Sốt mò dễ nhầm với cúm, chẩn đoán muộn có thể nguy hiểm tính mạng

Cụ bà 81 tuổi ở Phú Thọ được chẩn đoán mắc Sốt mò thể nặng

Nguy kịch vì nghĩ là cảm cúm thông thường

Bệnh nhân T.T.K (81 tuổi, Phú Thọ) có tiền sử đái tháo đường type 2, khởi phát bệnh bằng những cơn sốt cao liên tục 39–40°C, kèm đau đầu, mệt mỏi, chán ăn. Trên da xuất hiện ban rải rác vùng lưng, sốt đáp ứng kém với thuốc hạ sốt và kháng sinh thông thường. Nghĩ rằng chỉ là cảm cúm thông thường, bà tự điều trị tại nhà nhiều ngày nhưng tình trạng không cải thiện.

Sau 5 ngày, người bệnh được đưa đến cơ sở y tế địa phương thăm khám. Mặc dù được điều trị tích cực, tình trạng vẫn không tiến triển, bệnh nhân tiếp tục sốt cao dai dẳng, đau đầu kéo dài, rối loạn tri giác, mê sảng về đêm và ăn uống kém. Bệnh diễn tiến âm thầm nhưng ngày càng nặng, đến ngày thứ 9, bệnh nhân được chuyển tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng mệt lả, ý thức giảm.

Tại đây, trong quá trình thăm khám toàn thân, các bác sĩ phát hiện một vết loét tròn, đóng vảy đen ở hõm nách – dấu hiệu đặc trưng nhưng thường dễ bị bỏ sót của bệnh Sốt mò. Kết quả test nhanh kháng thể IgM Orientia Tsutsugamushi dương tính, khẳng định chẩn đoán. Xét nghiệm máu cho thấy bạch cầu tăng nhẹ, tiểu cầu giảm – dấu hiệu cảnh báo nguy cơ nhiễm trùng huyết. Bệnh nhân được chẩn đoán Sốt mò thể nặng, biến chứng viêm phổi, tổn thương gan và nguy cơ viêm màng não, được điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu và theo dõi sát tại khoa Hồi sức tích cực.

Theo gia đình, bệnh nhân sống ở vùng nông thôn, trước nhà có vườn rau và bờ rào nơi bà thường xuyên làm vườn, nhổ cỏ. Đây là yếu tố dịch tễ quan trọng, làm tăng nguy cơ tiếp xúc với ấu trùng mò ký sinh trên chuột, sống trong các bụi cỏ thấp, ẩm ướt quanh nhà – nguồn lây chính của bệnh.

Sốt mò – bệnh truyền nhiễm "ẩn mình" dễ bị nhầm lẫn

BS CKI Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết: "Sốt mò là bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Orientia Tsutsugamushi gây ra, lây truyền qua ấu trùng mò. Ấu trùng này ký sinh trên chuột và có thể bám vào người khi làm việc, vui chơi ở những nơi có bụi rậm, bờ ruộng, vườn tược, vùng đất ẩm. Sau khi đốt người, chúng để lại vết loét tròn, không đau, không ngứa, thường bị che khuất nên rất dễ bị bỏ qua nếu không khám kỹ. Bệnh thường bị nhầm với cúm, dễ bỏ sót nếu không thăm khám kỹ, có thể gây biến chứng nặng và đe dọa tính mạng nếu chẩn đoán muộn".

Vết loét đặc trưng này thường gặp ở những vùng da kín như hõm nách, bẹn, sau tai, quanh rốn, dưới vú hoặc vùng sinh dục. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng xuất hiện rõ ràng, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn. "Đôi khi, chính một vết đốt bị lãng quên lại là chìa khóa giúp cứu sống người bệnh", bác sĩ Thiệu nhấn mạnh.

Sốt mò, vết loét tròn trên người bệnh nhân 81 tuổi tại Phú Thọ

Triệu chứng ban đầu của sốt mò dễ khiến người bệnh và thậm chí cả bác sĩ nhầm lẫn với các bệnh thông thường như cúm, sốt virus hoặc thương hàn: sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, phát ban nhẹ… Vì vậy, nhiều trường hợp được chẩn đoán muộn hoặc điều trị không đúng hướng, dẫn đến biến chứng nặng.

Nếu không được phát hiện sớm và điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu như doxycycline hoặc azithromycin, bệnh có thể tiến triển nhanh sang viêm phổi, viêm màng não, viêm cơ tim, nhiễm trùng huyết hoặc suy gan, đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi và người có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch.

Phòng bệnh từ ý thức và thói quen sinh hoạt

Theo các bác sĩ, Sốt mò không lây từ người sang người, mà lây qua vết đốt của ấu trùng mò có mang mầm bệnh. Do đó, việc phòng bệnh chủ yếu dựa vào tránh bị mò đốt và giảm thiểu môi trường sinh sống của chuột – ký chủ trung gian của mò.

Bác sĩ Thiệu khuyến cáo: "Khi có biểu hiện sốt kéo dài không rõ nguyên nhân, đặc biệt sau khi tiếp xúc với môi trường bụi rậm, ruộng vườn, cỏ ẩm, cần đến cơ sở y tế sớm để được thăm khám, làm xét nghiệm loại trừ sốt mò và các bệnh truyền nhiễm khác. Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh hoặc điều trị tại nhà".

Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân bị sốt mò

Để phòng bệnh hiệu quả, người dân cần mặc quần áo dài tay, đội mũ, mang găng khi làm vườn hoặc đi rừng, tránh để da tiếp xúc trực tiếp với cỏ rậm. Sử dụng thuốc xua côn trùng ở vùng da hở, đặc biệt vào mùa mưa ẩm – thời điểm mò phát triển mạnh.

Phát quang bụi rậm, dọn dẹp khu vực quanh nhà, không để cỏ mọc cao, ẩm ướt. Diệt chuột, tránh để chuột trú ngụ quanh nhà, hạn chế nguồn ký sinh của ấu trùng mò.

Tại các vùng nông thôn hoặc miền núi, nơi người dân thường xuyên tiếp xúc với môi trường tự nhiên, công tác truyền thông và giáo dục y tế cộng đồng đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Khi được hướng dẫn cách nhận biết sớm dấu hiệu bệnh và các biện pháp phòng tránh, người dân có thể tự bảo vệ bản thân, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và biến chứng nặng.

Thành Nam