Sách khoa học nổi bật trong năm 2022

Ảnh: OECD.

Sách khoa học thường bị mang danh là "khó đọc", "khó tiếp cận". Nhưng một cuốn sách khoa học thành công là một cuốn sách cân bằng được giá trị khoa học và giá trị phổ quát, để những kiến thức mới của thời đại đến được với công chúng.

Trong danh sách dưới đây, người viết nỗ lực điểm tên một vài cuốn sách khoa học có giá trị, dễ tiếp cận. Đó là những cuốn sách bàn đến những chủ đề của thời đại, không chỉ dừng ở kiến thức khoa học thuần khiết mà từ đó, đưa ra một cái nhìn về tiến trình của nhân loại, cách con người và xã hội vận hành... Trong đó, có những cuốn sách bán chạy, cho thấy sức hút riêng của dòng sách đặc thù này.

Vũ trụ đột sinh - Cao Chi

NXB Tri thức & Nhã Nam phát hành.

Vũ trụ đột sinh là cuốn sách tổng hợp kiến thức từ bộ sách 6 tập Vật lý hiện đại đã xuất bản của GS Cao Chi. Sách đề cập đến hầu hết kiến thức của vật lý hiện đại: về những nỗ lực thống nhất Lý thuyết lượng tử và Lý thuyết hấp dẫn của nhân loại trong cả quá khứ, hiện tại lẫn tương lai; về Lý thuyết dây, Lý thuyết hấp dẫn lượng tử vòng; về Vũ trụ lượng tử, Vũ trụ toàn ảnh; về Vật chất tối và Năng lượng tối; về Lỗ đen, Lỗ trắng và bức xạ Hawking; về Vật lý hạt cơ bản, Vật chất sống và không sống, về Liên đới lượng tử, Lý thuyết đối ngẫu, Môi trường đông đặc, Vật lý hạt nhân và Sắc động học lượng tử...

Trong đó, Nguyên lý đột sinh được tác giả chú trọng hơn cả. GS Cao Chi cho rằng đây là một đề tài thú vị. Đây là nguyên lý cấu trúc vật lý mà theo đó, xuất hiện những định luật ta không thể suy diễn từ những nguyên lý vật lý cơ bản hơn.

Với mong muốn giúp độc giả "liên hệ và cảm nhận được những điều kỳ diệu đẹp đẽ của những nguyên lý vận hành vũ trụ, nơi chúng ta sinh sống, tìm tòi, sáng tạo, tư duy và chiêm nghiệm", GS Cao Chi viết nên Vũ trụ đột sinh.

.....................................................................................................................................

Hành trình nhân loại - Oded Galor

NXB Dân trí & Omega+ phát hành.

Cuốn sách của GS Oded Galor đã giới thiệu một học thuyết mới do chính ông phát triển nên - Lý thuyết Tăng trưởng Thống nhất.

Hành trình nhân loại: Nguồn gốc của thịnh vượng và bất bình đẳng mang tới một góc nhìn khoa học về quá trình phát triển của con người. Cách loài người vươn tới sự thịnh vượng và cách mà sự chênh lệch giữa các quốc gia hình thành.

“Sự tiến bộ của thời đại này diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau, trong đó gắn bó rõ rệt nhất với hiện tượng công nghiệp hóa chính là sự tăng tốc phát triển công nghệ vượt bậc, chưa từng thấy trong lịch sử”, Oded Galor viết trong Hành trình nhân loại: Nguồn gốc của thịnh vượng và bất bình đẳng.

Trả lời phỏng vấn của Zing, GS Galor đã nói: "Cuốn sách này đã phản ánh sự tiến bộ của tôi với tư cách là một nhà khoa học trong suốt 3 thập kỷ qua. Cuốn sách đã hiện thực hóa ước nguyện chia sẻ những hiểu biết mà tôi đã đúc kết được trong suốt 30 năm qua với đông đảo bạn đọc đại chúng, thay vì chỉ với cộng đồng khoa học hàn lâm".

.....................................................................................................................................

Metaverse - Vũ trụ ảo và cuộc cách mạng hóa vạn vật - Matthew Ball

NXB Thế giới & Alpha Books phát hành.

Cuốn sách cung cấp một bức tranh rõ ràng và đầy đủ thông tin về Metaverse sẽ là gì, làm thế nào và tại sao nó sẽ xuất hiện. Theo tác giả Matthew Ball, Metaverse một thế giới ảo 3D, bền bỉ, một mạng lưới các trải nghiệm và thiết bị, công cụ và cơ sở hạ tầng được kết nối với nhau, vượt xa thực tế ảo đơn thuần.

Ông Matthew Ball là CEO của quỹ đầu tư mạo hiểm EpyllionCo và cựu giám đốc chiến lược toàn cầu của Amazon Studios. Ông là cây bút quen thuộc cho tờ The Economist, New York Times và Bloomberg, là nhà lý thuyết tiên phong, chuyên gia về Metaverse. Qua cuốn sách của ông, độc giả hiểu được Metaverse là sự kế thừa của Internet di động đã định hình trong hai thập kỷ qua. Với Metaverse, một cuộc cách mạng toàn ngành đang sẵn sàng. Internet sẽ không còn chỉ trong tầm với; thay vào đó, nó sẽ bao quanh chúng ta, với cuộc sống, lao động và giải trí của chúng ta diễn ra bên trong Metaverse.

Taylor Lorenz, phóng viên mục công nghệ của Washington Post đã nhận xét: "Matthew Ball đã viết những bài luận có sức ảnh hưởng lớn trên Metaverse trong nhiều năm nay, và ở đây anh ấy chắt lọc mọi thứ mình biết thành một hướng dẫn có thẩm quyền cho bất kỳ ai trong chúng ta. Cuốn sách này không chỉ ghi lại khoảnh khắc của chúng ta - nó còn định hình tương lai của tập thể chúng ta".

.....................................................................................................................................

Nhân loại đối đầu nhân tạo - Francis De Véricourt, Kenneth Cukier, Viktor Mayer, Schönberger

NXB Thế giới & Saigon Books phát hành.

Trong thời đại công nghệ 4.0, máy móc phát triển, trí tuệ nhân tạo ngày càng thông minh, trong nhiều hoạt động, con người đang bị lép vế so với máy móc. Nhóm tác giả cho rằng đối diện với thời đại mới, việc định hình khung nhận thức đặc biệt quan trọng. Đây là công việc mà chỉ con người mới có thể làm được.

Để tái định hình khung nhận thức, con người cần nhìn vấn đề theo một hướng khác, từ đó, tái sử dụng khung nhận thức của lĩnh vực này vào lĩnh vực khác, tức là cân nhắc mở rộng phạm vi bằng cách sửa đổi khung nhận thức cũ cho phù hợp với bối cảnh và mục đích mới.

Sách Nhân loại đối đầu nhân tạo bàn đến lợi thế của con người trong thời đại công nghệ. Cho dù là vấn đề dịch bệnh, vũ khí mới hoặc công nghệ mới, biến đổi khí hậu hay bất bình đẳng, cách thức đối phó của con người chính là yếu tố quyết định sự tồn vong của xã hội. Và cách thức chúng ta hành động sẽ phụ thuộc vào cách thức chúng ta nhìn nhận vấn đề.

.....................................................................................................................................

Vật lý của tương lai - Michio Kaku

NXB Thế giới & Alpha Books phát hành.

Cuốn sách của vị giáo sư vật lý lý thuyết Michio Kaku được viết dựa trên tư liệu phỏng vấn hơn 300 nhà khoa học hàng đầu thế giới - những người đang phát minh ra tương lai trong phòng thí nghiệm - và tính đến các nguyên tắc an toàn của phát triển công nghệ.

Michio Kaku miêu tả tường tận cuộc cách mạng trong y học, máy tính, vật lý lượng tử và du hành vũ trụ đang diễn ra. Cuộc sống của nhân loại sẽ thay đổi, với những câu hỏi như "Ai sẽ có việc làm?", "Những quốc gia nào sẽ thịnh vượng?"... vẫn còn bỏ ngỏ. Cuốn sách đem đến những tiết lộ về thực tại của tiến trình phát triển cùng một số dự đoán từ những phát hiện của chuyên gia.

Tờ San Francisco Chronicle nhận xét rằng Vật lý của tương lai của Michio Kaku thách thức trí não độc giả và rằng nội dung sách vừa lôi cuốn lại vừa đáng sợ.

Anh Vũ