Cuộc đời tướng Hoàng Sâm-Trần Văn Kỳ từ khi rời xa vùng đất Lệ Sơn, xã Văn Hóa, tỉnh Quảng Bình (nay là xã Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Trị) và gặp Thầu Chín-Nguyễn Ái Quốc tại Thái Lan (1928) cho đến lúc ông hy sinh tại Mặt trận Trị Thiên (1968) là một dặm trường chinh dài, đi bất kỳ nơi đâu, nhận bất cứ nhiệm vụ nào mà Đảng, Bác Hồ, Quân đội, Nhân dân giao phó. Ông là vị tướng trận mạc, xem nghĩa chung nặng hơn tình riêng. Ông ngã xuống ngay trên mảnh đất miền Trung kiên cường, bất khuất, nơi có quê hương ông.
Ngày 13/10/2025, tại TP. Hải Phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 3 tổ chức lễ truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho liệt sĩ, Thiếu tướng Hoàng Sâm, người Đội trưởng của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (VNTTGPQ). Như vậy, 56 năm sau ngày Thiếu tướng Hoàng Sâm hy sinh ở chiến trường Trị-Thiên khói lửa, Tổ quốc, Quân đội, Nhân dân vinh danh ông - vị tướng tài đức vẹn toàn, được Bác Hồ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp trực tiếp giao những nhiệm vụ khó khăn nhất vào những thời điểm lịch sử khó khăn nhất của cách mạng Việt Nam.
Được thành lập theo Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ 34 đội viên đầu tiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, QĐND Việt Nam từng bước xây dựng, trưởng thành và lớn mạnh. 80 năm vững bước dưới lá cờ vinh quang của Đảng, qua mỗi giai đoạn cách mạng, Quân đội ta luôn tự đổi mới, hoàn thiện mình để xứng đáng với lời khen tặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: 'Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng'.
Tháng 12, chúng tôi trở lại xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, nơi có khu rừng Trần Hưng Ðạo - địa điểm thành lập Ðội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Mặc dù vẫn còn những khó khăn, nhưng đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc nơi đây đang không ngừng được cải thiện và nâng cao.
Trước thềm ngày lịch sử 22-12, mấy nhà báo cao tuổi chúng tôi cùng nhau trở lại xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình (tỉnh Cao Bằng), dâng hương tại Di tích Quốc gia đặc biệt nơi thành lập Quân đội ta cách nay tròn 80 năm, và cảm nhận cuộc sống mới nơi ngọn nguồn cách mạng hôm nay…
Cách đây 80 năm, dưới tán rừng già Trần Hưng Đạo, thuộc tổng Hoàng Hoa Thám và tổng Trần Hưng Đạo (nay thuộc xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng), Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập theo Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh.
Ngày 22-12-1944, tại khu rừng nằm giữa tổng Hoàng Hoa Thám và tổng Trần Hưng Đạo, thuộc châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng (nay thuộc xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng), Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập theo Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh. Từ đó, ngày 22-12 được lấy làm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, đội quân anh hùng của dân tộc Việt Nam anh hùng.
Năm 1992, Thượng tướng Đàm Quang Trung thay mặt Ban liên lạc Việt Nam giải phóng quân (VNGPQ) viết thư đề nghị Bộ Quốc phòng giúp đỡ, tạo điều kiện việc tìm hiểu, sưu tầm, xác minh lập danh sách Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân (VNTTGPQ) và khắc tên các đội viên vào bia kỷ niệm, sẽ đặt tại khu rừng Trần Hưng Đạo, xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng - nơi Đội VNTTGPQ tổ chức thành lập. Các đồng chí lãnh đạo cho biết sẽ tạo điều kiện để sớm xúc tiến công việc cho kịp dịp kỷ niệm lần thứ 50 Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN) (22/12/1944 - 22/12/1994).
Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024), 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024), Chi hội Nhà văn Việt Nam tỉnh ra mắt tập sách ảnh 'Sáng mãi ngọn lửa rừng Trần Hưng Đạo' do nhà văn Hoàng Quảng Uyên tổ chức bản thảo và biên soạn.