập bản, dựng mường của người anh hùng Lò Khằm Ban. Song, lễ hội Mường Ca Da còn mang ý nghĩa sâu sắc hơn, đó là khả năng cố kết cộng đồng và hướng con người đến những giá trị nhân văn tốt đẹp.
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện vừa ký ban hành Quyết định số 4595/QĐ-BVHTTDL ngày 20-12-2019 công nhận lễ hội Mường Ca Da, thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Đối với người Thái ở Thanh Hóa nói chung và huyện Quan Hóa nói riêng, chiếc khèn bè thật gần gũi, thân thương. Khèn được chủ nhân chăm sóc cẩn thận và luôn mang bên mình. Họ coi chiếc khèn bè như một người bạn thân thiết nhất, những lúc vui hoặc buồn, tiếng khèn cất lên như lời thủ thỉ, tâm tình.
Tôi yêu vùng đất ấy và đã lên mấy lần. Không phải bởi nơi ấy có những vò rượu cần ngọt đến mềm môi, những điệu khặp đắm say lòng người, mà bởi trong sâu thẳm nơi đại ngàn hùng vĩ ấy, là lòng người ăm ắm.
Là huyện vùng cao biên giới phía Tây của tỉnh, Quan Hóa được thiên nhiên ưu đãi cho nhiều rừng núi cùng với đó là một hệ thống hang động đặc sắc. Nơi đây vẫn còn lưu giữ những di tích văn hóa, lịch sử của người Mường, người Thái, và những câu chuyện kỳ bí của núi rừng vẫn đang được tiếp tục khám phá...