Quyết liệt tháo gỡ mọi khó khăn, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, vận hành thông suốt chính quyền địa phương 2 cấp. (Ảnh: Trần Hải)

Cùng dự có các Phó Thủ tướng Chính phủ, Phó Bí thư Đảng ủy Chính phủ, lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương.

Phát biểu ý kiến mở đầu cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Chính phủ tổ chức phiên họp trực tuyến với các địa phương để đánh giá tình hình thực hiện, tiếp tục rà soát, bàn các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thật sự đi vào nền nếp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả chưa?

Đặc biệt là chuyển đổi trạng thái cơ bản từ nền hành chính thụ động giải quyết các công việc của người dân, doanh nghiệp sang nền hành chính chủ động giải quyết, kiến tạo, phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại phiên họp. (Ảnh: Trần Hải)

Vừa qua, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành Kết luận số 195-KL/TW về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp, với những nhiệm vụ rất cụ thể đối với Đảng ủy Chính phủ, đặc biệt là rà soát, đánh giá kỹ lưỡng tính khả thi trong thực hiện nhiệm vụ phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền cho cơ sở.

Thủ tướng cho rằng qua quá trình thực hiện vẫn còn vướng mắc về công tác cán bộ, năng lực quản lý, năng lực về pháp lý, chuyên môn, kiến tạo; vấn đề liên quan số lượng công việc với số công chức, viên chức ở địa phương đã phù hợp chưa? Những nơi nào phát triển thì quá tải, do đó cần phân tích kỹ các trường hợp tiêu biểu.

Thủ tướng nêu rõ, sau 3 tháng triển khai (từ ngày 1/7/2025), việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, khẳng định sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, quyết liệt của Đảng, trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, đồng thời thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự quyết tâm, sáng tạo của các cấp, các ngành và địa phương.

Các thành viên Chính phủ, đại biểu tham dự phiên họp. (Ảnh: Trần Hải)

Thủ tướng đánh giá, đến nay, bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp đã cơ bản kiện toàn tổ chức và nhân sự, vận hành tương đối thông suốt, không gián đoạn, bảo đảm phục vụ nhân dân ngày một tốt hơn; cải cách hành chính và chuyển đổi số đạt được nhiều kết quả tích cực, hơn 7 triệu hồ sơ trực tuyến được xử lý, tỷ lệ đúng hạn đạt trên 91%, hơn 3.100 trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã được đưa vào hoạt động; việc sắp xếp trụ sở, tài sản công được triển khai nghiêm túc, tiết kiệm ngân sách, nhiều cơ sở được chuyển đổi công năng phục vụ cộng đồng, có chỗ chưa sắp xếp được, còn để lãng phí; nhân dân đồng thuận, ủng hộ chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước.

Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn không ít vướng mắc, tồn tại như: một số văn bản hướng dẫn còn chậm, nhất là trong lĩnh vực tài chính-kế toán, đất đai, giáo dục; nhiều nơi khó khăn về cơ sở hạ tầng, việc đi lại cũng khó khăn, nguồn nhân lực; hệ thống dịch vụ công trực tuyến còn bất cập, dữ liệu thiếu đồng bộ; chuyển đổi số còn có vấn đề; nơi nhiều việc, nơi ít việc; chưa giải quyết dứt điểm việc chi trả chế độ chính sách cho người nghỉ việc; người dân ở một số địa bàn chưa kịp thích ứng với cách thức giải quyết thủ tục mới…

Về điểm này, Thủ tướng yêu cầu phải phát huy vai trò của Tổ giúp đỡ cộng đồng tích cực hướng dẫn người dân, nhất là thúc đẩy “Bình dân học vụ số”; các tập đoàn Viettel, VNPT, EVN tích cực xóa những vùng lõm sóng viễn thông và điện ở các khu vực vùng sâu, vùng xa.

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh: Trần Hải)

Tại phiên họp, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận những giải pháp tháo gỡ ngay những vướng mắc còn đang tồn tại:

Về thể chế, chính sách: đến nay, nhiều lĩnh vực chưa có hướng dẫn cụ thể khiến địa phương còn lúng túng trong triển khai. Nguyên nhân tại sao? Trách nhiệm của ai? Cam kết tiến độ như thế nào? Không thể để tình trạng “chờ đợi văn bản” làm đình trệ bộ máy như hiện nay.

Về giải quyết chế độ chính sách: sau rất nhiều văn bản và sự chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, tại sao đến nay vẫn còn khoảng 31.000 người (theo Bộ Nội vụ báo cáo) chưa được chi trả chế độ? Nguyên do là gì? Đề xuất cách tháo gỡ dứt điểm việc này! Về việc chi trả này, Thủ tướng yêu cầu trong vòng 1 tuần phải giải quyết xong việc này.

Về cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin: hệ thống dịch vụ công trực tuyến thường xuyên lỗi kỹ thuật, dữ liệu thiếu đồng bộ, kết nối chưa giải quyết dứt điểm; trong trường hợp cần thiết phải giải quyết theo tình huống khẩn cấp; giải pháp về công nghệ thông tin? Tiếp tục đánh giá về tính khả thi trong việc thực hiện nhiệm vụ phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền cho cơ sở theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Về cải cách hành chính: nhiều thủ tục liên thông chưa vận hành trôi chảy, như thủ tục phi địa giới trong lĩnh vực đất đai, xây dựng, hộ tịch, bảo hiểm. Hướng giải quyết để đơn giản hóa quy trình, không để tình trạng người dân phải đi lại nhiều lần, gây bức xúc, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Chừng nào người dân còn kêu ca là chính quyền hoạt động chưa hiệu quả”.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn phát biểu ý kiến tại phiên họp. (Ảnh: Trần Hải)

Thủ tướng nhấn mạnh, thời gian có hạn, yêu cầu cao, phạm vi rộng, nội dung chuyên sâu, phức tạp, đề nghị các đại biểu tập trung trí tuệ, công sức; trình bày báo cáo, phát biểu ý kiến ngắn gọn, rõ ý, đi thẳng vào vấn đề, tạo sự thống nhất, đồng thuận cao để tháo gỡ dứt điểm các khó khăn, vướng mắc.

* Theo báo cáo của Bộ Nội vụ, sau khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành từ ngày 1/7/2025, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã thường xuyên họp định kỳ, nghe báo cáo và kịp thời chỉ đạo, theo đó đã ban hành 6 Kết luận về việc tổ chức thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Quán triệt chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các Nghị quyết, công điện để phân công các bộ, ngành khẩn trương triển khai các nhiệm vụ cụ thể.

Qua rà soát, cơ bản các Bộ, cơ quan ngang Bộ đã quán triệt và triển khai đầy đủ các nhiệm vụ được giao tại các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các Nghị quyết, công điện của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cụ thể:

Có 42/69 nhiệm vụ được giao tại 6 Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Nghị quyết của Chính phủ, Công điện của Thủ tướng Chính phủ đã được các Bộ, cơ quan ngang Bộ quán triệt và đã triển khai thực hiện (một số nhiệm vụ là hoạt động thường xuyên, tiếp tục được thực hiện trong thời gian tới).

Có 27/69 nhiệm vụ được giao tại 6 Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã được các Bộ, cơ quan ngang Bộ quán triệt, đang trong quá trình tổ chức thực hiện (một số nhiệm vụ đã báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư và đang tiếp tục hoàn thiện).

Về kiện toàn tổ chức và nhân sự của chính quyền địa phương: đến nay, 100% địa phương đã bố trí đủ chức danh lãnh đạo Ủy ban nhân dân các cấp. Các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp xã đã được kiện toàn. Đội ngũ cán bộ được bố trí, luân chuyển, điều động, biệt phái, tăng cường cán bộ, công chức, viên chức, ưu tiên bố trí nhân sự có chuyên môn và kinh nghiệm trong các lĩnh vực quy hoạch, xây dựng, kiến trúc, giao thông, đất đai, tài nguyên, môi trường, giáo dục, đào tạo, công nghệ thông tin về cho Ủy ban nhân dân cấp xã.

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà báo cáo tại phiên họp. (Ảnh: Trần Hải)

Về giải quyết chế độ, chính sách: trên cơ sở báo cáo của các bộ, ngành, địa phương thì đến nay cả nước đã có 142.746 người đã có quyết định nghỉ việc, trong đó có 105.056 người (tỷ lệ 73,6%) đã được nhận tiền chi trả chính sách, chế độ và còn 37.590 người (tỷ lệ 26,4%) đã có quyết định nghỉ việc nhưng chưa được tiền chi trả chính sách, chế độ, trong đó có 17 đơn vị (11 bộ và 6 tỉnh, thành phố) đã hoàn thành việc chi trả, 13 đơn vị (10 bộ và 3 địa phương) mới chi trả 60%. Nhiều địa phương ban hành chế độ hỗ trợ nhà ở, phương tiện đi lại, đào tạo nghề và việc làm cho cán bộ dôi dư.

Tình hình thực hiện các nội dung liên quan đến thủ tục hành chính: cải cách thủ tục hành chính được đẩy mạnh. Cả nước đã đề xuất bãi bỏ 519 thủ tục hành chính, đơn giản hóa 2.421 thủ tục hành chính. Từ 1/7 đến 30/9, khoảng 7 triệu hồ sơ trực tuyến được tiếp nhận, tỷ lệ giải quyết đúng hạn đạt 91%.

Hơn 3.100 Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã (của 32 tỉnh, thành phố) được đưa vào hoạt động, áp dụng mô hình một cửa hiện đại, nhiều nơi ứng dụng AI và biểu mẫu điện tử (riêng Hà Nội và Quảng Ninh áp dụng mô hình một cấp). Các trung tâm này bước đầu vận hành ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi thực hiện thủ tục hành chính.

Thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp: Nhiều địa phương đưa vào vận hành Trung tâm điều hành tập trung 2 cấp, triển khai quản lý văn bản điện tử, chữ ký số tập trung, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, doanh nghiệp. Một số xã, phường thí điểm trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu, cảnh báo an ninh trật tự. Hàng nghìn cán bộ cấp xã được tập huấn kỹ năng số, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý.

Về sắp xếp, bố trí trụ sở làm việc, xử lý trụ sở, tài sản công: cơ bản các tỉnh, thành phố đã ổn định trụ sở làm việc, bảo đảm công tác phục vụ nhân dân không gián đoạn. Nhiều nơi đã bố trí trụ sở dôi dư làm công trình công cộng, trung tâm sinh hoạt cộng đồng. Công tác rà soát, bố trí xe công, máy móc, thiết bị được tiến hành nghiêm túc, công khai.

Về công tác lưu trữ, số hóa hồ sơ, tài liệu: các tỉnh, thành phố ban hành kế hoạch tăng cường lưu trữ, số hóa tài liệu. Hồ sơ sau sắp xếp được bàn giao, niêm phong, bảo đảm an toàn. Một số địa phương đã lập đề án số hóa hồ sơ lịch sử và hành chính...

Phát biểu ý kiến kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, sau 3 tháng triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, chúng ta cơ bản đạt mục tiêu đề ra, từng bước vận hành thông suốt, nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành, mang lại thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên, còn nhiều vấn đề phải bàn, phải làm, nhiều vướng mắc phải tháo gỡ, theo đó phải rà soát cách làm, hệ thống thống kê, cách báo cáo bảo đảm khớp nhau giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị, các bộ, ngành.

Thủ tướng biểu dương các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực lớn, thực hiện quyết liệt chính quyền địa phương 2 cấp từ 1/7 đến nay. Theo Thủ tướng, việc chuyển đổi trạng thái sang chính quyền chủ động, kiến tạo phục vụ người dân, doanh nghiệp cần thời gian, với tinh thần không cầu toàn, không nóng vội, nhưng phải bảo đảm tuần sau tốt hơn tuần trước, tháng sau phải tốt hơn tháng trước, quý sau phải tốt hơn quý trước, năm sau tốt hơn năm trước.

Thủ tướng nêu rõ, nhận thức chung chừng nào người dân còn kêu ca, phàn nàn, chừng đó công việc của Chính phủ còn phải gian nan, vất vả, đòi hỏi phải có giải pháp hiệu quả; chừng nào địa phương còn chưa phát triển được, chừng đó Chính phủ phải kiểm điểm, lo toan, thúc đẩy để phát triển.

Thủ tướng nhấn mạnh, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận 195-KL/TW, do đó đề nghị các Phó Thủ tướng phụ trách các bộ, ngành, cơ quan được phân công rà soát cùng với các Bộ trưởng, trưởng ngành để xem những việc gì đã làm được thì phải hệ thống lại; những việc đang làm thì tiếp tục làm, việc chưa làm thì phải bắt tay vào làm với tinh thần "6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả". Yêu cầu từ tháng 10 này, các bộ, ngành, địa phương phải có báo cáo Chính phủ vào thứ ba hàng tuần về tình hình, kết quả thực hiện vận hành chính quyền địa phương 2 để nỗ lực tháng 11 phải tạo được chuyển biến tích cực trong công tác này.

Thủ tướng yêu cầu đổi mới tư duy, tổ chức thực hiện phải quyết liệt; Chính phủ đã có kết luận thì các bộ, ngành, địa phương cứ thế thực hiện; yêu cầu tinh thần trong quá trình thực hiện nếu thực tế có vướng mắc thì sẽ tiếp tục sửa, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, điều chỉnh, hoàn thiện.

Trong thời gian 1 tuần nữa, Thủ tướng yêu cầu Phó Thủ tướng cùng với Bộ trưởng chỉ đạo rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, đối chiếu Kết luận 195-KL/TW; Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ rà soát, đánh giá báo cáo kết quả thực hiện của Chính phủ theo thời gian thực, kết nối với đánh giá dữ liệu kết quả của Văn phòng Trung ương, bảo đảm thống nhất, đồng bộ; kết quả này cũng phải được kết nối với các Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng.

Thủ tướng yêu cầu đến ngày 10/10 này phải hoàn thành việc thanh toán cho tất cả các trường hợp nghỉ theo chế độ Nghị định số 178/2024/NĐ-CP; nếu chưa thanh toán được thì phải làm rõ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, địa phương; đề nghị Chính phủ ban hành một Nghị quyết để giải thích rõ về thời hạn thanh toán, tạo điều kiện cho các bộ, ngành, cơ quan, địa phương yên tâm thực hiện.

Về kết nối thông tin, Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ phải rà soát việc này, bảo đảm công nghệ thông tin phải thông suốt. Về tổ chức nhân sự, cần rà soát, nếu chỗ nào thiếu thì giao các địa phương làm. Thành lập lại các Tổ công tác do các thành viên Chính phủ, thủ trưởng các cơ quan để đi các địa phương thúc đẩy các công việc để kiểm tra chính quyền địa phương 2 cấp; giải quyết vướng mắc giải ngân các dự án.

Về tài chính, Bộ trưởng Tài chính phải rà soát, hướng dẫn và kiểm soát, nhất là việc đơn vị cơ sở chưa có tài khoản, chưa có kế toán thì phải khẩn trương làm ngay; Bộ Tư pháp phải hướng dẫn về lĩnh vực liên quan tư pháp. Về vấn đề kiến tạo phát triển, Bộ Tài chính phải hướng dẫn trên tinh thần chủ động, dựa trên tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để xác định giải pháp thực hiện.

Về năng lực cán bộ chưa đồng đều, theo Thủ tướng, chỗ chưa tốt là do vấn đề tổ chức quản lý nhà nước, các năng lực về thể chế, kiến tạo, công nghệ thông tin còn hạn chế, thiếu tinh thần trách nhiệm; do đó có 2 giải pháp, đó là tự thân cán bộ phải vươn lên đáp ứng yêu cầu hoặc phải đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cơ sở; yêu cầu cần rà soát lại trên tinh thần ai làm tốt nhất thì giao việc, “nếu chúng ta không biết thì không quản”.

Thủ tướng nhấn mạnh lại tinh thần các cơ quan quản lý nhà nước chỉ thiết kế tiêu chuẩn, quy chuẩn, chính sách, công cụ giám sát, kiểm tra; tuyệt đối không làm thay địa phương mà địa phương phải chủ động trên tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Các bộ, ngành, địa phương phải tập trung nguồn lực thực hiện các công việc được giao; địa phương nào còn lúng túng thì phải hướng dẫn. Tăng cường chuyển đổi số chính quyền, xã hội và người dân, kết nối hạ tầng thông tin, phát triển hạ tầng điện, sóng viễn thông…

THANH GIANG