'Số phận'của tổ hợp C00

Ngược dòng thời gian, quay trở lại vài năm trước, với tổ hợp C00, thí sinh từng có khá nhiều "đất" để lựa chọn và phát triển ở các ngôi trường lớn như: Học viện Báo chí - Tuyên truyền, Học viện Chính trị Công an Nhân dân, Học viện Thanh thiếu niên, Học viện Phụ nữ, Đại học Luật Hà Nội, Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh...

Đó là những cái nôi đào tạo ra các cử nhân về luật, báo chí, truyền thông, văn chương, lịch sử, triết học, du lịch, văn hóa học, xã hội học, ngôn ngữ học, thống kê - lưu trữ, quan hệ công chúng... Trưởng thành từ đây, nhiều người trở thành hiền tài, đóng góp to lớn cho sự phát triển của đất nước.

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội - ngôi trường mơ ước của nhiều học sinh thi tổ hợp C00. (Nguồn ảnh USSH)

Sau khi Học viện Báo chí - Tuyên truyền, Đại học Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội ngừng tuyển tổ hợp C00, ngày 4/6 vừa qua, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội công bố thông tin tuyển sinh đại học chính quy với một điểm đáng chú ý là trường quyết định bỏ tổ hợp C00 ở 17 ngành, trong đó có các ngành "hot" như: Báo chí, Đông phương học, Hàn quốc học, Tâm lý học... vốn được tạo nên "thương hiệu" một phần nhờ điểm chuẩn tổ hợp C00 gần chạm ngưỡng 30 ở những năm trước. Điều bất ngờ này tạo ra những luồng phản đối mạnh mẽ.

Năm 2025 là năm đầu tiên kỳ thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông áp dụng theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với hai môn bắt buộc là Toán - Ngữ văn và hai môn tự chọn. Thời điểm này, các thí sinh đã đăng ký xong và không thể thay đổi môn thi được nữa.

Bài đăng trên trang Facebook của trường này thu hút gần một nghìn lượt bình luận, trong đó đa số là những ý kiến bộc lộ tâm tư, nguyện vọng của thí sinh. Một tài khoản tên Lan Hương chia sẻ: "Nhà trường ơi, thật sự, chúng em đang rất hoang mang và buồn khi trường công bố thông tin tuyển sinh mà bỏ C00 nhiều như thế. Chỉ còn ba tuần nữa là kỳ thi tốt nghiệp THPT diễn ra. Chúng em không biết phải "quay xe" thế nào khi suốt ba năm nay đã chọn khối C00 để ôn tập và học chuyên sâu, cũng là vì yêu thích những ngành học và mong muốn trở thành sinh viên của trường. Thật lòng, em và nhiều bạn học sinh rất hy vọng nhà trường có thể xem xét lại đề án tuyển sinh, để phù hợp hơn với năng lực, định hướng và tâm huyết của những học sinh yêu trường và yêu các ngành khoa học xã hội và nhân văn".

Lý do đầu tiên khiến các trường hạn chế tuyển tổ hợp C00 có lẽ đến từ việc đề thi các môn Lịch sử và Địa lí mấy năm qua chưa có tính phân hóa cao, dẫn đến tình trạng "lạm phát" điểm. Năm 2024, số thí sinh thi tổ hợp C00 chạm mức 27 điểm trở lên là 42.154, trong khi đó chỉ có 3.364 thí sinh thi tổ hợp D01 (Toán, Ngữ Văn, Tiếng Anh) và khoảng 1.900 thí sinh thi tổ hợp A00 (Toán, Vật lí, Hóa học) đạt mức điểm này.

Như vậy, nếu trường nào đó "cào bằng" xét một mức điểm chuẩn chung cho các tổ hợp thì sẽ khó tạo nên sự công bằng. Chẳng hạn, năm ngoái, điểm chuẩn tổ hợp C00 và D00 của ngành Sư phạm Ngữ văn - Đại học Sư phạm Hà Nội là 29,30 điểm, trong khi thủ khoa toàn quốc tổ hợp D00 cũng chỉ đạt 28,75 điểm. Như vậy, nếu không được cộng điểm ưu tiên thì thủ khoa cũng... trượt ngành này.

Ngày nay, trước sự phát triển của công nghệ thông tin, để sẵn sàng bước vào kỷ nguyên số và thời đại hội nhập quốc tế, tất cả các ngành nghề dù thuộc bất cứ lĩnh vực nào cũng đòi hỏi các kĩ năng về tin học, ngoại ngữ, tư duy logic. Các trường đại học đang có xu thế đào tạo sinh viên theo hướng "đa di năng", tích hợp những nền tảng kiến thức phong phú, đa dạng nhằm linh hoạt thích nghi, ứng dụng trong thực tế và mở rộng cơ hội tìm việc sau khi tốt nghiệp, không bị "đóng khung" bởi bằng cấp.

Các ngành thuần túy khoa học xã hội cũng không nằm ngoài quy luật đó. Một cử nhân Văn học có thể làm công tác biên, phiên dịch. Một cử nhân Báo chí hoàn toàn có thể trở thành hướng dẫn viên du lịch. Vì vậy, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội và một số trường khác đào tạo các ngành tương tự dành sự ưu tiên cho các tổ hợp có hai môn Ngữ văn và Tiếng Anh làm gốc.

Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ được giao, mỗi trường đại học đều có quyền tự chủ và đề ra những chiến lược tuyển sinh riêng. Nhưng điều đáng nói là một số trường đại học "tinh giản" tổ hợp C00 quá muộn, khi mà chỉ còn chưa đầy một tháng nữa sẽ diễn ra kỳ thi Tốt nghiệp THPT.

Với sự định hướng sớm từ gia đình, nhà trường và xuất phát từ niềm đam mê của bản thân, ngay từ năm lớp 10, nhiều học sinh đã xác định được nghề nghiệp tương lai, rồi mới chọn những môn học mà các bạn có thế mạnh. Vậy nên, sự "cắt giảm" đột ngột ấy gây ra những xáo động và hoang mang trong tâm lý học sinh, buộc các em phải vội vàng chọn những ngôi trường hoặc ngành nghề khác không đúng với mục tiêu ban đầu. Đây là bước ngoặt trong cuộc đời của mỗi người mà một sự sơ suất hay nhầm lẫn cũng phải đánh đổi rất lớn.

Học sinh Hà Nội hoàn thành môn thi cuối cùng trong Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10.

Mặt khác, nền giáo dục của chúng ta đang hướng tới sự tôn trọng, khuyến khích năng khiếu và sở trường của học sinh. Các môn học luôn cần được đặt ở những vị trí bình đẳng. Thập niên trước, rất ít thí sinh lựa chọn thi khối C vì tâm lý sợ khó chọn nghề, khó xin việc. Thời ấy, các nhà chức trách luôn quan ngại về vấn đề thiếu hụt trầm trọng nguồn nhân lực chất lượng cao thuộc lĩnh vực xã hội.

Vào năm 2011, dư luận từng xôn xao trước con số hàng nghìn điểm 0 môn Lịch sử trong kỳ thi đại học, gióng lên tình trạng "báo động đỏ". Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra nhiều giải pháp quan trọng để cải thiện tình trạng trên. Và các môn Ngữ Văn - Lịch sử - Địa lí chỉ mới khởi sắc mấy năm trở lại đây, hứa hẹn sự cân bằng giữa các nhóm ngành trong xã hội thì giờ đây lại phải tiếp tục chịu đựng những thiệt thòi.

Để "thêm" hay "bớt" một tổ hợp môn nào đó trong quá trình xét tuyển cũng cần có sự cân nhắc, tính toán tỉ mỉ từ phía các trường đại học. Không phải ngẫu nhiên mà ba môn Ngữ văn - Lịch sử - Địa lí được xếp vào cùng một tổ hợp. Ba môn này vốn có mối quan hệ chặt chẽ, bổ sung ý nghĩa cho nhau và là nền tảng căn bản cho nhiều ngành nghề như: Chính trị, Du lịch, Báo chí...

Thời đại hội nhập luôn đặt ra yêu cầu giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, khơi dậy tình yêu Tổ quốc và niềm tự hào dân tộc mà các môn tổ hợp C00 đang phát huy tốt vai trò ấy. Thực tế cho thấy, ngoại trừ những ngành mang tính đặc thù cao thì xuất phát điểm từ tổ hợp môn gì không quan trọng bằng việc bạn sẽ phấn đấu như thế nào khi ngồi trên giảng đường và vận dụng những kiến thức tích lũy được trong bốn năm trời ấy ra sao ở trường đời!

Nhờ sự phản ánh của phụ huynh, học sinh và sự chỉ đạo kịp thời của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Mở Hà Nội và một số trường khác đã quyết định bổ sung xét tuyển tổ hợp C00 như truyền thống các năm trước nhằm bảo vệ quyền lợi tối đa cho học sinh. Đây là tin vui cho những học sinh chọn tổ hợp này, đồng thời cũng là bài học kinh nghiệm sâu sắc cho các trường đại học trong việc xây dựng đề án tuyển sinh, phải chú ý đảm bảo sự cụ thể, thống nhất, hợp lí và một lộ trình thời gian đủ cho học sinh kịp chuẩn bị các phương án, nguyện vọng phù hợp. Cánh cửa đại học vẫn luôn chờ đợi những học sinh chăm chỉ, kiên trì, quyết tâm và dám sống hết mình những ước mơ cao đẹp!

Qua sự việc trên, học sinh khóa sau phải ngay lập tức đổi mới nhận thức, thay vì học lệch cho mục đích thi cử, các em cần chủ động học đều các môn, chấp nhận đối mặt với những khó khăn, thử thách để mai này trở thành những công dân năng động, sáng tạo, sẵn sàng cống hiến và tự tin làm chủ cuộc đời chính mình trong mọi tình huống!

Tôn Nữ Khả Di